EKT (Elektroşok Tedavisi) Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), ciddi psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Özellikle majör depresyon, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi durumlarda ilaç tedavisine cevap vermeyen hastalara uygulanmaktadır. Bu tedavi tekniği, beyne kontrollü bir elektrik akımı gönderilerek kısa süreli nöbetin tetiklenmesine dayanır. Modern tıpta, gelişmiş anestezi ve kas gevşeticilerin kullanımıyla daha güvenli hale getirilmiştir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Nedir?

Beyne düşük voltajlı elektrik akımı vererek nörotransmitter dengesini düzenlemeyi hedefleyen bir tedavi yöntemidir. 1930’lardan bu yana uygulanan EKT, özellikle ilaç tedavisine dirençli hastalar için etkili bir çözüm sunmaktadır. Günümüzde geliştirilen anestezi teknikleri sayesinde hastalar bilinçsiz hale getirilir ve tedavi esnasında ağrı hissetmezler. EKT, beynin elektriksel aktivitesini değiştirerek serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörokimyasal maddelerin salınımını artırarak etki eder. Bu yöntem, ağır depresyon vakalarında hızlı iyileşme imkanı sunar. Ayrıca psikiyatrik hastalıklarda görülen duygu durum bozuklukları ve ciddi psikotik belirtiler üzerinde de olumlu etkiler gösterir.

Hastane ortamında uzman bir ekip tarafından düzenli olarak uygulanan EKT, seanslar halinde gerçekleştirilir. Seans sayısı hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir; genelde 6-12 seans arasında tamamlanır. Özellikle intihar riski taşıyan depresyon hastalarında hızlı etkisi nedeniyle acil durumlarda tercih edilen bir tedavi biçimidir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Ne İşe Yarar?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), ilaç tedavisine dirençli psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde etkili bir yöntemdir. Majör depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni ve katatoni gibi durumlarda hızlı ve etkili bir iyileşme sağlayabilir. Ağır depresyon ataklarında intihar düşüncelerini azaltarak hastanın hayatını kurtarabilecek bir alternatif olabilir. Aynı zamanda, manik atakları kontrol altına almak ve şiddetli psikotik semptomları hafifletmek amacıyla da kullanılabilir. Nörotransmitter seviyelerini düzenleyerek beyindeki kimyasal dengenin sağlanmasına katkıda bulunur. EKT’nin etkisi genellikle birkaç seans sonra görülmeye başlar ve hastaların zihinsel fonksiyonlarında belirgin bir iyileşme yaşanır. İlaçların yan etkilerine karşı toleransı olmayan veya ilaçlardan yeterince fayda göremeyen hastalar için hızlı sonuç veren bir seçenek olarak öne çıkar. EKT’nin kullanım alanları şunlardır:

• Majör depresyon: İlaç tedavisine yanıt vermeyen ağır depresyon vakalarında hızlı bir iyileşme sağlar.
• Bipolar bozukluk: Manik veya depresif atakları kontrol ederek duygusal dalgalanmaları hafifletir.
• Şizofreni: İlaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarda psikotik belirtilerin azaltılmasına yardım edebilir.
• Katatoni: Hareket kısıtlılığı veya konuşamama gibi belirtiler gösteren hastalarda etkilidir.
• İntihar riski yüksek hastalar: Acil durumlarda intihar düşüncelerini hızla azaltarak kritik riskleri engelleyebilir.
• İlaç kullanamayan hastalar: Gebelik, ilaç yan etkileri veya diğer sağlık problemleri dolayısıyla ilaç kullanamayan hastalar için alternatif bir tedavi yöntemidir.
• Parkinson hastalığı ve epilepsi: Bazı nörolojik hastalıklardaki semptomları hafifletmek amacıyla kullanılabilir.

Hastanın durumu ve hastalığın şiddetine göre yalnız başına veya ilaç tedavisiyle birlikte uygulanabilir. Özellikle ağır vakalarda kısa sürede etkili sonuçlar vermesi nedeniyle psiyatristler tarafından önerilen bir tedavi şeklidir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Nasıl Uygulanır?

