Domatesin Faydaları Nelerdir? – Lezzetli Yemek Tarifleri

Domates Yemek Ne Zaman İyidir?

Domates, dünya genelinde en sık tüketilen meyvelerden biri olarak pek çok sağlık yararı sunar. Domatesin faydaları denildiğinde genellikle akla gelen ilk bileşen, yüksek antioksidan özelliğe sahip likopen‘dir. Likopen, kanser riskini azaltan ve kalp sağlığını destekleyen etkileyici bir bileşiktir. Ayrıca domates, cilt sağlığını koruyarak kemik gücüne de katkı sağlar. Lif açısından zengin olan bu çok yönlü meyve, hem çiğ hem de pişirilerek tüketilebilir. Şimdi domatesin faydalarını ve neye iyi geldiğini bilimsel bilgilerle detaylıca inceleyelim.

En doğru bilgi ve sağlıklı sonuçlar için uzman doktor tavsiyesi almanız önemlidir. İçeriğimizin bilgi niteliği vardır ve reçete yerine geçmez. Sağlıklı günler dileriz…

Domatesin Faydaları

• Antioksidan kaynağıdır.
• Kardiyovasküler sağlığı destekler.
• Kansere yakalanma riskini azaltır.
• Göz sağlığına katkıda bulunur.
• Cildi yaşlanmaktan ve UV ışınlarından korur.
• Sindirim sistemini düzenler, bağırsakları çalıştırır.
• Kemik yapısını güçlendirir.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Diyabetin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
• C vitamini zenginidir.
• Kandaki pıhtılaşmayı önlemeye yardımcıdır.
• Akciğer hastalıklarına karşı etkili olabilir.

En doğru bilgi ve sağlıklı sonuçlar için uzman doktor tavsiyesi almanız önemlidir. İçeriğimizin bilgi niteliği vardır ve reçete yerine geçmez. Sağlıklı günler dileriz…

Tarif için: Domates Çorbası (Videolu)

Bazı bireyler domatese veya içerdiği bileşenlere karşı hassas olabilir.

Tüketim öncesi sağlık profesyoneline danışınız.

Antioksidan Kaynağıdır

Domates, başta likopen olmak üzere güçlü antioksidanlar içerir. Likopen, vücuttaki oksidatif stresi azaltabilir. Bunun yanı sıra, C vitamini ve beta-karoten gibi diğer antioksidanları da barındırarak bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve vücudu çeşitli hastalıklara karşı korumaya yardımcı olabilir.

Çalışma: Ali, M. Y., Sina, A. A. I., Khandker, S. S., Neesa, L., Tanvir, E. M., Kabir, A., … & Gan, S. H. (2020). Domatesin besin bileşimi ve insan sağlığı ve hastalıklar üzerindeki etkisi: Bir inceleme.

Bulgular: Domateste bulunan fenolik bileşikler arasında quercetin, kaempferol, naringenin, kafeik asit ve lutein en yaygın olanlarıdır. Bu bileşiklerin çoğu antioksidan aktiviteye sahiptir ve insan vücudunu oksidatif strese bağlı hastalıklara karşı koruyabilir.

Kaynak: Foods.

Kardiyovasküler Sağlığı Korur

Domatesin kalp ve damar sağlığına faydalarının başlıca nedeni, içerdiği potasyum, lif ve likopen‘dir. Potasyum, kan basıncını dengeleyerek hipertansiyonu önler ve bu sayede kalp hastalıkları riskini azaltabilir. Likopen ise damarları koruyup arterlerin sertleşmesini engelleyerek kalp krizi riskini azaltabilir.

Çalışma: Collins, E. J., Bowyer, C., Tsouza, A., & Chopra, M. (2022). Domates: Domateslerin sağlık etkilerine dair kapsamlı bir inceleme ve yetiştirme faktörleri.

