Kolajenin Faydaları Nedir? Ne Amaçla Kullanılır?

Kolajen Faydaları Nelerdir?

Kolajen, vücutta yer alan ve yaşla birlikte üretimi azalan yapısal bir proteindir. Kolajen faydaları arasında; cildin elastikiyetinin ve sıkılığının artırılması, eklem sağlığının desteklenmesi, kemik yoğunluğunun korunması ve kas kütlesinin artırılması bulunmaktadır. Ayrıca kolajen, sindirim sistemi sağlığına katkı sağlayarak saç ve tırnakların güçlenmesine yardımcı olur. Araştırmalar, kolajen takviyelerinin cilt yaşlanmasını geriye çevirdiğini ve eklem ağrılarını hafiflettiğini göstermektedir.

“Kolajen nedir?” sorusu pek çok kişinin merak ettiği bir konudur. Bu yazımızda kolajenin ne olduğu ve sağladığı faydalar hakkında bilimsel çalışmaları derleyeceğiz.

Kolajen Nedir?

Kolajen, insan vücudundaki en yaygın çözünmeyen lifli proteinlerden biridir ve bağ dokularının temel yapı taşını oluşturur. Kemiklerde, kaslarda, ciltte, deride, bağlarda ve tendonlarda işlev görerek dokulara sağlamlık kazandırır. Kolajen, fibroblast adı verilen hücreler tarafından sentezlenir ve vücutta farklı türleri mevcuttur; en yaygın olanları ise Tip I, II ve III‘tür.

Kolajen, üç polipeptid zincirinin birleşerek oluşturduğu üçlü sarmal bir yapıya sahiptir. Bu yapısı sayesinde kolajen, yüksek çekme mukavemeti sağlar ve dokulara esneklik katar.

Çalışma: Gay, S., & Miller, E. J. (1983). Overview: What is collagen, what is not.

Bulgular: Bu çalışma, kolajen olarak tanınabilecek bir proteinin kimyası, yapısı ve işlevi hakkında güncel veriler sunmaktadır.

Kaynak: Ultrastructural Pathology.

Kolajen Faydaları: Ne İşe Yarar?

Kolajen, cilt, kemik, kıkırdak, kaslar ve tendonlar gibi çeşitli dokularda önemli rol oynar. Kolajenin faydaları şunlardır:

• Cilde elastikiyet kazandırır.
• Eklemlerin esnekliğini ve dayanıklılığını artırır.
• Kemik yapısını korur ve mineral yoğunluğunu artırır.
• Kas kütlesini korur ve artırır.
• Saç ve tırnakları güçlendirir.
• Bağırsak sağlığını destekler.
• Kalp ve damar sağlığını korur.
• Cilt hücrelerini yeniler, cildi gençleştirir.
• Cildi sıkılaştırır; kırışıklıkları önler.
• Kanın pıhtılaşmasını destekler.
• Kan damarları ve lenf düğümlerinin oluşumunu destekler.
• Saç beyazlamasını geciktirir.
• Diş ve diş etlerini güçlendirir.
• Organların işleyişini ve dayanıklılığını artırır.
• Yaraların iyileşmesini hızlandırır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.

Cilde Elastikiyet Kazandırır

Kolajen cilt sağlığına katkıda bulunur. Cildin elastik ve sıkı görünümünü koruyarak, kırışıklıkların veya ince çizgilerin oluşumunu engelleyebilir.

Yaşlanmayla birlikte kolajen üretimi azalır; bu durum sarkma ve kırışıklıkların ortaya çıkmasına neden olabilir. Kolajen takviyeleri, cildin nem seviyelerini artırarak daha genç bir görünüm sağlayabilir.

Çalışma: Proksch, E., Schunck, M., Zague, V., Segger, D., Degwert, J., & Oesser, S. (2014). Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis.

Bulgular: Bu çalışmada, kolajen peptitlerinin oral alımının cilt kırışıklıklarını azalttığı ve dermal matris sentezini artırdığı bulunmuştur.

Kaynak: Skin pharmacology and physiology.

