Göz Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Göz kanseri, göz dokuları içinde meydana gelen anormal ve kontrolsüz hücre büyümesinin neticesinde ortaya çıkan nadir ama ciddi bir hastalıktır. Başlangıç aşamalarında belirti vermeyebilir; ancak ilerledikçe görme kaybı, gözde anormal lekeler ve ışık çakmaları gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Göz kanseri, göz dokularından kaynaklanabileceği gibi, vücudun başka bir bölgesinde başlayan bir kanserin göze yayılmasıyla da gelişebilir.

Göz Kanseri Nedir?

Göz kanseri, göz dokularında anormal ve kontrolsüz hücre büyümesiyle meydana gelen malign (kötü huylu) tümörlerdir. Nadir görülen bu kanser türü, gözün iç kısımlarında veya çevresindeki dokularda gelişebilir. Erken tanı konulmadığında, görme kaybı ve gözün tamamen çıkarılması gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Göz kanseri, gözün içindeki hücrelerden kaynaklanabilir (birincil göz kanseri) veya başka bir organın kanseri gözle metastaz yaptığında ortaya çıkabilir (metastatik göz kanseri). En yaygın türü uveal melanom olup, gözün orta tabakasında, yani uvea içinde gelişir.

Hastalık genellikle erken aşamalarda belirti vermeyebilir; fakat zamanla görme kaybı, gözde anormaller veya ışık parlamaları gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Bu nedenle, erken teşhis oldukça önemlidir. Göz kanserinin nedenlerini, belirtilerini, türlerini ve tedavi yöntemlerini detaylıca incelemek, hastalık hakkında bilgi sahibi olmayı ve erken müdahale olasılığını artırır.

Göz Kanseri Belirtileri

Hastalık başlangıç evrelerinde çoğunlukla belirti vermez. Çoğu hasta, rahatsızlık hissetmeden hastalığın ilerlemesini bekleyebilir. Ancak tümör büyüdükçe ve göz dokularına baskı yapıldıkça belirgin belirtiler ortaya çıkabilir. Görme kaybı, gözde göze çarpan lekeler, ışık parlamaları ya da göz şeklindeki değişiklikler, hastalığın geliştiğini gösterebilir. Bu nedenle, gözde olağandışı herhangi bir değişiklik fark edildiğinde, hemen bir göz doktoruna başvurulmalıdır.

Göz kanserinin belirtileri, tümörün konumuna ve büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Gözün iç kısmında oluşan kanserler genellikle belirti vermeden büyürken, göz kapakları ya da yüzeydeki tümörler daha erken fark edilebilir. Göz kanseri belirtileri şunlardır:

• Görme Kaybı: Azalan görme keskinliği, bulanık görme veya görme alanında karanlık noktalar oluşması.
• Görme Alanında Anormal Lekeler: Işık çakmaları, siyah noktalar veya gölgeler görünmesi.
• Gözde Belirgin Lekeler veya Kitleler: Göz içerisinde veya iris üzerinde koyu renkli lekelerin fark edilmesi.
• Göz Bebeklerinde Şaşırtıcı Değişiklikler: Göz bebeğinin alışılmadık bir renkte görünmesi veya ışığa farklı tepkiler vermesi.
• Gözün Şeklinde Değişiklik: Gözün normal yuvarlak formunun bozulması veya tümör nedeniyle şişkinlik oluşması.
• Göz Hareketlerinde Kısıtlama: Gözlerin hareketinde zorluk veya çift görme gibi belirtiler.
• Gözde Ağrı ve Basınç Hissi: Çoğu göz kanseri türü ağrısız olsa da, ilerleyen evrelerde gözde basınç hissi veya ağrı olabilir.
• Gözde Şişlik veya Gözün Dışa Doğru İtilmesi: Tümör büyüdükçe göz yuvasında basınca neden olup, gözün dışarı itilmesine yol açabilir.

Göz Kanseri Neden Olur?

Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle beraber, bazı risk faktörleri hastalığın gelişim olasılığını artırabilir. Genetik faktörler, çevresel etkenler ve belirli göz hastalıkları, göz kanseri oluşumuna katkıda bulunan başlıca nedenlerdir. Uveal melanom, gözün renkli kısmında bulunan melanosit hücrelerinde meydana gelir. Bu hücreler genetik mutasyon geçirdiğinde, kontrolsüz şekilde çoğalabilir.