Bulgular: Bu incelemede, domates ve domates ürünleri ile zenginleştirilmiş bir diyetin potansiyel sağlık yararları ele alınmaktadır. Domatesin antikanser özellikleri, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıklar üzerindeki etkisiyle birlikte, diyabet koruma özellikleri de bu konular arasında yer almaktadır.

Kaynak: Biology, 11(2), 239.

Kansere Yakalanma Riskini Azaltır

Kırmızı domatesin faydaları oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Örneğin, likopen gibi önemli bileşenleri sayesinde kansere yakalanma riskini azaltma özelliğine sahiptir. Özellikle, prostat, akciğer ve mide kanserine karşı koruyucu özellikler taşır.

Araştırmalar, düzenli domates tüketiminin bazı kanser türlerine yakalanma olasılığını %40’a kadar düşürebileceğini göstermektedir. Bu etkinin, likopenin yanı sıra domatesin diğer fenolik bileşenlerinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Çalışma: Giovannucci, E. (1999). Domatesler, domates bazlı ürünler, likopen ve kanser: epidemiyolojik literatürün gözden geçirilmesi.

Bulgular: Domates ve domates bazlı ürünlerin alımının, kandaki likopen seviyesine bağlı olarak bazı kanser riskiyle ilişkisini inceleyen 72 çalışmadan 57’sinin, domates alımı veya kandaki likopen düzeyi ile belirli kanser türleri arasında ters ilişki olduğu tespit edilmiştir. Prostat, akciğer ve mide kanserleri için faydalı olduğuna dair en güçlü kanıtlar ortaya konmuştur.

Kaynak: Journal of the National Cancer Institute.

Göz Sağlığına Faydalıdır

Domates, lutein ve zeaksantin gibi karotenoid bileşenleri bulundurur. Bu bileşenler, göz sağlığını korumada etkili olarak özellikle yaşla birlikte ortaya çıkan makula dejenerasyonu ve katarakt gibi göz hastalıklarına karşı riski azaltabilir.

Çalışma: Manzi, F., Flood, V., Webb, K., & Mitchell, P. (2002). Beta Karoten ve Göz Sağlığı.

Bulgular: Bu çalışma, diyetin koruyucu etkilerine yönelik deneysel kanıtlar sunmaktadır. Karotenoid açısından zengin domateslerin retina pigment epitelindeki oksidatif strese karşı etkisi yüksektir.

Kaynak: Public Health Nutr.

Cildi Yaşlanma Belirtilerinden ve UV Işınlarından Korur

Domates, içindeki likopen ve beta-karoten gibi antioksidanlar sayesinde cilt sağlığını korumaya yardımcı olur. Likopen, ciltte UV ışınlarının zararlı etkilerini azaltarak yaşlanma sürecini yavaşlatabilir. Ayrıca, domatesin içerdiği C vitamini kolajen üretimini artırarak cildin elastikiyetini koruyabilir. Domates tüketimi, cilde canlılık ve parlaklık katma potansiyeline sahiptir.

Çalışma: Fajriyani, A., Nurfirzatulloh, I., Suherti, I., Insani, M., Sephia, R. A., Shafira, R. A., & Yuniarsih, N. (2023). Domates Meyvesinin Kozmetik Uygulamaları ve Tıbbi Kullanım Potansiyeli: Sistematik Literatür İncelemesi.

Bulgular: Çalışma, kozmetik alanda domatesin işlenebilir bir ürün olduğunu ve içindeki likopenin cilt sağlığına fayda sağlayabileceğini göstermektedir. Domates, doğrudan cildi korumak için kullanılabilecek bir dizi preparata dönüştürülebilir; bu ürünler arasında cilt rengini açıcı kremler, yaşlanma karşıtı ürünler ve nemlendiriciler yer alabilir.

Kaynak: Eureka Herba Indonesia.

