Bakır Minerali Eksikliği Ciddi Sağlık Sorunlarına Yol Açabilir

Bakır eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Nörolojik problemler ve yaş ilerledikçe oluşan bakır eksikliği, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte bu sorunların bazıları;

• Yorgunluk ve halsizlik: Bağırsakta demir emilimi için bakır gereklidir. Bakır seviyesindeki azalma, vücudun daha az demirden faydalanmasına neden olur ki bu durum, dokulara yeterince oksijen taşınamamasıyla demir eksikliği anemisi oluşumuna yol açabilir. Oksijen eksikliği, kişinin kendisini zayıf ve yorgun hissetmesinin başlıca nedenidir. Ayrıca, vücudun ana enerji kaynağı olan adenozin trifosfat (ATP) üretiminde de bakır etkili olduğundan, enerji seviyesinin düşmesi de yorgunluğa neden olur. Bakır açısından zengin bir beslenme, bakır eksikliğine bağlı anemiyi gidermeye yardımcı olabilir.
• Sıklıkla hastalanma: Bakır eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatarak bireylerin daha sık hasta olmasına neden olur. Bakır, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin korunmasında kritik bir rol oynar. Düşük bakır seviyeleri, vücudun bağışıklık hücrelerini üretme kapasitesini azaltır ve bu da enfeksiyonla mücadele yeteneğini tehlikeye atarak beyaz kan hücresi sayılarını ciddi oranda düşürür. Araştırmalar, bakır eksikliğinin nötrofiller gibi savunma hücrelerinin üretimini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir.
• Zayıf ve kırılgan kemikler: Bakır, kemik dokusunun güçlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Bakır eksikliği, osteoporoz riskini artırır; bu durum zayıf ve kırılgan kemiklerle karakterizedir. Yaş ilerledikçe daha sık görülür ve bakır eksikliğinin bu duruma önemli etkileri vardır. Bakır, kemikler içerisinde çapraz bağlar oluşturarak sağlıklı ve güçlü kalmalarına yardımcı olur. Bunun yanı sıra, bakır, osteoblast adı verilen kemik dokusunu yeniden şekillendiren hücrelerin üretimine katkı sağlar.
• Hafıza kaybı ve öğrenme güçlükleri: Bakır, beyin fonksiyonu ve gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bakır eksikliği, öğrenme ve hafıza sorunlarına neden olabilir. Bunun sebebi, bakırın beyin fonksiyonu ve gelişiminde kritik bir işleve sahip olmasıdır. Bakır, beyne enerji sağlamaya yardımcı olan ve vücuda sinyal ileten enzimler tarafından gereklidir. Bakır eksikliği ise, Alzheimer hastalığı gibi beyin gelişimini etkileyen ya da öğrenme ve hatırlamayı zorlaştıran hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.
• Koordinasyon kaybı ve dengesizlik: Bakır, sağlıklı bir sinir sisteminin korunmasına ve beyne etkili bir sinyal iletimine destek olan enzimlerin işlevinde gereklidir. Eksikliği, bu sinyallerin tehlikeye girmesine ya da gecikmesine neden olarak yürüyüşte dengesizliğe yol açabilir. Bakır eksikliği olan kişiler, düzgün yürüme konusunda zorluk yaşayabilirler. Zira enzimler, omuriliğin sağlığını korumak için bakır kullanmaktadır. Bakır eksikliği, bu enzimlerin etkinliğini azaltarak omurilikte yalıtım kaybına yol açar ve bu da sinyallerin yeterince iletilmemesine neden olur. Yürüyüş, beyin ve vücut arasındaki sinyallerle düzenlenir; bu sinyaller olumsuz etkilendiğinde, bakır eksikliği koordinasyon kaybına neden olabilir.
• Sürekli üşüme: Bakır, sağlıklı tiroid hormonu seviyelerinin devamı için kritik öneme sahiptir. Bu hormonlar, metabolizmanızı ve vücut ısısını düzenler. Bakır eksikliği olan bireyler, daha düşük sıcaklıklara karşı daha duyarlı hissedebilirler. Bakır, çinko gibi diğer minerallerle birlikte, optimal tiroid bezi işlevinde rol oynamaktadır. Araştırmalar, T3 ve T4 düzeylerinin bakır seviyeleri ile yakından bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Bakır seviyesi düştüğünde, bu hormonların seviyesi de azalır. Düşük tiroid hormonu seviyeleri, metabolizmanın ve ısı üretiminin etkili bir şekilde düzenlenememesine neden olur, bu durum da kişide soğuk hissetmeye yol açar.
• Soluk cilt: Bakır minerali, cilt rengini belirleyen melanin oluşturulmasında kullanılan enzimlerin işlevinde önemli bir rol oynar. Bakır eksikliği, soluk cilt görünümüne yol açabilir. Deri rengi genellikle melanin pigmenti tarafından belirlenir. Daha açık tenli bireylerde genellikle daha az ve daha küçük melanin pigmentleri bulunur. Bakır, melanin üreten enzimlerin işlevinde kullanıldığından, eksikliği bu pigmentin üretimini etkileyerek soluk cilt görünümüne neden olabilir.
• Erken yaşta gri saçlar: Saç rengi de ten rengi gibi bakırla etkilenmektedir. Bu da bakır eksikliğinin erken gri saç oluşumunu destekleyebileceği anlamına gelir. Düşük bakır seviyeleri, melanin oluşumunu etkileyebilir. Yakın geçmişte yapılmış bazı araştırmalar bakır eksikliği ile melanin pigmenti oluşumu arasında bağlantılar göstermekte, ancak doğrudan bakır eksikliği ve gri saç arasındaki ilişki üzerine pek fazla çalışma yoktur. Bu alanda daha fazla araştırma, aralarındaki bağı netleştirebilir.
• Görme kaybı: Bakır eksikliği, görme kaybına yol açabilir. Bunun sebebi, görme yetisinin bakıra dayanan sinir sistemiyle doğrudan bağlantılı olmasıdır. Uzun süreli bakır eksikliği, görme kaybı gibi ciddî sorunlara neden olabilir. Bakır, sinir sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olan birçok enzim tarafından kullanılmaktadır; bu nedenle eksikliği, görme kaybı, sinir sistemi ile ilgili sorunlara bağlı olabilmektedir. Mide baypas ameliyatı gibi sindirim sistemi müdahaleleri geçiren bireylerde bakır eksikliği ve buna bağlı görme kaybının daha yaygın olduğu gözlemlenmiştir; zira bu tür ameliyatlar vücudun bakırı emme yeteneğini azaltabilir.