Eklemlerin Esnekliğini ve Dayanıklılığını Artırır

Kıkırdak yapısının temel bileşeni olan kolajen, eklemlerin esnekliğini ve dayanıklılığını artırır. Kemiklerde ise mineralizasyon sürecini destekleyebilir.

Kolajen, kemik yoğunluğunu artırıp kırık riskini azaltabilir. Kolajen takviyelerinin osteoartrit ve osteoporoz gibi eklem hastalıkları üzerinde olumlu etkileri olabilir.

Çalışma: Clark, K. L., Sebastianelli, W., Flechsenhar, K. R., Aukermann, D. F., Meza, F., Millard, R. L., … & Albert, A. (2008). 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain.

Bulgular: Bu çalışma, kolajen hidrolizatının eklem ağrılarını azalttığını göstermiştir.

Kaynak: Current medical research and opinion.

Kemik Yapısını Korur ve Mineral Yoğunluğunu Artırır

Kolajen, kemik sağlığı için hayati öneme sahiptir. Kemiklerin yapısal bütünlüğünü korumaya yardımcı olarak, kemik yoğunluğunu artırır ve kemik kırılmalarını önler. Kolajen takviyelerinin osteoporoz gibi kemik hastalıklarına karşı koruyucu etkileri çeşitli bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.

Bilimsel Çalışma: 2018 yılında yapılan bir çalışma, kolajen peptidlerinin postmenopozal kadınlarda kemik mineral yoğunluğunu artırdığını ve kemik metabolizmasını iyileştirdiğini göstermiştir.

Kas Kütlesini Korur ve Artırır

Kolajen, kas dokusunun yapısal bileşeni olarak kas kütlesini korumaya ve artırmaya yardımcı olabilir. Özellikle yaşa bağlı kas kaybını önleyerek, genel kas gücü ve dayanıklılığını artırabilir.

Kaynak: Zdzieblik, D., Oesser, S., Gollhofer, A., König, D., & Kreuter, H. (2015). Improvement of activity-related knee joint discomfort following supplementation of specific collagen peptides.

Bulgular: Bu çalışma, kolajen peptitlerinin diz eklemi rahatsızlıklarını azalttığını göstermektedir.

Kaynak: Journal of the International Society of Sports Nutrition.

Saç ve Tırnakları Kırılmaya Karşı Güçlendirir

Kolajen, saçın sağlıklı ve parlak bir şekilde uzamasını sağlarken, tırnakların daha güçlü ve kırılmalara karşı dirençli olmasına yardımcı olabilir. Ayrıca saç dökülmesini azaltabilir ve tırnakların yapısını güçlendirebilir.

Çalışma: Bolke, L., Schlippe, G., Gerß, J., & Voss, W. (2019). A collagen supplement improves skin hydration, elasticity, roughness, and density: Results of a randomized, placebo-controlled, blind study.

Bulgular: Bu çalışma, kolajen takviyelerinin cilt hidrasyonu, elastikiyeti ve tırnak sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermiştir.

Kaynak: Nutrients.

Bağırsak Sağlığını Destekler

Kolajen, bağırsak astarının bütünlüğünü koruyarak sızıntılı bağırsak sendromu gibi rahatsızlıkları önleyebilir. Kolajen amino asitleri, bağırsak hücrelerinin yenilenmesi ve onarımında da rol oynar.

Çalışma: Minaguchi, J., Koyama, Y. I., Meguri, N., Hosaka, Y., Ueda, H., Kusubata, M., … & Takehana, K. (2005). Effects of ingestion of collagen peptide on collagen fibrils and glycosaminoglycans in Achilles tendon.

Bulgular: Kolajen peptitlerinin bağ dokusundaki kolajen fibrillerini ve glikozaminoglikanları etkileyerek bağırsak sağlığını desteklediği gösterilmiştir.

Kaynak: Journal of nutritional science and vitaminology.

Kalp ve Damar Sağlığını Korur

Kolajen, arterlerin yapısal bütünlüğünü koruyarak kalp sağlığına katkıda bulunabilir. Arter duvarlarındaki kolajen, damarların esnekliğini ve dayanıklılığını artırabilir.