Sindirim Düzenler ve Bağırsakları Çalıştırır

Domates, yüksek lif içeriği sayesinde bağırsak hareketlerini düzenler. Lif, kabızlık sorununu önleyerek sindirim sistemine yardımcı olur. Ayrıca, domatesin içerdiği doğal asitler mide sağlığını destekleyip sindirimin daha etkili bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. Bu etkiler sayesinde domatesin faydaları arasında sindirimi iyileştirmesi dikkat çeker.

Çalışma: Hwang, E. S., & Kim, S. (2023). Kiraz Domateslerde İçerik Yiyen Gastrointestinal Sindirimin Etkisi.

Bulgular: Bu çalışma, kiraz domateslerdeki toplam polifenoller, flavonoidler, karotenoidler ve antioksidan kapasite düzeylerinin in vitro gastrointestinal sindirim üzerindeki etkisini araştırır.

Kaynak: Preventive Nutrition and Food Science.

Kemik Yapısını Güçlendirir

Domates, içeriğindeki K vitamini ve kalsiyum ile kemik sağlığına katkıda bulunabilir. K vitamini, kemiklerin güçlenmesi ve kırıkların önlenmesi açısından önemli bir role sahiptir. Bunun yanında, likopen gibi antioksidanlar da kemik yapısının korunmasına yardımcı olabilir ve yaşa bağlı kemik hastalıkları riskini azaltabilir.

Çalışma: Rao, L. G., & Rao, A. V. (2018). Likopen, domatesler ve kemik sağlığı. Likopen ve Domatesler İnsan Beslenmesi ve Sağlığı.

Bulgular: Oksidatif stres, osteoporoz da dahil olmak üzere birçok kronik hastalığın riskini artırabilir. Likopen, yaşa bağlı bu hastalıkların riskini azaltabilecek özelliklere sahiptir.

Kaynak: Book, Likopen ve Domatesler İnsan Beslenmesi ve Sağlığı.

Bağışıklığı Güçlendirir

Domates, bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkı sağlayan çeşitli vitaminler ve antioksidanlar içerir. Domatesin içindeki fenolik bileşikler, bağışıklık hücrelerinin etkinliğini artırarak vücudun savunma mekanizmasını güçlendirebilir.

Çalışma: Collins, E. J., Bowyer, C., Tsouza, A., & Chopra, M. (2022). Domates: Domateslerin sağlık etkilerine dair kapsamlı inceleme ve etkilenen faktörler.

Bulgular: Domates ve domates ürünleri ile zenginleştirilmiş diyetin potansiyel sağlık faydaları üzerine birçok tartışma konusu yine domatesin antikanser özellikleri, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıklar üzerindeki etkisi, diyabete karşı koruma gibi konuları kapsamaktadır.

Kaynak: Biology, 11(2), 239.

Diyabeti Kontrol Altına Almaya Yardımcıdır

Domates, düşük glisemik indeksi (GI) ve düşük karbonhidrat içeriği ile dikkat çeker. Araştırmalar, domatesin kan şekeri seviyelerinde ani bir artış yaratmadığını ve lif içeriği sayesinde kan şekeri kontrolüne yardımcı olduğunu göstermektedir.

Çalışma: Banihani, S. A. (2018). Domates (Solanum lycopersicum L.) ve tip 2 diyabet.

Bulgular: Bu çalışma, hem taze hem de pişirilmiş domateslerin, diyabetin neden olduğu oksidatif stresi ve iltihabı azalttığına dair kanıt sunmaktadır.

Kaynak: International Journal of Food Properties.

C Vitamini Kaynağıdır

Domates, C vitamini açısından zengin bir meyvedir. C vitamini, bağışıklık sistemini güçlendirme ve hücre hasarlarını onarma görevini üstlenmektedir. Bir bardak domates suyu, günlük C vitamini ihtiyacınızın %75’ini karşılayabilir. Ayrıca, C vitamini demir emilimini artırarak kansızlığın önlenmesine de yardımcı olabilir.

Çalışma: Wokes, F., & Organ, J. G. (1943). Domateste Oksidasyon Enzimleri ve C Vitamini.