Ayrıca, göz kanseri metastatik kanserler sonucunda da meydana gelebilir. Akciğer, meme, cilt (melanom) ve böbrek kanserleri göz bölgesine yayılabilir ve burada tümör oluşumuna sebep olabilir. Göz kanseri risk faktörleri şunlardır:

• Genetik Faktörler: Ailede göz kanseri geçmişi olanlar daha yüksek risk taşıyabilir.
• Açık Tenli ve Açık Göz Renkli Bireyler: Açık göz rengine sahip olan bireyler UV ışınlarına karşı daha savunmasızdır.
• Yoğun UV Maruziyeti: Uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak göz hücrelerinde DNA hasarına yol açabilir.
• Bazı Genetik Sendromlar: BAP1 tümör predispozisyon sendromu gibi genetik problemler, risk faktörlerini artırabilir.
• Yaş ve Cinsiyet: Göz kanseri genellikle 50 yaş üstü bireylerde görülür ve erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır.
• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: HIV/AIDS hastaları ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde kanser riski artar.
• Bazı Göz Hastalıkları ve Anomalileri: Doğuştan gelen göz pigment anomalileri veya retinoblastom gibi hastalıklar göz kanseri gelişme olasılığını yükseltebilir.
• Kimyasal ve Radyasyon Maruziyeti: Zararlı kimyasallara uzun süre maruz kalan kişilerde göz kanseri riski artabilir.

Nadir görülen bir hastalık olsa da, yukarıda belirtilen risk faktörlerine sahip bireylerin düzenli göz muayenesi yaptırması önemlidir. Özellikle gözde olağandışı lekeler, ışık çakmaları veya görme kaybı gibi belirtiler görüldüğünde, erken tanı için bir göz doktoruna danışılmalıdır. Erken teşhis, tedavi başarısını artırarak hastalığın yayılmasını ve görme kaybını önleyebilir.

Göz Kanseri Türleri

Gözün farklı bölgelerinde gelişebilen çeşitli türler mevcuttur. Primer göz kanseri, doğrudan göz dokusundan kaynaklanırken, sekonder (metastatik) göz kanseri, başka bir yerde başlayan kanserin göz dokularına yayılmasıyla oluşur. Göz kanserleri nadir olsa da, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına ve görme kaybına neden olabilir. Farklı kanser türleri, gözün belirli bölgelerinde yer aldığı için çeşitli belirtiler ve tedavi yolları ile karşı karşıya kalınabilir. Yaygın göz kanseri türleri şunlardır:

• Uveal Melanom: En yaygın primer göz kanseri türüdür. Gözün orta tabakasında (uvea) yer alır ve ileri evrelerde dışarı yayılma riski taşır.
• Retinoblastom: Genellikle çocuklarda görülen ve retina hücrelerinden kaynaklanan nadir bir türdür. Erken tanı konulmazsa göz kaybına yol açabilir.
• Konjonktival Karsinom: Gözün beyaz kısmını kaplayan konjonktiva tabakasında oluşan kanserdir. Erken evrede fark edilmezse yayılabilir.
• Göz Kapağı Kanseri: Göz kapaklarında görülen cilt kanseri türlerindendir. Genellikle bazal hücreli veya skuamöz hücreli karsinom şeklinde gelişir.
• Lakrimal Bez Kanseri: Gözyaşı bezlerinden kaynaklanan nadir ve agresif bir kanser türüdür. Gözde şişlik, ağrı ve göz küresinin dışarı itilmesi gibi belirtilerle kendini gösterir.
• Metastatik Göz Kanseri: Vücudun başka bir bölgesinde (örn. akciğer, meme veya cilt) başlayan kanserin göze yayılmasıyla oluşur ve primer kanser türüne göre farklı belirtiler gösterebilir.

Göz Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Hastalar genellikle görme bozuklukları, gözde anormal lekeler veya ışık çakmaları gibi şikayetler ile göz doktoruna başvurur. Doktor, semptomları değerlendirdikten sonra detaylı bir göz muayenesi gerçekleştirir.

Oftalmoskopi adı verilen bir yöntemle gözün iç yapılarına bakılır ve anormal hücre büyümesi olup olmadığı kontrol edilir. Eğer şüpheli bir kitle tespit edilirse, ileri testlere ihtiyaç olabilir. Ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bilgisayarlı tomografi (BT), tümörün boyutunu, konumunu ve yayılma durumunu belirlemede yardımcı olur.

Kesin tanı koymak için biyopsi yapılması gerekebilir. Bu işlemde, göz dokusundan alınan küçük bir örnek laboratuvar ortamında incelenir. Biyopsi, tümörün iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olduğunu belirlemede önemlidir.

Erken teşhis, göz kanserinin tedavisinde başarı oranını artıran en önemli etkendir. Düzenli göz muayeneleri ve erken fark edilen belirtiler, hastalığın ilerlemesini engellemede büyük önem taşır.