Kolajen, kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olabilir. Kolajen eksikliği, arterlerin sertleşmesine ve dolayısıyla kardiyovasküler hastalık riskinin artmasına yol açabilir.

Çalışma: Matsumoto, H. (2006). Clinical effects of fish type I collagen hydrolysate on skin properties.

Bulgular: Kolajen takviyelerinin arter sağlığı üzerindeki olumlu etkileri bu çalışma ile ortaya konmuştur.

Kaynak: ITE Letters.

Cilt Hücrelerini Yeniler, Cildi Gençleştirir

Kolajen, cansız cilt hücrelerinin yerine yeni hücrelerin oluşmasına katkıda bulunabilir. Cildin elastikiyetini ve nemini artırarak yaşlanma belirtilerinin görünümünü azaltır. Bu özelliğiyle cildin genel görünümünü iyileştirebilir.

Çalışma: Proksch, E., Schunck, M., Zague, V., Segger, D., Degwert, J., & Oesser, S. (2014). Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis.

Bulgular: Kolajen peptitlerinin cilt hücre yenilenmesini artırdığı ve cildin genel görünümünü iyileştirdiği bulunmuştur.

Kaynak: Skin pharmacology and physiology.

Cildi Sıkılaştırır, Kırışık Oluşumunu Önler

Kolajen, cildin sıkılığını koruyarak yaşlılıkla ortaya çıkan kırışıklıkların oluşumunu engelleyebilir.

Çalışma: Proksch, E., Schunck, M., Zague, V., Segger, D., Degwert, J., & Oesser, S. (2014). Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis.

Bulgular: Bu çalışmada, kolajen peptitlerinin cilt kırışıklıklarını azalttığı görülmektedir.

Kaynak: Skin pharmacology and physiology.

Kanın Pıhtılaşmasını Sağlar

Kolajen, kan damarlarındaki hasar durumunda kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kanamayı durdurabilir.

Çalışma: Ricard-Blum, S. (2011). The collagen family.

Bulgular: Bu makalede, kolajenin kan pıhtılaşma sürecindeki rolü ele alınmaktadır.

Kaynak: Cold Spring Harbor perspectives in biology.

Kan Damarları ve Lenf Düğümlerinin Oluşumunu Destekler

Kolajen, kan damarlarının ve lenf düğümlerinin yapısal bütünlüğünü sağlayarak dolaşım sisteminin sağlıklı çalışmasına yardımcı olabilir.

Çalışma: Kielty, C. M., Sherratt, M. J., & Shuttleworth, C. A. (2002). Elastic fibres.

Bulgular: Bu çalışma, kolajenin kan damarları ve lenf düğümlerinin oluşumundaki rolünü detaylı bir şekilde incelemiştir.

Kaynak: Journal of cell science.

Saç Beyazlamasını Geciktirir

Kolajen, saç sağlığını koruyarak saçların beyazlamasını geciktirebilir. Saç köklerine besin ve oksijen taşıyarak onları güçlendirebilir.

Çalışma: Bolke, L., Schlippe, G., Gerß, J., & Voss, W. (2019). A collagen supplement improves skin hydration, elasticity, roughness, and density: Results of a randomized, placebo-controlled, blind study.

Bulgular: Kolajen takviyelerinin saç sağlığına olumlu etkileri bu çalışmada vurgulanmıştır.

Kaynak: Nutrients, 11(10), 2494.

Diş ve Diş Etlerini Güçlendirir

Kolajen, diş etlerinin dayanıklılığını artırarak diş eti hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabilir ve diş köklerini güçlendirebilir.

Çalışma: Bostanci, N., & Belibasakis, G. N. (2012). Porphyromonas gingivalis: an invasive and evasive opportunistic oral pathogen.

Bulgular: Kolajenin diş eti sağlığı üzerindeki rolü bu makalede incelenmiştir.

Kaynak: FEMS microbiology letters.

Organların İşleyişini ve Dayanıklılığını Artırır

Kolajen, organların yapı ve dayanıklılığını koruyarak, iç organların etrafındaki bağ dokularını güçlendirebilir.