Bulgular: Bu çalışma, domateste bulunan C vitamini seviyelerini detaylandırmaktadır.

Kaynak: Biochemical Journal.

Kandaki Olası Pıhtılaşmayı Önler

Domates, likopen içeriği sayesinde kandaki pıhtılaşmayı engelleyici bir etkiye sahiptir. Çeşitli çalışmalar, likopenin trombosit agregasyonunu azaltarak kan akışkanlığını artırdığını ve böylelikle kan pıhtısı oluşumunu engellediğini ortaya koymaktadır. Bu etkiler, özellikle kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltmada önemli rol oynamaktadır.

Çalışma: Cámara, M., Fernández-Ruiz, V., Sánchez-Mata, M. C., Cámara, R. M., Domínguez, L., & Sesso, H. D. (2022). Domates ürünlerinin kardiyovasküler hastalıklar ve trombosit agregasyonu üzerindeki yararlı etkileri üzerine bilimsel kanıt.

Bulgular: Çalışma, kardiyovasküler hastalıkların birçoğunun ateroskleroz (damar sertliği) ile ilgili olduğunu belirtmektedir. Domates ürünlerinin CVD’nin (kardiyovasküler hastalık) önlenmesi ve antiplatelet etkileri konusunda potansiyel faydaları araştırılmıştır.

Kaynak: Frontiers in Nutrition.

Akciğer Hastalıklarına Karşı Etkilidir

Bazı araştırmalar, özellikle taze domates tüketiminin, sigara içen bireylerde akciğer fonksiyonlarını iyileştirebileceğini ve akciğer dokusunun sağlığını artırabileceğini göstermektedir.

Çalışma: John Hopkins Üniversitesi tarafından yapılan bir incelemede günde iki veya daha fazla domates tüketen eski sigara içicilerinin akciğer fonksiyonlarının daha yavaş bir hızda azaldığı tespit edilmiştir. Bu bulgu, domatesin akciğer hastalıklarına, özellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi durumlara karşı koruyucu etkileri olduğunu desteklemektedir.

Kaynak: publichealth.jhu.edu

Domatesin Faydaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Domates Gaz Yapar Mı?

Evet, domates bazı kişilerde gaz yapabilir. Bunun nedeni domatesin asidik yapısıdır. Özellikle hassas sindirim sistemine sahip bireylerde ya da mide sorunları olanlarda gaz ve şişkinlik oluşturabilir. Bu nedenle, gaz problemi yaşayanların domates tüketiminde dikkatli olması önerilir. Emziren annelerin doktor tavsiyesi alarak domates tüketimini gözlem altında tutmaları faydalı olabilir.

Domates Şekeri Yükseltir Mi?

Domates, düşük glisemik indeksi sayesinde kan şekerini ani bir şekilde yükseltmez. Nadir bir şekilde içerdiği doğal şeker miktarı, kan şekeri düzeyleri üzerinde büyük bir etki yaratmaz. Ancak aşırı tüketim durumunda, özellikle pişirilmiş domates ürünleri (salça, domates suyu) kan şekeri seviyelerinde artışa neden olabilir.

Bebeklere Domates Ne Zaman Verilir?

Bebeklere domates yalnızca 1 yaşından sonra doktor onayı ile verilebilir. Domatesin asidik ve potansiyel alerjen yapısı, bazı bebeklerde cilt döküntüleri veya sindirim sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden, domatesin bebek beslenmesine dahil edilmesi aşamalı olmalı ve alerjik reaksiyon belirtileri gözlemlenmelidir, doktor onayı alınmalıdır.

Domates Alerji Yapar Mı?

Evet, domates bazı bireylerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Alerji, ağız ve dudaklarda kaşıntı, ciltte döküntü ve mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Özellikle lateks alerjisi bulunan bireylerde domates alerjisi daha sık görülmektedir, çünkü domatesin bazı proteinleri latekse benzer yapıdadır.

Domates Kilo Aldırır Mı?

