
Üzerlik Otu Nedir ve Faydaları Nelerdir?
Üzerlik otu, dünya genelinde yaygın olarak bulunan, özellikle Kuzey Afrika, Orta Doğu, Türkiye, Pakistan, Hindistan, İran, Kazakistan, Meksika ve Güney Amerika’da yetişen, dik ve tüysüz bir gövdeye sahip, 70 cm’ye kadar boylanabilen çok yıllık bir bitkidir. Biyoaktif bileşenleri ile temizlik, kozmetik, gıda ve imalat sektörlerinde önemli bir yer edinir.
Üzerlik Otu Nedir?
Latince ismi Peganum harmala L. olan üzerlik otu, aynı zamanda üzerlik tohumu olarak da bilinir. Meyvesi tohumlu ve kapsül şeklindedir; asıl özelliği ise içindeki tohumlarda yer alır. 30-35 cm boyunda, deniz seviyesinden 1000-1500 m yükseklikte doğal olarak bulunur. Afrika, Asya ve Amerika’nın sıcak bölgelerinde yetişmektedir.
Üzerlik Otu Ne İşe Yarar?
Üzerlik otu, içerdiği güçlü alkaloidlerle tanınır. Bu alkaloidler arasında harmaline, harman, harmanol ve harmin bulunmaktadır. Bitkinin kök ve tohum bölümlerinde bu etken maddeler yer alır. Yapılan araştırmalar, üzerlik otunun depresyon belirtilerini azaltma, uyku sorunlarını düzeltme, kramp ağrılarını hafifletme, diyabet semptomlarını kontrol altına alma, boğaz iltihabı, farenjit, el-ayak üşümeleri, parazit enfeksiyonu, grip ve nezle belirtilerini azaltma gibi birçok tıbbi faydası olduğunu göstermektedir.
Mukus salgısını dengeler
Balgam söktürücü ve vücut salgılarını artırıcı özelliği sayesinde burun mukus dengesini sağlamaya yardımcı olur. Üst solunum yollarını destekleyerek daha rahat nefes almayı sağlar. Bu nedenle gribal enfeksiyonların önlenmesine ve burun tıkanıklığının açılmasına katkıda bulunur.
İltihapları gidermeye yardımcıdır
Kan hücreleri arasındaki iltihapla bağlantılı antikor (beyaz kan hücreleri) seviyesini dengelemeye yardımcı olur. Ani yaralanmalarda bölgeye gelen savunma beyaz kan hücrelerinin aşırı salgılanması, uzun vadede iltihaplanmalara neden olabilir. Üzerlik bitkisinin etken maddeleri, iltihap kurutucu etkisiyle bu tür sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olur.
Hormon dengeleyicidir
Seratonin, kortizol ve nörotransmitter maddelerin sentezini dengeleyerek vücut dengesinin korunmasına katkı sağlar. Hormon dengesine yardımcı olarak idrar söktürücü özellikleri destekler ve vücuttaki fazla toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
Depresyon ve stres gibi sorunlara iyi gelir
Üzerlik otu, antidepresan özellikleriyle depresyon belirtilerinin hafiflemesine yardımcı olur. Mutluluk hormonunun üretimini artırarak stres faktörünün azalmasını destekler ve anksiyete semptomlarını düşürür. Bu sayede stres kaynaklı yüksek tansiyon belirtilerinin azalmasına da katkıda bulunur.
Üzerlik Otunun Faydaları Nelerdir?
Üzerlik otu, adet sancıları ve adet söktürücü işlevinin yanı sıra sindirimi kolaylaştırma, idrar söktürme, ateşi düşürme, spazmları önleme ve mide bulantısını giderme konularında da yardımcı olmaktadır.
Üzerlik otunun genel faydaları aşağıdaki gibidir:
- Üzerlik otu, üst solunum yolu enfeksiyonları kaynaklı semptomları hafifletir.
- Vücut direncini artırır.
- Bağırsak parazitlerinin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
- Damar üzerindeki çevresel baskıyı azaltır.
- Kemik oluşumunu hızlandırır ve onarım sürecine katkıda bulunur.
- Astım semptomlarını hafifletir.
- Uyku düzeninin dengelenmesine yardımcı olur.
Üzerlik Otu Nasıl Kullanılır?
Kozmetik sektöründe bitki ekstraktı olarak kullanılarak ağrı kesici özellikteki kremlerde yer alır. Bu amaçla, ağrının yoğun hissedildiği baş ve bacak bölgelerinde uygulanması önerilir. Gıda takviyesi olarak kapsül, toz ve tablet formunda günlük RDA değerlerine göre kullanılırken, çay olarak tüketimi daha pratik bir yöntem olarak tercih edilmektedir. Ayrıca, Mezopotamya mirasından gelen bilgiler doğrultusunda ruhsal dengeye katkı sağlamak amacıyla tütsü olarak evde kullanılır.
Üzerlik Otu Çayı Nasıl Yapılır?
Yaz aylarında toplanan üzerlik otu tohumları, 1 yemek kaşığı ölçüsünde kaynatma kabına konur. Üzerine 2 bardak su eklenerek kısık ateşte demlenmeye bırakılır. Demlenme süresi 5-15 dakika arasında değişiklik gösterir; bu süre zarfında, kabın ağzı kapatılarak besin değerlerini korumak mümkündür. Son olarak, çayı süzdükten sonra bardağa alarak günde bir bardak şeklinde tüketmek üzere hazırlamış olursunuz.
Üzerlik Otu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Üzerlik otu nasıl kullanılmalı?
Üzerlik otunun yiyecek olarak tüketimi acımtırak tadı nedeniyle yaygın değildir. Bu yüzden, faydalı bileşenleri elde etmek için ekstreler kullanarak gıda takviyesi olarak almak daha yaygındır. Ayrıca, bitki çayı olarak sıkça kullanılır ve kozmetik ürünlerde krem veya yağ formunda bulunur. Tütsü olarak da evde kullanılmaktadır.
Üzerlik tohumunu kimler kullanamaz?
Kalp ilaçları, mide ülseri ilaçları, kronik akciğer ilaçları, hepatit ilaçları ve narkotik ilaçlar kullanan bireylerin, kullanmadan önce doktorlarına danışmaları önerilir. Hamile kadınlar ve çocuklar için kullanımı önerilmez.
Üzerlik otu ne kadar tüketilmeli?
Bilimsel çalışmalara göre, gıda takviyesi olarak günlük 400-800 mg arasında RDA değerinde kullanılması önerilir. Çay olarak tüketildiğinde, günde maksimum 1 yemek kaşığı miktarında kullanılması tavsiye edilir.