Çalışma: Shoulders, M. D., & Raines, R. T. (2009). Collagen structure and stability.

Bulgular: Kolajenin organların yapısal bütünlüğü üzerindeki etkileri detaylı olarak ele alınmıştır.

Kaynak: Annual Review of Biochemistry.

Yaraların İyileşmesini Hızlandırır (Tip 1 Kolajen)

Tip 1 kolajen, yara iyileşme sürecinde önemli bir rol oynayabilir. Yeni dokuların oluşturulmasında ve iyileşmesinde lifleri sayesinde etkili olabilir.

Çalışma: Shoulders, M. D., & Raines, R. T. (2009). Collagen structure and stability.

Bulgular: Tip 1 kolajenin yara iyileşme sürecindeki önemli rolü bu çalışmada incelenmiştir.

Kaynak: Annual review of biochemistry.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir (Tip 2 Kolajen)

Tip 2 kolajen, bağışıklık sistemini destekleyebilir ve otoimmün hastalıkların yanı sıra iltihaplanmaları önlemeye yardımcı olabilir.

Çalışma: Trentham, D. E. (1985). Immune response to collagen. In Immunology of Rheumatic diseases (pp. 301-323).

Bulgular: Bu çalışmada, Tip 2 kolajenin bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkileri ele alınmıştır.

Kaynak: Boston, MA: Springer US.

Yaşa Göre Kolajen Kullanımı

Kolajen kullanımı, yaşa bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Aşağıda farklı yaş gruplarına göre önerilen kolajen kullanımı yer almaktadır:

• 30 yaşından itibaren kolajen kaybı başlayabilir. Günlük 2,5 ila 5 gram arası doz önerilebilir.
• 40-50 yaş aralığında kolajen kaybı hızlanır, bu nedenle cilt sağlığı, eklem fonksiyonları ve kemik yoğunluğunu korumak için düzenli kolajen kullanımı tavsiye edilir. Günlük 5 ila 10 gram arası doz önerilir.
• 60 yaş ve sonrasında kolajen üretimi önemli ölçüde azalır; bu sebeple cilt yaşlanmasını ve kemik kırılmalarını önlemek için kolajen takviyeleri daha elzem hale gelir. Günlük 10 ila 15 gram arası doz önerılır.

Yaş Aralığı	Kolajen Kaybı Durumu	Önerilen Günlük Doz
30 yaşından itibaren	Kolajen kaybı yavaş yavaş başlar	2,5 – 5 gram
40-50 yaş aralığı	Kolajen kaybı hızlanır	5 – 10 gram
60 yaş ve sonrası	Kolajen üretimi önemli ölçüde azalır	10 – 15 gram

Kolajen yan etkileri aşırı alım veya alerjiler sebebiyle oluşabilir.

Uygun dozu belirlemek için bir uzmandan destek alınız.

Kolajen Çeşitleri Nelerdir?

Kolajen tipleri, moleküler yapılarına ve işlevlerine göre sınıflandırılır. Toplamda 28 farklı kolajen tipi bulunmaktadır. İlk dört tür şunlardır:

Tip 1 Kolajen

Tip 1 kolajen, vücuttaki en yaygın kolajen türüdür. Cilt, kemikler, tendonlar, bağlar ve kornea‘nın ana bileşenidir. Ayrıca kuvvetli ve esnek lifler oluşturup dokuların yapısal bütünlüğünü korur.

Çalışma: Shoulders, M. D., & Raines, R. T. (2009). Collagen structure and stability.

Bulgular: Tip 1 kolajenin yapısal özellikleri ve işlevleri ayrıntılı şekilde incelenmiştir.

Kaynak: Annual review of biochemistry.

Tip 2 Kolajen

Tip 2 kolajen, kıkırdak dokusunda yoğun olarak bulunan bir türdür. Eklem sağlığı açısından faydalıdır ve osteoartrit gibi eklem hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Bu tür, eklemlerdeki şok emilimini ve elastikiyeti artırarak eklem hareketliliğine yarar ve ağrıları azaltabilir.

