Çocuklarda Kanser Belirtileri Nelerdir? | Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi
Bazı kanser türleri, özellikle çocukluk döneminde daha sık görülmektedir. Bu kanserlerin erken teşhisi, ailelerin belirtiler hakkında bilgi sahibi olmaları ile mümkün olabilir. Erken tanı konulduğunda, tedavi süreci daha kolay hale gelebilir ve hastalığın yayılma ihtimali azaltılabilir.
Çocuklarda Yaygın Olarak Görülen Kanser Türleri
Çocukluk çağı kanserlerinde, her kanserde olduğu gibi erken teşhisin önemi büyüktür. Çocukların genel muayeneleri dışında, ortaya çıkan belirtiler sayesinde çocukluk çağı kanserlerinin erken tespiti sağlanabilir. Erken tanı alan kanserlerin iyileşme olasılığı daha yüksektir ve yaşam süresi artabilir.
Lösemi
Akut lösemi, çocuk kanserleri arasında en yaygın olanıdır. Lösemiler, kendi içinde akut lenfoblastik, akut miyeloid, kronik miyeloid ve jüvenil miyelomonositik lösemi olarak sınıflandırılır. Ayrıca, daha nadir görülen kronik löseminin türleri de mevcuttur. Çocuklarda lösemi belirtileri açısından şüphe varsa, beyaz kan hücresi sayımı, trombosit sayısı ve tam kan hücresi sayımı gibi laboratuvar testleri yapılır. Kesin tanı için kemik iliği biyopsisi ile olgunlaşmamış kan hücreleri incelenir. Lösemiler, çocukların kemik iliğinde ortaya çıkar ve bu belirtiler beyaz kan hücrelerinin aşırı üretimi ile ilişkilidir. Bu belirtiler şunlardır:
- Anemi: Lösemide anemi gelişebilir; bu da akranlarına ayak uyduramama, sık dinlenme gereksinimi, baş dönmesi, nefes darlığı, taşikardi ve kalp çarpıntısına yol açabilir.
- Trombositopeni: Kandaki trombosit sayısının düşmesi, lösemili çocuklarda trombositopeni gelişimine neden olabilir. Bu durum kolay morarma ve kanamalarla kendini gösterir.
- Solgunluk: Anemi ile sık görülen solgunluk durumu, cilt rengini etkiler.
- Ateş: Beyaz kan hücrelerinin baskılanması sebebiyle çocuklarda tekrarlayan ateş meydana gelebilir.
- Enfeksiyonlar: Tedaviye rağmen iyileşmeyen ya da tekrar eden enfeksiyonlar görülebilir.
- Kemik veya eklem ağrısı: Birçok lösemili çocukta, sebepsiz kemik veya eklem ağrıları görülebilir.
Diğer belirtiler ise şunlardır:
- Halsizlik
- Anoreksi
- Öksürük
- Baş ağrısı
- Kusma
- Nöbet
- Hepatomegali
Beyin ve Omurilik Kanserleri
Doğumdan 14 yaşına kadar olan çocuklarda, lösemiden sonraki en sık görülen kanser türüdür. Kanser genellikle beyin sapı, omurilik veya kraniyal sinirlerde gelişir. En sık rastlanan beyin tümörleri; gliomlar, glioblastoma, astrositom, oligodendroglioma, ependimom ve beyin sapı gliyomudur. Beyin ve omurilik tümörlerinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, radyasyon maruziyeti veya bazı sendromlar etkili olabilir. Belirtiler, çocuğun yaşına göre değişir. Özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda baş çevresinin ölçülmesi, bu tür belirtilerin araştırılması için önemlidir. Erken çocukluk ve bebeklik döneminde baş sallama ve huysuzluk en belirgin belirtiler arasındadır. Teşhis için bilgisayarlı tomografi, MRI ve kesin tanı için biyopsi önerilmektedir. Kanser türüne göre değişen belirtiler şunlardır:
- Kafa içi basınç artışı, baş ağrısı, kusma, mide bulantısı, sinirlilik, uyuşukluk, depresyon ve azalmış kalp fonksiyonlarına neden olabilir.
- Beyin ön kısmında bir tümör varsa, nöbetler, görme bozuklukları, konuşma zorlukları, kısmi felçler, kafa karışıklığı ve kısa süreli hafıza kaybı gelişebilir.
- Beyin sapında bir tümör varsa, nöbetler, endokrin problemler, çift görme ve işitme kaybı oluşabilir.
- Beynin arka kısmında bir tümör varsa, artmış kafa içi basıncı, kusma ve koordinasyon sorunları meydana gelir.
