Ferritin: Nedir? Yüksek ve Düşük Seviyelerinin Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Ferritin, vücutta demir mineralinin depolanması ve salınımını yöneten kritik bir protein kompleksidir. Demir, depolanabilir özelliği sayesinde vücuttaki demir seviyelerini gösterebilir. Kan tahlillerinde sıklıkla bakılan değerlerden biridir; çünkü kandaki demir düzeyi, hücrelere oksijen taşınması ve hücrelerdeki atık karbondioksitin akciğerlere iletilmesinde hayati bir rol oynar. Hücrelerin sağlıklı kalması ve işlevlerini sürdürmesi için demir gereklidir. Ferritin eksikliği, halsizlikle başlayıp anemiye kadar gidebilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Ferritin Nedir?

Kırmızı kan hücreleri, oksijeni hücrelere taşımak için demir mineralına ihtiyaç duyar. Demirin bağlandığı bu protein hemoglobin olarak adlandırılır. Demirin düzgün bir şekilde bağlanabilmesi için ferritin proteini gereklidir. Ferritin, bağışıklık sisteminin bazı hücreleri ve karaciğerin hepatosit hücreleri tarafından üretilir. Besinlerdeki demirin çözülmesi, depolanması ve gerektiğinde serbest bırakılması işlemlerinde rol oynar. Ferritin, transferrin adlı bir protein ile birleşerek vücuttaki demiri ihtiyaç duyulan alanlara ulaştırır. Dolayısıyla, vücuttaki demir düzeyinin belirlenmesinde ferritin düzeyi önemlidir. Ferritin seviyesinin düşmesi, vücudun ihtiyaç duyduğu demirin eksik olduğu anlamına gelir. Yeterli demir sağlamadığında, hücreler oksijensiz kalarak işlevini kaybetmeye başlar. Bu durum, vücutta belirgin semptomların ortaya çıkmasına sebep olur. Hem ferritin düşüklüğü hem de yüksekliği sağlık açısından ciddi sonuçlar doğurabilir; bu nedenle düzenli kan testleri ile bu değerlerin izlenmesi önemlidir.

Ferritin Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Ferritin düşüklüğü, demir eksikliği nedeniyle başlıca halsizlik gibi birçok sağlık sorunlarına yol açabilir. Cilt, saç ve tırnaklarda çeşitli olumsuzluklar meydana gelir. Ferritin düşüklüğünün yaygın belirtileri şunlardır:

• Halsizlik ve yorgunluk

• Baş dönmesi

• İştahsızlık

• Nefes darlığı

• Solgun cilt rengi

• Saçların yıpranması ve dökülmesi

• Tırnaklarda zayıflık ve yıpranma

• El ve ayaklarda uyuşma ve üşüme

• Unutkanlık

• Odaklanma sorunu

• Sinirli olma

• Baş ağrısı

• Kulak çınlaması

Ferritin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Ferritin düşüklüğü, genetik, çevresel ve bireysel faktörlerden kaynaklanabilir. Genetik etkenler arasında çölyak hastalığı, demir emilimini etkileyen mide-bağırsak hastalıkları ve kalıtsal bazı hastalıklar bulunur. Kişisel yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları da önemli rol oynar; düzensiz ve sağlıksız bir diyet, fazla kahve ve çay tüketimi, işlenmiş gıdalar ile sık sık hamilelik gibi durumlar ferritin seviyesini olumsuz etkileyebilir. Uzun adet dönemleri ve travmatik yaralanmalar sonucunda meydana gelen kanamalar da ferritin seviyesini düşürebilir. Ferritin düşüklüğünün sebepleri şu şekilde özetlenebilir:

Ferritin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Ferritin değeri, vücuttaki demir miktarını gösterir; bu seviyenin yüksekliğinde de sağlık sorunları oluşabilir. Yüksek ferritin, oksijen fazlalığına bağlı sorunları beraberinde getirebilir. Aşağıda ferritin yüksekliğinin yaygın belirtileri sıralanmıştır:

• Kilo kaybı

• Karın ağrısı

• Canlı bir cilt rengi

• Cinsel isteksizlik

Ferritin Yüksekliği Neden Olur?

Karaciğer, demirin önemli depolandığı yerlerden biri olduğu için, birçok karaciğer hastalığı ve alkol bağımlılığı, ferritin yüksekliğine yol açabilir. Ayrıca demir emilimini artıran hastalıklar, demir metabolizmasını etkileyen genetik bozukluklar ve demirin kullanılmasını engelleyen hastalıklar da önemli sebepler arasında yer alır. Ferritin yüksekliğine yol açabilecek durumlar şunlardır:

Ferritin Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ferritin yüksekliğinin tedavisi için öncelikle sebep tespit edilmelidir. Eğer yüksekliğe neden olan bir hastalık varsa, bu hastalığın tedavisi öncelik kazanır. Hastalık dışı sebepler söz konusuysa, demir emilimini azaltmaya yönelik önlemler alınabilir. Kalsiyum, magnezyum ve çinko alımını artırmak, uzun süreli egzersiz yapmak ve kahve-çay tüketimini artırmak demir emilimini azaltır. Ferritin yüksekliği durumunda demir takviyeleri bir süreliğine durdurulur ve gerekirse kan bağışı yapılabilir. Eğer bu önlemler yetersiz kalırsa, doktor tarafından ferritin düşürücü ilaç tedavisi uygulanır. Düzenli takip sonrasında ferritin değerleri normal seviyelere döndüğünde, ilaçlar kesilir.

Ferritin değerinizde düşüklük veya yükseklik ile ilgili sorunlar yaşıyorsanız, en kısa zamanda bir sağlık kurumuna başvurup kan testleri yaptırmalısınız. Bu sayede ferritin seviyenizi öğrenip, doktor gözetiminde uygun tedaviye başlayabilirsiniz.