Çalışma: Eyre, D. R., Weis, M. A., & Wu, J. J. (2006). Articular cartilage collagen: an irreplaceable framework.

Bulgular: Tip 2 kolajenin kıkırdak dokusunda işlevi ve eklem sağlığına etkileri incelenmiştir.

Kaynak: Eur Cell Mater.

Tip 3 Kolajen

Tip 3 kolajen, Tip 1 ile birlikte vücutta yer alarak kan damarları, iç organlar ve cildin yapısal bütünlüğünü korumakla görev alır.

Çalışma: Ricard-Blum, S. (2011). The collagen family.

Bulgular: Bu makalede, Tip 3 kolajenin yapısal özellikleri ve işlevleri incelenmiştir.

Kaynak: Cold Spring Harbor perspectives in biology.

Tip 4 Kolajen

Tip 4 kolajen, bazal membranların ana bileşenidir ve hücrelerin altındaki destekleyici yapıları oluşturur. Bu tip, böbreklerde ve kan damarlarında filtrasyon işlevlerini yerine getirir.

Çalışma: Timpl, R., & Brown, J. C. (1994). The laminins.

Bulgular: Tip 4 kolajenin bazal membranlarda işlevi ve biyolojik rolleri detaylandırılmıştır.

Kaynak: Matrix biology.

Kolajen Eksikliği Belirtileri

20-30 yaşları arasında vücuttaki doğal kolajen miktarı 1-1.5 oranında azalmaya başlar. Bu eksiklik farklı belirtilerle kendini gösterebilir:

• Ciltte kırışıklıklar, ince çizgiler ve sarkmalar başlayabilir.
• Eklem ağrıları ve hareket kısıtlılığı oluşabilir.
• Saçlarda incelme, kırılma ve dökülme gözlemlenebilir.
• Tırnaklar kırılgan hale gelebilir veya yavaş uzayabilir.
• Sindirim problemleri ortaya çıkabilir.

Çalışma: Neil-Dwyer, G., Bartlett, J. R., Nicholls, A. C., Narcisi, P., & Pope, F. M. (1983). Collagen deficiency and ruptured cerebral aneurysms: a clinical and biochemical study.

Bulgular: Kolajen eksikliğinin belirtileri detaylı şekilde ele alınmıştır.

Kaynak: Journal of neurosurgery.

Kolajen Kaybı Nasıl Önlenir?

Kolajen kaybını önlemek ve vücudun doğal kolajen üretimini desteklemek için bazı önlemler almak gereklidir:

• C vitamini, çinko, bakır ve amino asitler kolajen üretimini artırabilir. Bu besin gruplarını düzenli ve sağlıklı bir şekilde tüketmek önemlidir.
• UV ışınları ciltteki kolajen liflerini parçalayarak yaşlanmayı hızlandırabilir. Bu nedenle, güneş koruyucu kullanmak ve güneşe maruz kalmaktan kaçınmak önemlidir.
• Düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stresten uzak durma gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları, kolajen üretimini destekleyebilir.
• Sigara içmekten kaçınmak

Çalışma: Varani, J., Dame, M. K., Rittie, L., Fligiel, S. E., Kang, S., Fisher, G. J., & Voorhees, J. J. (2006). Decreased collagen production in chronologically aged skin: roles of age-dependent alteration in fibroblast function and defective mechanical stimulation.

Bulgular: Bu makale, yaşlanma ve yaşam tarzı faktörlerinin kolajen üretimi üzerindeki etkilerini incelemiştir.

Kaynak: The American journal of pathology.

Vücuttaki Kolajeni Artırmanın Yolları

Vücuttaki kolajen düzeyini artırmak için şu yöntemler uygulanabilir:

• Kolajen açısından zengin besinler (kemik suyu, tavuk derisi, balık ve yumurta beyazı gibi) tüketmek,
• Kolajen takviyeleri almak (hidrolize kolajen peptitleri formunda bulunur ve sindirimi kolaydır),
• Güneşten koruyucu kullanmak,
• Günlük sıvı alımını artırmak,
• Kolajen üretimine yardımcı olan vitamin ve mineral takviyeleri almak gibi yöntemler bulunmaktadır.

