ALT: Nedir, Düşüklük ve Yükseklik ile Tedavi Yöntemleri

Enzimler, vücutta kimyasal reaksiyonların hızını artıran proteinlerdir. Hücre içinde katalizör işlevi görürler. Binlerce farklı enzim türü bulunmaktadır ve ALT bunlardan sadece biridir. Alanin transaminazın kısaltması olan ALT, başta karaciğer olmak üzere böbrek ve diğer organlarda da bulunabilen bir enzimdir. Vücut, yiyecekleri enerjiye dönüştürmek için ALT’yi kullanır. Ancak ALT’nin az ya da çok olması bazı sağlık sorunlarına yol açabilir.

ALT Nedir?

Rutin bir kontrol için kan tahlili yaptırabilirsiniz. Bu test, genellikle ALT değerini de içermektedir. ALT kan testi, daha önce SGPT (serum glutamik-pirüvik transaminaz) testi olarak biliniyordu. Kan testlerinde görülen ALT değeri, kanda bulunan ALT miktarını ölçer. Kanda bulunan ALT seviyesi durumuna göre yüksek, düşük veya normal olabilir. Yüksek ALT seviyesi, karaciğer hasarı veya hastalığı ile ilişkilendirilebilir. Karaciğer hücrelerinde hasar olduğunda ALT, kan dolaşımına salınır. Bu nedenle, rutin bir kontrolün parçası olabildiği gibi, karaciğer sağlığına dair bilgi edinmek isteyen bir doktor da ALT değerlerinizi kontrol ederek bilgi sahibi olacaktır.

Karaciğer hastalıkları, belirti vermeden önce yüksek ALT seviyeleri ile kendini gösterebilir. Bu sayede bazı hastalıklar için erken teşhis konabilir. Ayrıca, ALT’nin akut (ani) ve kronik karaciğer hastalıklarındaki hasar farkını belirlemek için de yardımcı olabilir. Doktorunuz aşağıdaki belirtileri gözlemlediğinde karaciğer sağlığınızı kontrol etmek isteyebilir;

• İştahsızlık

• Sarılık

• Karında şişlik

• Koyu renkli idrar

• Açık renkli dışkı

Semptomların yanı sıra yüksek risk grubunda yer almanız da düzenli ALT kontrolü için bir sebep olabilir. Karaciğer hastalığı açısından yüksek risk taşıyan gruplar şunlardır:

ALT Değeri Kaç Olmalı?

ALT değerini öğrenmek için ilk olarak bir kan testi yapılmalıdır. Hemşire veya uzman, kolunuzdaki damardan kan alır ve bu kan laboratuvara gönderilir. Kan alma işlemi genellikle beş dakika sürerken, tahlil sonuçları ertesi gün çıkabilir. ALT değerini görüntülemek için aç kalma zorunluluğu yoktur.

Alanin transaminaz enziminin normal aralığı laboratuvarlara göre değişiklik gösterebilir; genellikle 7-56 U/L olarak kabul edilir. ALT değeri erkeklerde kadınlara kıyasla daha yüksek olabilir. Sonuç kağıdında, ALT seviyesinin yanında laboratuvarın referans aldığı değerler de bulunur. Ayrıca, eğer değer yükseklik veya düşüklük içeriyorsa, sonuç üzeri pembe renkte veya koyu yazılmış olabilir.

ALT Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

ALT düşüklüğü nadir olaylardandır ve genellikle belirti vermez; belirtiler ise nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel olarak ALT düşüklüğü belirtileri şunlardır:

• Sürekli yorgunluk, halsizlik

• El, kol ve bacaklarda uyuşukluk

• Mide bulantısı

• Konsantrasyon güçlüğü

ALT Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Düşük ALT seviyeleri, sağlıklı bir karaciğerin belirtisi olabilir. Ancak referans aralığından daha düşük bir değerin nedenleri de vardır. ALT düşüklüğünün bazı nedenleri şunlardır:

• Doğum kontrol hapı

• Hormon tedavisi

• Böbrek hastalıkları

ALT Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

ALT yüksekliği genellikle belirti vermez. Ancak karaciğer hasarına bağlı yükselmelerde bazı belirtiler görülebilir.

ALT Yüksekliği Neden Olur?

ALT değeri üzerinde etkili olan birçok etken bulunmaktadır. Bu etkenler, yaş ve cinsiyet gibi değiştirilemeyen faktörler olabileceği gibi çevresel durumlar da dahil olabilir. Yüksek ALT seviyeleri genellikle şu nedenlerden kaynaklanabilir:

• Obezite

• Hepatitler

• Kalp yetmezliği

• Çölyak

• Tiroit bozuklukları

ALT Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yükselen ALT değerinin düşürülmesi için doğrudan uygulanan bir tıbbi tedavi yoktur. Tedavi seçenekleri, nedenine bağlıdır. Bu nedenle, öncelikle ALT yüksekliğinin kaynağı belirlenir. Yüksek ALT için tedavi seçenekleri beslenme düzeninde değişiklikler ve egzersiz içerir. İşte bazı öneriler:

• Hem folat hem de folik asit kullanımı karaciğer sağlığında iyileştirici özelliklere sahip olabilir. Folat ve folik asit B9 vitamininin iki farklı formudur. Folik asit takviye olarak alınırken folat bazı besinlerde bulunabilir. Folat açısından zengin olan lahana, ıspanak, kuşkonmaz ve muz gibi gıdaları diyetinize ekleyebilirsiniz.

• Alkolik olmayan karaciğer yağlanması, yağ ve karbonhidrat ağırlıklı beslenme tarzında daha yaygın görülmektedir. Bu nedenle balık gibi sağlıklı yağ içeren ve meyve gibi doğal şeker içeren besinleri tercih ederek sağlıklı beslenebilirsiniz.

• Kesin olmamakla birlikte, kahvenin ALT değerleri üzerinde koruyucu bir etkisi olduğu bulunmuştur. Günde 1 fincan kahve içmek, ALT değerinin düşmesine yardımcı olabilir.