Bebeklerde Alerji Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Bebeklerde alerji, bağışıklık sisteminin genellikle zararsız olan maddelere aşırı tepki vermesi ile ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi, gıdalar, polenler, ev tozu akarları, hayvan tüyleri ya da ilaçlar gibi maddeleri tehdit olarak algılayarak yoğun reaksiyon gösterebilir. Bu tepki, cilt, solunum yolları, sindirim sistemi ya da genel sağlık üzerinde çeşitli şekillerde belirti verebilir. Bebeklerin bağışıklık sistemleri henüz yeterince gelişmediğinden, alerjik reaksiyonlar daha sık gözlemlenebilir. Alerji belirtileri ise, bebeğin maruz kaldığı alerjen türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı bebeklerde cilt döküntüleri, egzama ve kaşıntı gibi cilt sorunları yaşanırken, diğerlerinde burun akıntısı, hapşırma ve hırıltılı solunum gibi solunum rahatsızlıkları meydana gelebilir. Gıda alerjileri ise genellikle mide bulantısı, kusma, ishal veya kabızlık gibi sindirim sistemi problemleri ile kendini gösterir.

Bebeklerde Alerji Belirtileri

Alerjenin türüne göre değişkenlik gösterebilir. Bazı bebeklerde cilt reaksiyonları ön planda iken, diğerleri solunum ya da sindirim sistemi belirtileri yaşayabilir. Belirtiler bazen hemen ortaya çıkabilirken, bazen ise günler veya haftalar sonra gelişebilir. Alerjinin tipi ve şiddeti değişkenlik gösterdiğinden, ebeveynlerin bebeğin vücudundaki değişiklikleri dikkatlice izlemesi ve belirtileri fark ettiğinde doktora başvurması önemlidir. Alerjik reaksiyonların yaygın belirtileri arasında ciltte kızarıklık, döküntü, kaşıntı, burun akıntısı, hırıltılı solunum, gözlerde sulanma, mide problemleri ve huzursuzluk yer alır. Ciddi vakalarda nefes darlığı, şiddetli kusma veya yüz ve dudaklarda şişme gibi acil müdahale gerektiren durumlar görülebilir. Bebeklerde alerji belirtileri aşağıda sıralanmıştır:

• Ciltte kızarıklık ve döküntü
• Egzama veya kuruluk
• Kaşıntı ve tahriş
• Kurdeşen (ürtiker) oluşumu
• Burun akıntısı ve tıkanıklık
• Sürekli hapşırma
• Hırıltılı solunum ve nefes darlığı
• Öksürük ve balgamlı solunum
• Gözlerde sulanma ve kaşıntı
• Mide bulantısı ve kusma
• Karın ağrısı ve gaz problemi
• İshal ya da kabızlık
• Ağız içinde şişlik veya kızarıklık
• Huzursuzluk ve uyku problemleri
• İştahta azalma
• Yorgunluk ve halsizlik
• Aniden gelişen yüz, dudak veya göz kapağı şişmesi

Bebeklerde En Sık Rastlanan Alerji Çeşitleri

Gıda alerjileri, bebeklerde en yaygın görülen alerji türlerinden biridir. İnek sütü, yumurta, fındık, buğday ve soya gibi gıdalar alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Solunum yolu alerjileri ise polen, ev tozu akarları ve hayvan tüyleri gibi hava yoluyla taşınan alerjenler sebebiyle oluşur ve burun tıkanıklığı, öksürük ve hırıltılı solunum gibi belirtilerle kendini gösterir. Bebeklerde sık görülen bir diğer alerji türü de cilt alerjileridir. Egzama, kurdeşen (ürtiker) ve atopik dermatit genellikle bebeklerin hassas cildinin çevresel faktörlere aşırı tepki vermesi sonucunda gelişir. Temas alerjileri, deterjanlar, sabunlar ve parfümler gibi kimyasal maddelerle temas sonucu ciltte kızarıklık ve kaşıntı şeklinde kendini gösterebilir. Alerjiye neden olan maddelerin belirlenmesi bazen zor olabilir. Bu nedenle, bebeğin alerjik reaksiyonları gözlemlendiğinde alerji testleri yapılmalı ve tetikleyici maddeler belirlenmelidir. Bebeklerde en sık rastlanan alerji çeşitleri ise şunlardır:

• İnek sütü proteini alerjisi: Bebeklerde en yaygın gıda alerjilerinden biridir. Kusma, ishal, karın ağrısı ve cilt döküntülerine neden olabilir.
• Yumurta alerjisi: Genellikle ciltte kaşıntı ve egzama ile kendini gösterir.
• Fındık ve yer fıstığı alerjisi: Şiddetli reaksiyonlara (anafilaksi) yol açabilir.
• Buğday ve gluten alerjisi: Sindirim sistemi bozuklukları ve cilt sorunlarına neden olabilir.
• Soya ve deniz ürünleri alerjisi: Bağışıklık sistemi aşırı tepki vererek mide-bağırsak problemleri yaratabilir.
• Polen alerjisi (alerjik rinit): Burun akıntısı, hapşırma ve gözlerde sulanma ile kendini gösterebilir.
• Ev tozu akarları: Bebeklerde burun tıkanıklığı, öksürük ve nefes darlığına yol açabilir.
• Hayvan tüyü alerjisi: Evcil hayvanlarla temas sonrası kaşıntı, hapşırma ve gözlerde sulanma görülebilir.
• Egzama (atopik dermatit): Ciltte kuruluk, kızarıklık ve kaşıntıya neden olur.
• Kurdeşen (ürtiker): Ciltte kabarık, kaşıntılı kırmızı lekelerle kendini gösterir.
• Böcek ısırığı alerjisi: Ciltte aşırı şişme, kızarıklık ve kaşıntıya yol açabilir.
• Deterjan, sabun ve parfümler: Ciltte tahrişe ve kızarıklığa sebep olabilir.
• Lateks alerjisi: Bazı bebeklerde, eldiven veya balon gibi lateks içeren maddelerle temas sonrası cilt reaksiyonları görülebilir.
• Metal ve takı alerjileri: Özellikle nikel gibi metallerle temas sonrası döküntüler oluşabilir.

Bebeklerde Alerjiye Neden Olan Faktörler

Bebeklerde alerji, bağışıklık sisteminin belirli maddelere aşırı tepkisi sonucu meydana gelir. Genetik yatkınlık, çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları ve bağışıklık sisteminin gelişim aşaması alerjinin ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Ailesinde alerjik hastalık (astım, egzama, saman nezlesi) bulunan bebeklerde alerji riski daha yüksektir. Bebeklerin bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediğinden çevresel faktörlere karşı daha hassastırlar. Polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri ve küf mantarları gibi solunum yolu alerjenleri, bebeklerde burun akıntısı, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Beslenme alışkanlıkları da alerji gelişiminde kritik bir etkendir. İnek sütü proteini, yumurta, fındık, soya ve buğday gibi gıdalar, hassas bebeklerde alerjik tepkilere yol açabilir. Ek gıdalara erken geçiş veya alerjen içeren gıdaların aşırı tüketimi, bağışıklık sisteminin yanlış tepki vermesine neden olabilir. Ayrıca, annenin hamilelik ve emzirme döneminde tükettiği besinler de bebeğin alerji riskini etkileyebilir. Çevresel faktörler de alerji gelişiminde önemli bir rol oynar.

Bebeklerde Alerji Teşhisi

Doktor, öncelikle bebeğin ailesinde alerji öyküsünün olup olmadığını, belirtilerin ne sıklıkta ve ne zaman ortaya çıktığını değerlendirir. Alerji belirtileri bazen diğer hastalıklarla karıştırılabileceğinden, doğru tanı koymak için çeşitli testler yapılabilir. Gıda alerjileri şüphesi varsa, bebeklerin yediği gıdalar izlenir ve olası tetikleyicileri tanımlamak amacıyla bir eliminasyon diyeti uygulanabilir. Kan testleri, IgE antikor seviyelerini ölçerek vücudun alerjenlere karşı nasıl tepki verdiğini tespit edebilir. Cilt prick (delme) testi, bebeklerin belirli maddelere karşı alerjik olup olmadığını anlamak için kullanılır; ancak genellikle 2 yaş ve üzeri çocuklar için uygulanır. Bebeklerde daha güvenli bir yöntem olan spesifik IgE testleri, kan örneği alınarak yapılır ve alerjiye neden olan maddelerin belirlenmesine yardımcı olur.

Eğer solunum yolu alerjilerinden şüpheleniliyorsa, doktor burun akıntısı, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtileri değerlendirir. Bazı durumlarda akciğer fonksiyon testleri veya radyolojik görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Cilt alerjilerinin teşhisinde, deri muayenesi yapılarak egzama, kurdeşen veya tahriş gibi tepkilerin alerji kaynaklı olup olmadığı belirlenir. Alerji teşhisi, bebeğin yaşam kalitesinin artırılması ve doğru tedavi yönteminin belirlenmesi için oldukça önemlidir.