Çalışma: Gelse, K., Pöschl, E., & Aigner, T. (2003). Collagens—structure, function, and biosynthesis.

Bulgular: Kolajen sentezinde rol oynayan besinlerin işlevleri detaylandırılmıştır.

Kaynak: Advanced drug delivery reviews.

İlginizi çekebilir: Kolajen İçeren 8 Mucizevi Besin ve Faydaları

Kolajen Takviyeleri

Kolajen takviyeleri, vücutta doğal kolajen düzeylerini artırmanın popüler bir yoludur. Bu takviyeler hidrolize kolajen peptitleri şeklinde bulunur ve sindirilebilirlik ile biyoyararlanımını artırabilir. Tip 1 kolajen takviyeleri cilt, saç ve tırnak sağlığını desteklerken; Tip 2 kolajen takviyeleri eklem ve kıkırdak sağlığını hedef alır.

Çalışma: Clark, K. L., Sebastianelli, W., Flechsenhar, K. R., Aukermann, D. F., Meza, F., Millard, R. L., … & Albert, A. (2008). 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain.

Bulgular: Bu çalışma, kolajen takviyelerinin sağlık üzerindeki etkilerini ele almaktadır.

Kaynak: Current medical research and opinion.

Kolajen takviyeleri ve kullanımı hakkında bir sağlık profesyonelinden tavsiye alınız.

Kolajen Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Tip 1, Tip 2 ve Tip 3 Kolajen Ne Demek?

• Tip 1 Kolajen: Vücutta en bol bulunan kolajen türüdür.
• Tip 2 Kolajen: Kıkırdak dokusunda yer alan bir kolajen türüdür.
• Tip 3 Kolajen: Kan damarlarının, iç organların ve cildin yapısal bütünlüğünü korur.

Kolajen Neden Yatmadan Önce İçilir?

Kolajen, gece yatmadan önce alınır; çünkü vücut uyku sırasında kendini yeniler ve onarır.

Kolajen Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Kolajen alırken, ürünün içerik listesine dikkat edilmelidir. Hidrolize kolajen peptitleri sindirimi kolay ve biyoyararlanımı yüksek ürünlerdir.

Kolajen Uyku Yapar Mı?

Kolajen takviyeleri doğrudan uyku yapmaz. Ancak, bazı kişiler kolajen alımının genel iyilik halleri üzerinde olumlu etkiler yarattığını bildirmiştir, bu da dolaylı olarak uyku kalitesini artırabilir.

Kolajen Eksikliği Nasıl Tespit Edilir?

Kolajen eksikliği; ciltte kırışıklıklar, eklem ağrıları, saç dökülmesi gibi belirtilerle kendine belli edebilir. Eksikliğin daha kesin tespit edilebilmesi için kan testleri ve tıbbi değerlendirme gereklidir.

Kolajen Kilo Aldırır Mı?

Kolajen takviyeleri doğrudan kilo alımına yol açmaz. Kolajen, protein açısından zengindir ve kas kütlesini destekleyebilir; dolayısıyla kilo artışı ile doğrudan bağlantılı değildir.

Detaylı bilgi için: Kolajen (Collagen) Kilo Aldırır Mı?

Kolajen Ödem Yapar Mı?

Kolajen takviyeleri genellikle ödem yapmaz. Ancak bazı bireyler kolajen takviyelerine karşı bireysel alerjik yanıt gösterebilir.

Doğal Kolajen Nedir?

Doğal kolajen, vücutta bulunan ve çeşitli dokuların bütünlüğünü destekleyen önemli bir proteindir.

Arjinin Nedir? Ne İşe Yarar?

İyot Nedir? İyot İçmenin Faydaları

Karbonhidrat İçeren Besinler Nelerdir?

Mineral Nedir? Mineral İçeren Besinler, Görevleri

E Vitamini Faydaları, Cilde Faydaları, Ne İşe Yarar?