Narın Faydaları ve Sağlığa Etkileri Nelerdir?

Günümüzde endüstriyel gelişmeler ve teknolojinin hızlı ilerlemesiyle birlikte, bireyler sağlıklı bir yaşam tarzına yönelmiş ve sağlığı destekleyici gıdalar tercih etmeye başlamıştır. Bu bağlamda, meyve çeşitlerinin önemi artmıştır. Meyveler arasında, lezzeti ve sağlık faydalarıyla dikkat çeken nar, dünya çapında popülerliği hızla artan bir meyvedir. Punicacae familyasına ait ve Latince adı Punica granatum L. olan nar, antik dönemlerden beri varlığını sürdürmekte olup, tıbbi faydaları nedeniyle halk sağlığında yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Nar; folik asit, potasyum, fosfor, demir, C vitamini ve lif açısından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Bu özellikleri dolayısıyla, Japon patentli ilaçlarda yer alan 9 bitkisel gıdadan biridir. Narın sadece etli kısmı değil; kökünden, çiçeğinden, kabuğundan ve çekirdeğinden de sağlık sektöründe faydalanılmaktadır.

Narın Faydaları Nelerdir?

Son yıllarda, yetiştirme koşulları ve gıda teknolojisindeki gelişmeler ile taşıma sektöründeki yenilikler, meyve çeşitlerinin daha fazla tanınmasına ve yayılmasına sebep olmuştur. Bu durum, meyve yetiştiriciliğini de artırmıştır. Özellikle tıbbi faydaları bilimsel araştırmalarla ön plana çıkarılan meyvelere olan talep artmıştır. Sevilen meyvelerden biri olan nar, fonksiyonel tıpta uzun yıllardır kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, rengi ve şekli nedeniyle yemeklerde dekoratif malzeme olarak ve gıda sanayisinde katkı olarak da kullanılmaktadır.

Nar meyvesinden elde edilen ekstre; akciğer, meme, kolon ve prostat kanserlerinin agresif etkilerinden korunma konusunda destek olabilir. Nar suyu ekstresindeki biyoaktif kimyasal bileşikler, hücresel aşırı büyümeyi ve tümör yayılmasını önleyebilir. Ayrıca bazı kanser türlerinde programlanmış hücre ölümü yani apoptozisi destekleyerek kanser hücrelerinin yok edilmesine katkı sağlayabilir. Narın bu etkilerinin, faz 1 üzerindeki reaksiyonları bloke etmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Yüksek LDL ve kötü kolesterol seviyeleri ile karakterize edilen dislipidemi, koroner kalp hastalıklarının gelişimine zemin hazırlayabilir. Nar çekirdeğinden çıkarılan yağda bulunan punisik asit, hidrolize tanen, ellagik asit ve ürolit, kalp sağlığını destekleyebilir.

Nar içerisindeki antosiyanin bileşikleri, antioksidan aktivite sayesinde birçok kronik hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde etkili olabilir. Araştırmalar, nar suyunun antioksidan aktivitesinin yeşil çaydan neredeyse 3 kat daha fazla olduğunu göstermiştir. Nar suyunda bulunan fenolik bileşikler, hücre yenilenmesini teşvik ederek vücut direncini artırabilir ve bağışıklığı güçlendirebilir.

Antibiyotiklere karşı artan direnç sonucunda, tıbbi etkisi olan gıdalara yönelim artmıştır. Nar meyvesi de antimikrobiyal özellikler gösteren gıdalardandır. Nar kabuğunun kurutulmuş ve toz haline getirilmiş hali, Candida albicans adlı bir mantarın faaliyetlerini inhibe ederek antifungal etki gösterir. Staphylococcus aureus, ürettiği toksinler ile yüksek oranda hastaneye yatışa ve ölüme yol açan bir bakteri türüdür. Nar kabuğu ekstresinin bakır iyonları ile kombinasyonu, bu bakteriye karşı da antimikrobiyal aktivite gösterir.