Bakır mineral fazlası hayati riskler doğurabilir

Bakır, optimal sağlık için gereklidir ancak doktor kontrolü altında yeterli miktarda alınmalıdır. Aşırı bakır alımı, bakır toksisitesi adı verilen bir tür metal zehirlenmesine neden olabilir. Bakır toksisitesinin olumsuz ve potansiyel olarak ölümcül yan etkileri şu şekildedir:

• Mide bulantısı
• Kusma (yiyecek veya kan)
• İshal
• Karın ağrısı
• Baş ağrısı
• Nefes almakta zorluk
• Düzensiz kalp atışı
• Düşük kan basıncı
• Koma
• Sarı cilt (sarılık)
• Böbrek hasarı
• Karaciğer hasarı

Ayrıca, sıradan bir diyetle toksik miktarda bakır almak oldukça nadirdir. Genellikle, kirli yiyecek ve suya maruz kalma ya da yüksek bakır içeren bir ortamda bulunma durumu söz konusu olabilecektir.

Hangi gıdalardan bakır minerali elde edilebilir?

Pek çok gıda, yeterli miktarda bakır minerali sağladığı için bakır eksikliği nadir bir durumdur. Bakır açısından zengin bazı besin öğeleri şunlardır:

• Zeytin
• Fındık
• Ceviz
• Badem
• Üzüm
• Arpa
• Esmer ekmek
• Brokoli
• Pancar
• Pekmez
• Bal
• Portakal
• Kuzu ciğeri
• Fasulye
• Bezelye

Bakır mineral eksikliğim olup olmadığını nasıl anlayabilirim?

Bakır seviyeleri hakkında endişeleriniz varsa, en doğrusu doktorunuzla görüşmektir. Kan testleri ile bakır eksikliği riskiniz hakkında kolayca bilgi sahibi olabilirsiniz.

Bakır eksikliğini nasıl giderbilirim?

Kan testleriyle bakır eksikliği tespit edilen kişiler, doktor önerisiyle dengeli bir diyet uygulayarak ya da doktorlarının yazdığı bakır içeren takviyeleri belirli bir süre kullanarak bu durumu düzeltebilirler.