Pankreas Duktal Adenokarsinomu: Tanımı, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Pankreas kanseri, pankreas içindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. Pankreas, midenin alt kısmının arkasında bulunur ve yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olan enzimler ile kan şekeri yönetimine katkıda bulunan hormonları üretir. Pankreas kanserinin en yaygın şekli pankreas duktal adenokarsinomudur. Bu tür kanser, sindirim enzimlerini pankreastan dışarı taşıyan kanallarda oluşan hücrelerde başlar.

Pankreas kanseri genellikle kötü prognozla seyreder, çünkü tanı çoğu zaman hastalık ilerleyip diğer organlara yayılmadan önce konulmaz. Sağlık ekipleri, pankreas kanserinin boyutunu ve yayılma durumunu tedavi planının hazırlanmasında dikkate alır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, kemoterapi, radyasyon tedavisi veya bu yöntemlerin kombinasyonları yer alabilir.

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Nedir?

Pankreasta bulunan farklı hücre türleri, pankreas kanserinin iki ana türünü oluşturmaktadır: ekzokrin tümörler ve nöroendokrin kanserler. Ekzokrin tümörler, sindirim enzimlerinin üretildiği ekzokrin hücrelerde başlar ve pankreas kanserlerinin %95’ini oluşturur. Bu bağlamda, pankreatik duktal adenokarsinom (PDAC) ekzokrin bir tümördür. Pankreatik duktal adenokarsinom, pankreasın ekzokrin hücrelerinin kontrol dışı büyümesi ile ortaya çıkar.

Pankreas duktal adenokarsinomunun başlangıç aşamasında tümör büyümeleri gözlemlenir ve bu, safra yollarını tıkayarak safra sıvısının vücuttan atılmasını engelleyebilir. Bu durum, hastanın bazı belirtiler yaşamasına yol açabilir.

Pankreas duktal adenokarsinomu olan hastalarda, özellikle tümörün pankreas baş kısmında bulunması sık görülen bir durumdur. Bu nedenle, pankreas tarafından üretilen sindirim enzimleri bağırsaklara ulaşamayabilir ve çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Erken teşhisi zor olan bu hastalık, diğer kanser türlerine kıyasla genellikle daha ileri evrelerde teşhis edilir.

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Belirtileri Nelerdir?

Pankreas kanseri, genellikle hastalık ilerleyene kadar belirti vermez. Belirtiler meydana geldiğinde ise, Pankreas duktal adenokarsinomu belirtileri şunları içerebilir:

• Gözlerin beyazlarının veya cildin sararması (sarılık)
• Ciltte kaşıntı
• Koyu renkli idrar veya normalden daha açık renkli dışkı
• İştah kaybı veya istenmeden kilo verme
• Yorgun hissetmek veya enerjisizlik
• Yüksek ateş veya titreme

Diğer sindirimle ilgili belirtiler ise şunlardır:

• Bulantı
• İshal veya kabızlık gibi dışkıda değişiklikler
• Karnın üst kısmında ve sırtta ağrı
• Yemek yerken veya uzandığında ağrının artması, öne eğilince rahatlama
• Şişkinlik belirtileri
• Yeni diyabet tanısı veya kontrolü zorlaşan diyabet
• Kol veya bacaklarda kan pıhtısı nedeniyle oluşan ağrı ve şişlik

İrritabl bağırsak sendromu gibi başka rahatsızlıklar varsa, buna benzer semptomlar düzenli olarak yaşanabilir. Semptomlar değişirse, kötüleşirse veya alışılmadık hale gelirse, bir sağlık uzmanı tarafından kontrol edilmesi önemlidir.

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Nasıl Teşhis Edilir?

Pankreas duktal adenokarsinomu teşhisinde birkaç farklı yöntem kullanılmaktadır. Pankreas duktal adenokarsinomu teşhisi için başvurulan yöntemler şunlardır:

• Görüntüleme testleri: Pankreas kanserinin teşhisi için sıklıkla ultrason, CT taramaları, MRI taramaları ve bazen PET taramaları kullanılır.
• Endoskopik ultrason: EUS (endoskopik ultrason) sindirim sistemi ve çevresindeki dokuların görüntülerini almak için kullanılan bir tekniktir. Endoskop adı verilen bir kamera ve ses dalgaları ile yapılır.
• Biyopsi: Laboratuvar testleri için küçük bir doku örneği alınmasını içeren bir prosedürdür. Genellikle EUS sırasında doku örneği alınır.
• Kan testleri: Pankreas kanseri hücrelerinin ürettiği tümör belirteçlerini gösterebilen kan testleri vardır. CA19-9 bunlardan biridir.
• Genetik test: Kalıtsal DNA değişikliklerini aramak için kan veya tükürük örneği kullanılır ve bu sonuçlar tedaviye yön verebilir.

Pankreas kanseri tanısı doğrulandıktan sonra sağlık ekibi kanserin boyutunu belirlemeye çalışır. Bu işlem, kanserin evresinin belirlenmesi olarak adlandırılır ve tanı konan kanserin evresi 0’dan 4’e kadar değişir. En düşük evreler yalnızca pankreası etkilerken, 4. evrede kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır.

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Tedavisi

Pankreas kanseri tedavisi, kanserin evresine ve yerleşimine göre değişiklik gösterir. Pek çok hasta için pankreas kanserinin tedavisinin ilk hedefi mümkünse kanserden tamamen kurtulmaktır. Eğer bu mümkün değilse, yaşam kalitesini artırmak ve kanserin ilerlemesini önlemek amaçlanır. Pankreas duktal adenokarsinomu tedavisi için başvurulan yöntemler şunlardır:

Ameliyat

Ameliyat yöntemi, pankreas kanserini tedavi edebilir, ancak herkes için uygun olmayabilir. Cerrahi muhtemeldir sadece kanser diğer organlara yayılmadığı sürece. Eğer kanser büyürse veya çevre dokulara yayılırsa, ameliyat mümkün olmayabilir ve ilk tedavi kemoterapi gibi diğer yöntemlerle başlayabilir. Ameliyat teknikleri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Pankreas başındaki tümörler için cerrahi
• Pankreas gövdesi ve kuyruğundaki kanserlerin cerrahisi
• Pankreasın tamamının alınması
• Yakın kan damarlarını etkileyen kanserler için cerrahiler

Kemoterapi

Kemoterapide, kanser hücrelerine karşı etkili olan güçlü ilaçlar kullanılır. Tedavi, tek bir kemoterapi ilacı veya bir kombinasyonunu içerebilir. Kemoterapinin, cerrahinin mümkün olmadığı durumlarda ilk tedavi seçeneği olabileceği gibi, genellikle ameliyattan sonra geriye kalan kanser hücrelerini yok etmek için de kullanılır. Kanserin ilerlemesi durumunda semptomları kontrol altına almak için de etkili olabilir.

Radyasyon Tedavisi

Radyasyon terapisi, kanser hücrelerini yok etmek için güçlü enerji ışınları kullanır. Ameliyat yapılamıyorsa, ilk tedavi olarak radyasyon tedavisi ve kemoterapi birlikte uygulanabilir. Bu yaklaşım, tümörün küçülmesine yardımcı olabilir ve cerrahiyi mümkün kılabilir. Ayrıca, kanser diğer bölgelere yayıldığında ağrı gibi semptomların hafifletilmesine de yardımcı olabilir.

İmmünoterapi

İmmünoterapide, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine karşı daha etkili bir şekilde savaşmasına yardımcı olan ilaçlar kullanılır. Bu tedavi, özellikle pankreas kanserinde belirli DNA değişikliklerine sahip hastalar için etkili olabilir.