Sürdürülebilir Beslenme: Sağlığı Desteklerken İsrafı Azaltıyor

Artan Nüfus Gıda Talebini Artırıyor

Artan insan nüfusu, gıda talebini sürekli olarak yükseltmekte ve gıda endüstrisini daha verimli hale gelmeye zorlamaktadır. Son on yılda, gıda sektöründeki yenilikler ve gelişen teknolojiler, daha fazla gıda üretimi sağlamak ve sürdürülebilirliği artırmak adına önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Gıda endüstrisindeki bu yenilikçi yaklaşımlar, artan nüfusun beslenme ihtiyacını karşılayabilmek ve çevresel etkileri azaltmak için kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, gıda güvencesi ve sürdürülebilirlik gibi konularda hâlâ önemli zorluklar bulunmaktadır ve daha fazla çalışma ile yatırım gerekmektedir. Artan nüfusun iklim ve çevresel üzerindeki etkileri de büyük bir endişe kaynağıdır; bu durum daha fazla enerji, su ve gıda talebi anlamına gelmekte olup, doğal kaynakların aşırı tüketimine ve çevresel baskılara yol açmaktadır. Böyle bir gelişme, ekosistem hizmetlerinin azalmasına ve doğal kaynakların tükenmesine neden olabilir.

Sürdürülebilir Beslenmenin Farklı Çeşitleri Bulunuyor

Artan insan nüfusu ile birlikte, iklim değişikliği, çevresel bozulma ve kaynakların tükenmesi gibi sorunlarla başa çıkmak için sürdürülebilirlik odaklı politikalar ve çözümler gerekmektedir. Bu çözümlerden biri de sürdürülebilir beslenme çeşitleri oluşturmaktadır.

Sürdürülebilir beslenme çeşitleri şunlardır:

1. Akdeniz beslenme tipi; taze meyve ve sebzeler ile doymamış yağlar öncelikli olarak tüketilirken, işlenmiş ve paketli gıdaların tüketimi düşük düzeydedir. Ülkemiz için en uygun seçenek olarak Akdeniz beslenme modeli belirlenmiştir. Sürdürülebilir diyetler, yerel gıda sistemlerini anlamak ve kültürel çeşitliliği korumak amacıyla çok kültürlü bir yaklaşıma yer verebilir. Ayrıca, geleneksel bilgi ve kültürün korunmasının önemini de vurgular. Ekolojik ayak izi açısından değerlendirildiğinde, Akdeniz diyeti, diğer diyetlere göre daha küçük bir azot, karbon, su ve enerji ayak izine sahip olması itibarıyla sürdürülebilir bir model olarak öne çıkmaktadır.
2. Nordik diyeti; Danimarka, Finlandiya, Norveç, İzlanda ve İsveç gibi İskandinav ülkelerine özgü geleneksel yeme şekline dayanmaktadır. Akdeniz diyeti ile birçok benzerlik taşır, fakat zeytinyağı yerine kanola yağı kullanılması en belirgin farkıdır.
3. Çift piramit diyeti; klasik besin piramidinin yanına besinlerin ekolojik ayak izlerini de dahil ederek, bireysel ve ekosistem açısından yeterli besinleri göstermeyi amaçlar.
4. Vegan ve vejetaryen diyetler; kırmızı et, tavuk, balık ve peynir gibi hayvansal kaynaklı gıdaların dışarıda bırakıldığı beslenme türleridir.

Meyve Sebze Mevsiminde Tüketilmeli

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından yürütülen “Live Well Plate for Low Impact Food in Europe” (LIFE) projesine göre, sürdürülebilir bir diyetin altı temel ilkesi bulunmaktadır.

• Sebze ve meyve tüketimini artırmak
• Besin çeşitliliğini sağlamak
• Et tüketimini makul seviyelere indirmek
• Gıda israfını önlemek
• Sertifikalı gıda satın almak
• Şeker, şekerli içecekler, yağ, tuz ve tuz içeriği yüksek gıdaların tüketimini azaltmak

Meyve ve sebzelerde her zaman mevsiminde olanları tercih etmek ve mümkünse yerel pazarlardan alışveriş yapmak oldukça önemlidir. Bu kapsamda ekolojik pazarlar tercih edilebilir.

Her gün mor, kırmızı, turuncu, sarı, koyu yeşil, açık yeşil ve beyaz renklerde, toplamda 7 farklı sebze ve meyve tüketilmelidir. Günlük minimum olarak 6 yumruk sebze ve 2 yumruk meyve tüketimi önerilmektedir.

Günde 1-2 su bardağı yoğurt veya kefir, haftada 1 kez kırmızı et, haftada 1 kez balık ve haftada 1 kez tavuk ana yemek olarak tercih edilebilir. Diğer günlerde protein ihtiyacı, bezelye, barbunya, nohut, kuru fasulye veya börülce gibi bitkisel kaynaklardan sağlanabilir ve sebzeler haftada en az 2 gün ana yemekte kullanılabilir.

Bu temel ilkelerin hayata geçirilmesi, karbon ayak izinin azaltılmasına ve sürdürülebilir bir beslenme biçimi ile hem sağlığın hem de doğanın korunmasına katkıda bulunmaktadır.