Lenfoma
Lenfomalar, çocuklarda lenfoid dokuları etkileyen kanserlerdir. Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma olmak üzere iki türü vardır; Hodgkin lenfoma ergenlerde daha yaygınken, Hodgkin dışı lenfoma küçük çocuklarda daha sık görülmektedir. Ayrıca, Hodgkin dışı lenfoma kız çocuklarında daha fazla gözlemlenir. Lenfomaların en belirgin bulguları lenf düğümleridir. Lenfadenopati olarak bilinen bu düğümler, sert ve hareketsizdir; ağrıya neden olmaz ve kalıcıdır. Hodgkin dışı lenfomada sıkça öksürük gözlemlenir. Bunun yanı sıra halsizlik, ateş, kilo kaybı, gece terlemeleri ve kaşıntı da mevcuttur.
Nöroblastom
Nöroblastom, otonom sinir sistemi kanseridir ve 5 yaş altındaki çocuklarda görülmektedir. Henüz olgunlaşmamış sinir hücreleri tüm vücuda yayılabileceğinden, kanserli tümör vücudun herhangi bir yerinde bulunabilir. Belirtiler, tümörün konumuna bağlı olarak değişiklik gösterir; özellikle karın, boyun, pelvis, göğüs ve omurilikte kitleler olabilir. Bunlara ek olarak, karın ağrısı, kabızlık, hipertansiyon, anemi, kemik ağrısı, ateş ve kilo kaybı görülebilir. Nöroblastomlar, kan dolaşımında katekolaminleri artırdığı için teşhis için idrar ve kan testleri önemlidir.
Nefroblastom (Wilms Tümörü)
Böbrek kanseri olarak bilinen Wilms tümörü, çocukluk çağında en sık görülen karın içi kanserdir. Özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda daha yaygındır ve kız çocuklarında daha fazla görülmektedir. Wilms tümörü, diğer tümörlerden farklı olarak belirti göstermeden büyüyebilir. Ancak belirti oluştuğunda karın ağrısı, halsizlik ve hipertansiyon ile kendini gösterir. Genetik riski olan çocukların düzenli olarak karın ultrasonuna tabi tutulmaları gerekmektedir.
Retinoblastom
Nadir bulunan bu kanser türü, retinada oluşur. Kalıtsal olarak aktarılabilen bir türdür ve en belirgin bulgusu lökokoridir. Lökokori, beyaz ışık yansıması olarak tanımlanır. Bunun yanında şaşılık ve kırmızı göz de gözlemlenebilir.
Osteosarkom
Osteosarkom, agresif bir kemik kanseri türüdür ve genellikle ergenlik çağında büyüme gösteren kemikleri etkiler. Çoğunlukla kollar, bacaklar ve pelviste görülür. Belirtiler arasında en yaygın olanı kemik ağrısıdır; bu nedenle fiziksel olarak aktif çocuklar için semptomlar göz ardı edilebilir ve tanı gecikebilir. Ağrının belirgin özelliği, dinlenmekle geçmemesidir. Geceleri veya fiziksel aktivite sırasında artan kemik ağrıları ile belirginleşen kitlenin oluşması belirtiler arasındadır. Ayrıca, tümörün üst uzuvlarda olması durumunda el becerisinin azalması da gelişebilir.
Rabdomiyosarkom
Rabdomiyosarkom, baş, boyun ve ekstremitelerde görülen düz kasın yumuşak doku kanseridir. Vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda görülen emriyonal ve ergenlik dönemindeki bireyleri etkileyen alveolar olmak üzere iki çeşidi bulunur. Bu kanserin belirtileri, bulunduğu bölgeye göre değişkenlik gösterir. Ayrıca, belirtilerin ortaya çıktığı zaman da bölge ile etkilenebilir; semptomlar genellikle kitle, kusma, kabızlık, sinir felci ve lenf düğümleri gibi şekillerde kendini gösterir.
Erken Tanının Önemi
Erken tanı ile kanser teşhis edildiğinde, tedaviye yanıt verme olasılığı yükselir. Ayrıca, erken tanı alan hastalarda hayatta kalma oranları daha yüksektir. Erken teşhis edilen durumlarda hastalık daha yönetilebilir hale gelir ve tedavi süreci daha acısız ve hızlı gerçekleşebilir. Erken tanı ile tedaviye başlandığında, kanserin daha fazla organ ve dokuya yayılmasının önüne geçilir. Hem ailelerin hem de başvurulan sağlık kurumlarının semptomların farkında olması ve klinik değerlendirmelerin zamanında yapılması kritik önem taşır. Bu şekilde tedaviye erken başlanılan birçok kanser türünde başarı oranı artmaktadır.
Çocuk kanserinde ailelerin belirtilerin farkında olmaları ve herhangi bir şüphe durumunda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gereklidir. Uzman bir ekip tarafından yürütülen tedavilere olanak sağlandığında iyileşme ve hayatta kalma oranı ciddi şekilde artmaktadır.
Son güncellenme tarihi: 22 Şubat 2023
Yayınlanma tarihi: 22 Şubat 2023
