B12 Vitamin Eksikliği Anemisi Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kan yapımının temel bir taşı olan kırmızı kan hücrelerinin oluşumu ve gelişimi, vücudumuzun B12 vitamine olan ihtiyacına bağlıdır. Ancak, B12 vitamin eksikliği durumunda kırmızı kan hücreleri üretilemez ve bu da anemiye yol açar. Bu yazıda, B12 vitamin eksikliği anemisinin nedenlerini, belirtilerini, tanı ve tedavi yöntemlerini, risk faktörlerini ve daha fazlasını inceleyeceğiz.

B12 Vitamin Eksikliği Anemisi Nedenleri

B12 vitamin eksikliği anemisi, vücutta yeterli sayıda kırmızı kan hücresi üretememenin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu rahatsızlık, düzensiz veya vejetaryen beslenme alışkanlıkları, sigara ve alkol kullanımı, Crohn hastalığı, Çölyak hastalığı gibi bağırsak ve mide emilim bozukluklarına, böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyaliz tedavisine ve kanser tedavisi sırasında uzun süreli ilaç kullanımına bağlı olarak gelişebilir. B12 vitamin eksikliği anemisi, uluslararası sağlık kuruluşları tarafından “d51” kodu ile sınıflandırılmıştır. Bu tür kansızlıkta sadece B12 eksikliği değil, aynı zamanda demir, folik asit (B9) ve C vitamini eksikliği de bulunabilir. Sağlıklı kırmızı kan hücreleri üretmek için yetişkin bir bireyin günlük olarak 2.4 mikrogram (mcg) B12, 400 mikrogram (mcg) folik asit ve 75 ila 90 mikrogram (mcg) C vitamini alması gerekmektedir. Diyabet ve tiroid fonksiyon bozukluklarına bağlı olarak ortaya çıkan endokrin sistem bozukluklarında ise Pernisiyöz anemi adı verilen ve yine B12 vitamin eksikliğinden kaynaklanan spesifik bir anemi görülebilir.

Pernisiyöz anemi, B12 eksikliğine bağlı olarak vücut içindeki otoimmün reaksiyonlar sonucu oluşur ve genellikle kalıtsal faktörlere bağlıdır. Kalıtsal faktörler yoksa, Megaloblastik anemi meydana gelir, ancak bu tür anemi B12 vitamini takviyesi ile tedavi edilebilir.

B12 Vitamin Eksikliği Anemisinin Risk Faktörleri

1. Hamilelik: Hamilelik döneminde vücut, bebeğin sağlıklı gelişimi için daha fazla vitamin ve mineral ihtiyacı duyar. Bu nedenle, hamilelik sırasında düzenli doktor kontrolleri çok önemlidir. Özellikle folik asit açısından yetersiz bir diyet, hem anne hem de bebekte vitamin eksikliğine bağlı anemi riskini artırabilir. Megaloblastik anemi veya Pernisiyöz anemi hastaları, gebelikleri boyunca folik asit ve B12 takviyesi almak zorundadır. Bu takviyeler alınmadığında düşük, erken doğum ve sakat doğum riski artabilir.
2. Vejetaryen Beslenme: Et ve süt ürünleri açısından fakir bir diyetle beslenen kişiler, düzenli kan tahlilleri yaparak vücuttaki vitamin ve mineral düzeylerini izlemelidir. Düzenli takip yapılmadığında, beyin fonksiyonlarında azalma riski aneminin ötesine geçebilir.
3. Alkol Kullanım Bozukluğu: Uzun süreli alkol tüketimi, B12, folat ve C vitamini emilimini bozarak Megaloblastik anemiye neden olabilir. Tedavi edilmezse, ilerleyen yaşlarda Wernicke-Korsakoff sendromu gelişebilir.