EKT, hastane ortamında, anestezi altında ve uzman bir ekip tarafından gerçekleştirilen kontrollü bir tedavi yöntemidir. Tedavi öncesinde hastanın tıbbi geçmişi incelenir ve psikiyatrik ile fiziksel durumu değerlendirilir. Gerekli testlerin yapılmasının ardından, hastanın EKT için uygun olup olmadığı belirlenir. Özellikle kalp ve sinir sisteminde rahatsızlıkları olan bireylerde öncesinde ek değerlendirmeler yapılabilir. Tedavi günü, damar yoluyla genel anestezi uygulanır ve hasta bilinçsiz hale getirilir. Ek olarak, kas gevşetici ilaçlar verilerek istemsiz kas kasılmaları engellenir. Bu sayede tedavi sırasında hastanın ağrı hissetmesi veya kontrolsüz hareketler yapması önlenir. Hastanın başına elektrotlar yerleştirilir ve beyne kısa süreli düşük voltajlı bir elektrik akımı verilerek kontrollü bir nöbet tetiklenir. Bu nöbet genellikle 30-60 saniye sürer ve hasta bilinçsiz olduğundan bu süreci hissetmesi mümkün değildir.

Elektrik akımı uygulandıktan kısa bir süre içinde hasta kendiliğinden uyanır. Çoğu hasta tedavi sonrası hafif kafa karışıklığı ve geçici hafıza kaybı yaşayabilir. Ancak bu etkiler genellikle hızla geçer. EKT genellikle haftada 2-3 kez uygulanır ve toplamda 6-12 seans arasında tamamlanır. Seans sayısı, hastalığın şiddetine ve hastanın tedaviye verdiği yanıt doğrultusunda değişim gösterebilir.

Tedavi sonrası hasta kısa bir süre gözlem altında tutulur ve çoğu zaman aynı gün taburcu edilir. Bazı hastalar için EKT, tek başına yeterli olabilirken, bazıları için ilaç tedavisi ile birlikte uygulanması gerekebilir. Uzun vadeli iyileşme sağlamak amacıyla doktorlar hastalara yaşam boyu tedavi veya psikoterapi gibi ilave yaklaşımlar önerebilir. EKT, modern tıp teknolojisi ile güvenli hale getirilmiş ve bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. Özellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalar için hayati bir alternatif olabilir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Yan Etkileri Nelerdir?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), günümüzde güvenli olarak kabul edilse de bazı yan etkileri olabilir. Tedavi sırasında hasta anestezi ve kas gevşeticilerle desteklendiği için işlemler ağrısız geçer. Ancak işlem sonrası geçici etkiler gözlemlenebilir. En yaygın yan etkiler hafıza kaybı, kafa karışıklığı, baş ağrısı ve mide bulantısıdır. Hafıza kaybı genellikle kısa süreli olup zamanla düzelir, fakat bazı hastalarda daha uzun sürebilir. Kısa süreli unutkanlık genellikle tedavi öncesi ve sonrası dönemle sınırlıdır. Ayrıca bazı hastalar EKT sonrası geçici olarak dikkat dağınıklığı ya da hafif bilişsel yavaşlama yaşayabilirler. Nadir durumlarda tedaviye bağlı kan basıncında değişimler, çene ağrısı veya kas sertliği gibi etkiler de görülebilir. EKT’nin yaygın yan etkileri şunlardır:

• Hafıza kaybı (kısa süreli unutkanlık, nadiren uzun vadeli hafıza kaybı)
• Kafa karışıklığı ve oryantasyon bozukluğu
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Kas ağrıları ve çene sertliği (kas gevşeticilere bağlı olarak geçici)
• Mide bulantısı ve kusma
• Kan basıncında dalgalanmalar (nadir olarak hipertansiyon veya hipotansiyon)
• Yorgunluk ve halsizlik hissi
• Nadiren psikolojik rahatsızlıkların geçici olarak artışı

Bu yan etkiler genellikle tedaviden sonraki birkaç saat veya gün içinde azalır. Hafıza kaybı ve bilişsel etkiler genelde tedavi süreci tamamlandıktan sonra düzelmektedir. EKT’nin yan etkileri hastadan hastaya farklılık gösterebilir. Tedaviye başlamadan önce uzman bir hekim tarafından risk değerlendirmesi yapılmalıdır.