Narın temel bileşenlerinden biri olan ellagik asit, gösterdiği antimutajenik aktivite sayesinde mutasyonları önleyebilir. Ayrıca, antiöstrojenik etkisi nedeniyle meme kanserinin önlenmesi ve tedavisinde önemli bir rol oynayabilir.

Nar Neye İyi Gelir?

Nar, içerdiği biyolojik faaliyetleri olan bileşenlerin sağlık faydalarının anlaşılmasının ardından son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Bu talep, narın üretim ve tüketiminde büyük bir artışa yol açmıştır. Nar üzerine yapılan farmakolojik çalışmalar, insan sağlığı üzerindeki etkilerini açıklığa kavuşturmuş ve tıbbi önemini ortaya koymuştur. Narın sağladığı faydalar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Kalp ve damar hastalıklarını önlemeye yardımcı olur,
• Kolesterol seviyelerini dengeleye bilir,
• Şeker hastalığını önlemeye yardımcı olur,
• Sistolik kan basıncını düşürmede yardımcı olabilir,
• Damar hasarını önlemeye yardımcı olur,
• Prostat kanserinin önlenmesine katkıda bulunur,
• Kireçlenmeyi önlemeye yardımcı olur,
• İshal semptomlarını hafifletebilir,
• Oksidasyon kaynaklı hücre hasarını önleyebilir,
• Hücreler arası iletişimde rol oynayan proteinlerin oluşumuna katkıda bulunur,
• Kemik ve eklem iltihaplarını önlemeye yardımcı olur,
• Karaciğeri koruma etkisi vardır,
• İnfertilitenin (kısırlık) önlenmesine katkıda bulunur,
• Kas ağrılarını hafifletmeye yardımcı olur ve ağır egzersizlerden sonra iyileşmeyi hızlandırır,
• Ağız sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Narın Besin Değeri

Nar, besleyici bir meyve olarak zengin bir içeriğe sahiptir. İyi bir fruktoz, sakkaroz ve glikoz kaynağıdır. Ayrıca, askorbik asit, sitrik asit, fumarik asit ve malik asit gibi organik asitleri bol miktarda içermektedir. Nar, proteinlerin yapı taşı olan aminoasitler açısından dengeli bir içeriğe sahiptir. En çok prolin, metionin ve valin olmak üzere birçok aminoasitten küçük miktarlarda bulundurmaktadır. Hem taze sıkılmış nar suyu hem de nar kabuğu, sağlığa yararlı organik bileşenler olan polifenoller açısından zengindir. Polifenol grubunun en çok bulunan bileşikleri tanenler ve flavonoidlerdir.

Bu çalışmalar sonucunda, nar besin değeri iyi tanımlanmış bir meyve haline gelmiştir. 100 gram taze nar, yaklaşık 61 kilokalori enerji değerine sahiptir. Bu değer, narın büyüklüğüne, yetiştiği yerin koşullarına ve benzeri özelliklere bağlı olarak 57 ile 64 kilokalori arasında değişebilir.

100 gram nar aşağıdaki besin değerlerini içermektedir:

• 0.12 ile 0.38 gram arasında protein,
• 0.19 ile 0.23 gram arasında yağ ve yağ asidi,
• 9.52 ile 10.72 gram arasında lif,
• 0.21 ile 0.86 miligram arasında demir (Fe),
• 156 ile 326 miligram arasında potasyum (K),
• 4.3-9.6 miligram arasında C vitamini,
• 10 ile 16 miligram arasında kalsiyum (Ca),
• 0.18 ile 0.35 miligram arasında çinko içerir.

100 gram nar, yetişkin bir bireyin günlük C vitamini ihtiyacının yaklaşık %16’sını karşılamaktadır. Bunun yanı sıra, nar; B vitaminlerinden biri olan pantotenik asit (B5), potasyum ve fenolik bileşenler bakımından zengin bir meyvedir.

Nar, tıbbi açıdan birçok faydası bulunan bir meyve olmasına rağmen, aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Kronik hastalığı olan veya çeşitli ilaç kullanan bireylerin yan etki ve ilaç etkileşimleri nedeniyle dikkatli olmaları önerilmektedir. Bu kişiler, nar tüketimi konusunda doktorlarına danışmalıdır.