B12 Vitamin Eksikliği Anemisinin Belirtileri

B12 vitamin eksikliğine bağlı anemi belirtileri kişinin yaşam tarzına, beslenme alışkanlıklarına ve geçmişteki hastalıklara bağlı olarak birkaç aydan birkaç yıla kadar değişebilir. Hastalığın başlangıç döneminde belirtiler genellikle hafif olup zamanla şiddetlenir. Genel olarak belirtiler şunlar olabilir:

• Genel vücut yorgunluğu,
• Solunum fonksiyonlarında bozulma,
• Baş dönmesi,
• Deri renginde ve göz akında kansızlığa bağlı sarılık,
• Kalp ritminde düzensizlik,
• El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma,
• Reflekslerde yavaşlama,
• El-göz koordinasyonunda bozulma,
• Öfke nöbetleri ve aşırı alınganlık,
• Karar vermekte zorlanma,
• Hafıza kaybı.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Belirtiler ortaya çıktıktan sonra hastalığın kesin teşhis ve tanısı için kan ve idrar tahlilleri yapılmalıdır. Tam kan sayımı testi, kırmızı kan hücrelerinin sayısının normalden daha düşük olduğu ve beyaz kan hücrelerinin şeklinin bozulduğu bir sonuç verebilir. Ayrıca, B12 vitamin eksikliğine yol açan başka hastalıkları dışlamak için Antikor testi, Metilmalonik Asit testi ve Schilling testi gibi testler de istenebilir.

Megaloblastik anemi tedavisinde B12, folat ve C vitamini takviyeleri ile birlikte uygun bir diyet planlanır. Ayrıca, temel hastalığa bağlı olarak kortikosteroid ilaç tedavisi de gerekebilir.

Pernisiyöz anemisi tanısı konmuş hastalar, ömür boyu düzenli B12 enjeksiyonları almalıdır.

Diyet boyunca tüketilmesi gereken B12 açısından zengin gıdalardan bazıları şunlardır: Et, yumurta, sardalye, mantar, ıstakoz, midye ve kahvaltılık gevrekler. Folat açısından zengin gıdalar ise ıspanak, mercimek, tam tahıl ürünleri, fındık ve ceviz gibi kuru yemişlerdir. C vitamini yönünden zengin besinler arasında taze sıkılmış meyve suları, rezene, greyfurt, limon ve biber bulunur.

Uyarılar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hastalığın tedavi sürecinde alkol ve sigara tüketmek, iyileşme sürecini yavaşlatabilir veya tedavi sonuçlarına olumsuz etki edebilir. Bu nedenle alkol ve sigara alışkanlığınız varsa, doktorunuza bildirmeniz önemlidir.

Tedavi süreci boyunca düzenli kan tahlilleri yapılmalı ve doktor tavsiyelerine uyulmalıdır. Ayrıca, herhangi bir şüphe durumunda uzman sağlık profesyonellerine danışmak her zaman en iyisi olacaktır.

Sonuç

B12 vitamin eksikliği anemisi, vücudun kırmızı kan hücreleri üretme yeteneğini etkileyen bir durumdur. Bu yazıda, bu aneminin nedenlerini, belirtilerini, tanı ve tedavi yöntemlerini inceledik. Risk faktörlerine dikkat ederek ve uygun tedavi ile B12 eksikliği anemisi yönetilebilir. Sağlığınıza dikkat etmek ve doktor tavsiyelerine uymak, bu durumu kontrol altına almanıza yardımcı olacaktır.

Sık Sorulan Sorular ve Cevaplar

1. B12 vitamin eksikliği anemisi nasıl tedavi edilir? B12 vitamin eksikliği anemisi tedavisi B12, folat ve C vitamini takviyeleri ile birlikte uygun bir diyeti içerir. Pernisiyöz anemi hastaları ömür boyu düzenli B12 enjeksiyonları almalıdır.
2. Hangi gıdalardan B12 alabilirim? B12 açısından zengin gıdalar arasında et, yumurta, sardalye, mantar, ıstakoz, midye ve kahvaltılık gevrekler bulunur.
3. B12 vitamin eksikliği anemisi risk faktörleri nelerdir? Hamilelik, vejetaryen beslenme alışkanlığı ve uzun süreli alkol tüketimi gibi faktörler, B12 vitamin eksikliği anemisi riskini artırabilir.
4. Belirtiler ne zaman ortaya çıkar? Belirtiler kişinin yaşam tarzına ve beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak birkaç aydan birkaç yıla kadar değişebilir. Başlangıçta hafif olabilir, ancak zamanla şiddetlenebilir.
5. Tedavi sürecinde nelere dikkat etmeliyim? Tedavi sürecinde alkol ve sigara tüketmek, iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Düzenli kan tahlilleri ve doktor tavsiyelerine uyum önemlidir. Herhangi bir şüphe durumunda uzman sağlık profesyonellerine danışmak önemlidir.