Domates, yüksek oranda antioksidan bileşenler, lif ve C vitamini içeren sağlıklı bir meyvedir. Çiğ halinin yaklaşık %94’ü su olduğundan, mevsiminde ölçülü tüketildiğinde sağlıklı bir beslenme düzenine eklenebilir. Sindirim sistemine destek olan domates, toksinlerin vücuttan atımını kolaylaştırabilir. Domates, düşük kalorili ve su açısından zengin bir yiyecek olarak kilo vermeye yardımcı olabilir. Ancak aşırı tüketim durumunda, özellikle pişirilme şekli önemlidir. Genellikle çiğ olarak salata ya da az pişirilmiş olarak yemeklerde tercih edilir.

Domateste Hangi Vitamin Var?

Domates, yüksek oranda C ve A vitaminleri barındırmaktadır. C vitamini bağışıklık sistemini desteklerken, A vitamini göz sağlığına fayda sağlar ve cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur. Ayrıca, domates K vitamini içerir; bu da kemik sağlığını koruma ve kan pıhtılaşmasını düzenleme açısından önemlidir.

Domates İshal Yapar Mı?

Evet, domatesin aşırı tüketimi bazı bireylerde ishale neden olabilir. Bu durum, domatesin yüksek lif ve asit içeriği nedeniyle sindirim sistemini uyarıp bağırsak hareketlerini hızlandırmasından kaynaklanabilir. Özellikle hassas bağırsak sendromu (IBS) olan kişiler için ishal riski artabilir.

Çiğ Domates Yemenin Faydaları Nelerdir?

Çiğ domates, yüksek oranda likopen ve C vitamini içerir ve bu da güçlü bir antioksidan etkiye işaret eder. Likopen, kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Üstelik, çiğ domatesin düşük kalorili ve yüksek lif içeriği sindirim sistemi üzerinde olumlu sonuçlar verirken, bağışıklık sistemini güçlendirip kalp sağlığına fayda sağlayabilir.

Domates Hangi Hastalığa İyi Gelir?

Domates, özellikle kalp ve damar sağlığı üzerinde olumlu etkileriyle bilinir. Likopen, LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürerek kalp krizi ve inme riskini azaltabilir. Ayrıca, domatesin prostat, mide ve akciğer kanserlerine karşı koruyucu özellikleri olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Antioksidan etkisiyle iltihabı azaltarak artrit gibi iltihaplı hastalıklara da iyi gelebilir.

Domatesin Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Domatesin aşırı tüketimi bazı kişilere mide yanması, reflü ve mide asidinde artış gibi sorunlara yol açabilir. Özellikle hassas mideye sahip olanlar için rahatsız edici olabilir. Ayrıca, domatesin asidik yapısı ciltte alerjik reaksiyonlara veya ağız içi tahrişlere sebep olabilir. Bazı kişilerde, özellikle lateks alerjisi olan bireylerde, domates alerjik tepkilere neden olabilir.

Domates Faydalı Mı Zararlı Mı?

Genel olarak domates, sağlıklı bir besin olarak kabul edilir ve pek çok fayda sunar. Ancak aşırı tüketimi bazı kişilerde mide sorunlarına veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir.

Domates Günde Ne Kadar Tüketilmeli?

Günlük 1-2 orta boy domates tüketimi, genellikle yeterli ve faydalı olabilir. Bu miktar, günlük likopen ve C vitamini ihtiyacını büyük ölçüde karşılayacaktır. Mide rahatsızlığı veya alerji problemi olan kişiler, domates tüketimlerini sınırlamalıdır. Dengeli bir diyetin parçası olarak ölçülü bir şekilde tüketilebilir.

Tarif için: Domates Sosu Tarifi (Videolu)

Domates Kaç Kalori? Besin Değeri Nedir?

Saksıda Organik Domates Nasıl Yetiştirilir?

Domates Meyve mi Sebze mi? Sebze Bildiğimiz 10 Meyve