PRP Uygulamasının Tüp Bebek (IVF) Yöntemindeki Rolü

PRP Nedir?

‘Platelet Rich Plasma’ teriminin kısaltması olan PRP, kişinin kendi kanı kullanılarak uygulanan bir tedavi yöntemidir. Türkçe’de “trombosit bakımından zengin plazma” olarak adlandırılabilir. Bireyin kanından özel yöntemlerle plazma elde edilmesidir. Spor yaralanmalarından saç dökülmelerine kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir. Enjekte edildiğinde iyileşmeyi hızlandırdığı düşünülmektedir.

Kan, kırmızı kan hücresi, beyaz kan hücresi, trombosit ve plazma olmak üzere dört ana bileşenden oluşur.

Trombositler, kan hücrelerinin en küçüğüdür ve şekil olarak küçük plaklara benzer. Bu hücreler kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kanamayı durdurur. Vücutta bir yara meydana geldiğinde kan damarlarına sinyal gönderilir ve aktive olan trombositler bölgeye ulaşarak iyileşme sürecine katkı sağlar.

Araştırmacılar, kan plazmasını ayırarak ve konsantre bir hale getirerek PRP üretirler. Bu sürecin temel amacı, PRP’nin hasar görmüş dokulara enjekte edilmesiyle vücut içerisinde sağlıklı ve yeni hücrelerin oluşumunu tetiklemek ve iyileşmeyi teşvik etmektir. PRP uygulamaları, birçok ünlü sporcu tarafından tercih edilse de, henüz FDA tarafından onaylanmamıştır.

En yaygın uygulama alanları şunlardır:

• Saç kaybı: Saç dökülmesini önlemek ve büyümeyi desteklemek amacıyla uygulanabilir.
• Tendon yaralanmaları: Tendonlar kasları kemiklere bağlar. Hasar gördüğünde iyileşmesi zaman alabilir. Kronik tendon problemleri için kullanılabilir.
• Akut yaralanmalar: Özellikle profesyonel sporcularda ani yaralanma durumlarında iyileşmeyi hızlandırmak amacıyla uygulanabilir.
• Kireçlenme: Dize uygulanan PRP, osteoartrit tedavisinde fayda sağlayabilir.
• Dermatolojik uygulama: Cildin parlaklığını artırmak ve güzelleştirmek amacıyla tercih edilir.

Tüp Bebek (IVF) Yönteminde PRP Uygulaması Nedir?

Son yıllarda PRP’nin çeşitli alanlarda kullanımı, bilim insanlarını tüp bebek yöntemlerindeki etkisini incelemeye yönlendirmiştir. Tüp bebekte, kişiden alınan kanla elde edilen trombositlerin yumurtalıklara enjekte edilmesiyle yapıldığı belirtilir. Bu uygulama, yumurta kalitesini artırmayı hedefler. Ayrıca, uterus astarının kalınlığı ve endometrial reseptivitenin geliştirilmesi amacı da vardır.

Tüp bebek tedavisinin iki ana çeşidi bulunmaktadır. Klasik IVF yöntemi, kadından alınan yumurta ile erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenerek rahme transfer edilmesi işlemidir. Bu yöntemde döllenme olasılığını artırmak için birden fazla yumurta alınır. Ancak kadınlar genellikle ayda sadece bir yumurta üretir. Bu nedenle IVF’de yumurtalıkları uyaran ilaçlar kullanılarak fazla yumurta üretimi teşvik edilir.

PRP uygulaması, henüz resmi kurumlar tarafından onaylanmamış olsa da denenen hastalarda olumlu sonuçlar alınmıştır. Bu tedavi, özellikle yumurtalık rezervini artırmak için diğer yöntemlere yanıt vermeyen hastalar için umut verici bir alternatif olarak değerlendirilir.

Tüp Bebek Yönteminde PRP Kimlere Uygulanabilir?

Tüp bebek yöntemi, doğal yollarla döllenmenin gerçekleşmediği, embriyonun anne rahmine tutunmakta zorlandığı veya ebeveynlerden birinde genetik hastalık mevcut olduğunda tercih edilir. Ancak, tüm tüp bebek hastalarına PRP uygulaması yapılmamaktadır.

PRP, tüp bebekte kullanılacak yumurta kalitesini artırmak, uterusun kalınlığını sağlamak ve bebeğin tutunmasını kolaylaştırmak amacıyla uygulanır. Genetik hastalık riski olan bebeğin sağlığı için PRP uygulanmasına gerek olmamakta; ancak, farklı tedavi yöntemlerine rağmen hala sonuç alamayan aileler için önerilebilir. Çok sayıda IVF döngüsü geçirmiş ve diğer tedavi seçeneklerini denemiş hastalar için uygulamalar yapılabilir. Genellikle, kadınlardan donör yumurta alınmadan önce uygulanır.

Tüp Bebek Yönteminde PRP Nasıl Uygulanır?

PRP, farklı alanlarda farklı amaçlarla kullanılabilir. Örneğin, yaraların iyileşmesini hızlandırmak veya saç dökülmesini azaltmak için tercih edilebilir. PRP’nin elde edilme yöntemi her zaman benzer olsa da, uygulandığı bölgeye göre etkileri değişkenlik gösterebilir. PRP elde
edilme sürecinde aşağıdaki işlemler yapılır:

• Öncelikle, bir sağlık uzmanı vücuttan kan örneği alır. Alınacak kan miktarı, PRP’nin hangi amaçla kullanılacağına bağlıdır.
• Alınan kan, bir santrifüj makinesine yerleştirilir. Bu makine, kan bileşenlerini ayırarak plazmanın elde edilmesini sağlar. İşlem yaklaşık 15 dakika sürer.
• Son aşamada, yüksek trombosit konsantrasyonuna sahip plazma bileşeni toplanarak enjeksiyon için hazırlanır.

PRP uygulaması, amacına göre iki şekilde yapılabilir.

Yumurta Miktarı ve Kalitesi için PRP

Bu yöntem, yumurta kalitesini artırmak ve sayısını çoğaltmak için uygulanan iki farklı prosedürü içerir.

• İntraovarian: 1 ile 3 ml kadar PRP, doğrudan yumurtalıklara enjekte edilir. Bu işlem, hastanın anestezi altında olduğu durumda yapılır. PRP içeren bir iğne, vajina duvarını geçerek doğrudan yumurtalıklara uygulanır. Ultrason ile izlenerek gerçekleştirilir ve genellikle tüp bebek için yumurta alımından 2 veya 3 ay önce yapılır.
• Yüksek Hacimli Rahim İçi PRP: Bu yöntemle, PRP doğrudan yumurtalıklara uygulanmaz. Bunun yerine, rahim içerisine 8-10 ml PRP verilerek fallop tüplerine aktarılır. İşlemden sonra kateterin çıkarılmadan 10 dakika beklenir.

Rahim İçi Büyümesi ve Endometriyal Alıcılık için PRP (PRP Rahim İçi Yıkama)

Bu işlemde, rahim içindeki endometrium tabakasının kalınlaştırılması amaçlanarak embriyonun tutunabilmesi sağlanır. Uygulama, embriyonun rahim içerisine transfer edilmesinden 48 saat önce yapılır ve 3-5 ml PRP kullanılır. İşlem, kateter ile rahim içine verilir ve bir endokrinolog tarafından gerçekleştirilir. İlk kontrolden sonra, eğer yöntem uygun bulunursa PRP uygulanır. Yetersizlik durumunda, işlemden önce 72 saat beklenir.