Ülseratif Kolit: Tanımı, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Bağırsaklarımız, vücudumuzun ikinci beyni olarak bilinir ve sağlığımız açısından büyük bir öneme sahiptir.

Ülseratif kolit, bağırsaklarımızda meydana gelen iltihaplanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalık, zaman zaman şiddetlenirken bazen de sakin bir seyir izler ve pek çok çeşitli belirti gösterebilir.

Ülseratif Kolit Nedir?

Ülseratif kolit, inflamatuvar bağırsak hastalıkları (İBH) grubuna ait bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, kolon olarak adlandırılan kalın bağırsaklarda uzun süreli iltihaplanma ve ülsere (yaralara) neden olan bir durumdur. Genellikle, kalın bağırsak iltihaplandığında ve yaralar oluştuğunda bu hastalık ortaya çıkar.

Yaşam kalitesini olumsuz etkileyebileceği ve ciddi sonuçlara yol açabileceği için sürekli inceleme gerektiren bir hastalıktır. Kalın bağırsakların iç yüzeyindeki mukozayı etkiler.

Sıklıkla irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve Crohn hastalığı ile karıştırılabilir. Önemli bir farklılık ise, ülseratif kolitin yalnızca kalın bağırsaklarda görülmesi, Crohn hastalığının ise hem ince hem de kalın bağırsakta ortaya çıkmasıdır.

Ülseratif kolit, kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür ve her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Genetik faktörler, hastalığın gelişim riskini bir miktar artırabilir.

Ülseratif Kolit Çeşitleri Nelerdir?

Ülseratif kolit, bağırsakların etkilediği alanlara göre farklı çeşitlere ayrılabilir.

• Ülseratif proktit: Bu türde enflamasyon rektuma (anüse) yakın alanda meydana gelir ve diğer türlerine göre daha hafif bir formdur.
• Proktosigmoidit: Rektuma yakın bölgeler ve kolonun son kısmı (sigmoid) bu türde etkilenir. Karın krampları, kanlı ishal ve tuvalet ihtiyacının yaşanmasına rağmen dışkılamada zorluk bu belirtiler arasındadır.
• Distal ülseratif kolit: İltihap, bu türde dalak hizasına kadar olan sol tarafta etkili olur. Karın krampları, özellikle sol tarafta ağrı, kanlı ishal ve kilo kaybına yol açabilir.
• Pankolit: Genellikle tüm kalın bağırsak üzerinde etkili olur. Belirtiler diğer türlere göre daha şiddetli olup karın krampları, kanlı ishal ve kilo kaybı görülebilir.
• Fulminan kolit: Nadir görülen ama hayatı tehdit edebilen bu form, şiddetli ağrı, ishal, kanama, ateş ve beslenememe gibi belirtilerle seyreder. Bu durum vücudun susuz kalmasına ve şoka yol açabilir.

Ülseratif Kolit Nedenleri Nelerdir?

Ülseratif kolitin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bulaşıcı olmadığı bilinmektedir. Bu hastalığı bir otoimmün hastalıklar sınıfına dahil etmek de mümkündür. Otoimmün hastalıklar, vücudun savunma sisteminin sağlıklı dokulara saldırması sonucunda gelişir. Bu durumun nedenleri tam olarak açıklanmasa da birçok faktörün etkili olduğu düşünülmektedir. Yanlış beslenme bu hastalığın oluşmasında rol oynayabilir. Ayrıca, çevresel faktörler, stres, aşırı ilaç kullanımı, sık enfeksiyon geçirme ve bağışıklık sistemine bağlı sorunlar da etkileyen diğer faktörlerdir.

Ülseratif Kolit Belirtileri Nelerdir?

Her hastalık gibi, belirtiler de hasta ve etkilenen alanlara göre farklılık gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Karın bölgesinde kramp hissi
• Karında şişkinlik
• Kansızlık (anemi)
• İştahsızlık ve kilo kaybı
• İshal veya kabızlık gibi bağırsak rahatsızlıkları
• Sürekli dışkılama isteği fakat bazen dışkılayamama durumu
• Mukuslu dışkılama
• Dışkıda kan görünmesi
• Ateş ve titreme
• Halsizlik
• Kusma
• Rektal akıntı
• Makatta ağrı
• Ciltte döküntü
• Karaciğer fonksiyon bozuklukları
• Gözlerde kızarıklık ve yanma hissi
• Göz dış tabakasının iltihabı (Episklerit)
• Göz merceği iltihabı (İritis)

Ayrıca eklemlerde ağrı ve şişlik (Eritema nodosum) belirtileri de görülebilir.

Ülseratif Kolitin Neden Olabileceği Diğer Hastalıklar Nelerdir?

Zamanında tedavi edilmemiş ülseratif kolit, kolon kanseri riskini artırabilir.

• Kalın bağırsak duvarında kalınlaşma
• Kolon duvarında delik oluşumu
• Bağırsakta kanama, bu kanamanın dışkıda görülmesi
• Diyare nedeniyle aşırı su kaybı
• Sepsis nedeniyle bağışıklık sisteminin olumsuz etkilenmesi
• Bazı karaciğer hastalıkları
• Pıhtılaşma riskinde artış
• Omurilik kemikleri arasında eklem iltihabı

Ülseratif Kolit Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Ülseratif kolit tedavisi, hastalığın türüne, seyrine, belirtilere ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavinin amacı, belirtileri hafifletmek ve remisyon dönemini uzatmaktır.

• Ülseratif Kolit İlaçları: Hastalığın şiddetine göre tek başlarına veya kombineli olarak kullanılabilir. Hekim bu tedaviye karar verir.
• Kortikosteroidler: Kolondaki iltihapları azaltarak belirtileri hafifletir.
• Kortikosteroid lavman ve köpükler: Rektumdaki olumsuz etkileri azaltabilir.
• Sulfasalazin: Yan etkileri arasında ciltte döküntü, baş ağrısı, mide ağrısı, bulantı ve anemi bulunmaktadır. Erkeklerde sperm sayısını geçici olarak azaltabilir.
• 5-ASA grubu ilaçlar: İshal, baş ağrısı ve deri döküntüsü gibi yan etkilere neden olabilir ancak nadirdirler.
• Azatioprin: Bağışıklık sistemini etkileyerek hastalığın tekrarını önler.
• Antibiyotikler: Rektum çevresindeki iltihaplanmalara etkileri vardır.