Ortopedi Cerrahisi Nedir ve Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?

Kas-iskelet sistemi; kemikler, eklemler, kaslar, tendonlar, bağlar ve sinirlerden oluşmakta olup, vücudun hareket etmesini, dengesini ve desteklenmesini sağlamaktadır. Günlük hayat içinde meydana gelen kazalar, spor yaralanmaları, doğuştan gelen yapısal bozukluklar veya yaşa bağlı aşınmalar neticesinde bu sistemde hasarlar ortaya çıkabilir. Ortopedi cerrahisi, kas-iskelet sistemindeki bozukluklar, yaralanmalar ve hastalıkların cerrahi yolla tedavi edilmesini amaçlayan bir tıp dalıdır. Bu yöntemler, hastaların hareket kabiliyetini korumak, ağrıyı azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için uygulanır.

Ortopedi Cerrahisi Nedir?

Kas-iskelet sistemindeki yapısal sorunların ve yaralanmaların tedavisi amacıyla gerçekleştirilen cerrahi işlemleri kapsayan bir tıp dalıdır. Kemikler, eklemler, kaslar, bağlar, tendonlar ve sinirlerden oluşan bu sistem, vücudun hareket, denge ve dayanıklılığını destekler. Ancak travmalar, doğuştan gelen anormallikler, kronik hastalıklar veya yaşlılık nedeniyle sistem içinde hasarlar oluşabilir. Ortopedi cerrahisinin temel amacı, bu hasarları onarmak, kayıpları telafi etmek ve hastaların günlük hayatta aktif kalmasını sağlamak için cerrahi tedavi uygulamaktır. Bu alanda uygulanan işlemler, hastalığın türüne ve hastanın ihtiyaçlarına göre çeşitlilik gösterir. Kırık onarımlarından protez cerrahisine, artroskopik işlemlerden omurga cerrahisine kadar birçok farklı alanda uygulanır. Günümüzde gelişmiş cerrahi teknikler, minimal invaziv yöntemler ve robotik cerrahi gibi yenilikler, ortopedi cerrahisinin güvenliğini ve etkinliğini artırarak hastaların daha hızlı iyileşmesini sağlar.

Ortopedi Cerrahisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Kas-iskelet sisteminde meydana gelen birçok rahatsızlığın tedavisinde ortopedi cerrahisi uygulanmaktadır. Bu hastalıklar arasında travmatik yaralanmalar, doğuştan gelen kemik deformasyonları, eklem bozuklukları ve kas-iskelet sistemi tümörleri bulunmaktadır. Ortopedi cerrahisinin başlıca uygulama alanları şunlardır:

• Kırık ve Çıkık Tedavisi: Travmalar sonucu oluşan kemik kırıkları ve eklem çıkıkları, ortopedi cerrahisinin sık başvurulan alanlarındandır. Kırıkların stabilizasyonu ve kaynaması için özel tıbbi malzemeler kullanılarak kemik onarımı gerçekleştirilir. Çıkık durumunda ise eklemin normal konumuna getirilmesi sağlanır. Gerekirse eklem stabilitesini korumak amacıyla cerrahi müdahale uygulanabilir.
• Protez Cerrahisi: Özellikle yaşa bağlı aşınan veya kıkırdak dokusu hasar gören eklemler, ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Örneğin, kalça, diz ve omuz gibi büyük eklemlerde protez cerrahisi, eklemin tamamen veya kısmen değiştirilmesi şeklinde uygulanır. Protez cerrahisi, osteoartrit veya romatoid artrit gibi durumlarda etkili bir tedavi seçeneğidir.
• Omurga Hastalıkları: Omurgada oluşan fıtıklar, skolyoz, dar kanal ve kırıklar gibi rahatsızlıklar da ortopedi cerrahisinin önemli alanlarındandır. Omurga cerrahisi, sinir sıkışmalarını önlemek, ağrıyı azaltmak ve omurganın yapısal bütünlüğünü korumak amacıyla yapılır. Mikrocerrahi ve minimal invaziv tekniklerle gerçekleştirilen omurga cerrahisi, hastaların iyileşme süreçlerini hızlandırır.
• Artroskopik Cerrahi: Artroskopik cerrahi, küçük kesilerle yapılan minimal invaziv bir yöntemdir. Diz, omuz ve ayak bileği gibi eklemlerde menisküs yırtıkları, bağ yaralanmaları, kıkırdak hasarları ve diğer eklem problemleri bu teknikle tedavi edilir. Artroskopi, hızlı iyileşme süreci ve düşük enfeksiyon riski sebebiyle tercih edilen bir yöntemdir.
• Kas ve Tendon Yaralanmaları: Spor yaralanmaları veya travmalar sonucu kas ve tendonlarda yırtılmalar olabilir. Tendon kopmaları, bağ yaralanmaları veya kas dokusu hasarlarının tedavisinde cerrahi müdahale ile doku onarımı yapılır ve hastanın normal hareket kabiliyeti tekrar sağlanır.
• Doğuştan Gelen Ortopedik Bozukluklar: Doğuştan kalça çıkığı, çarpık ayak veya skolyoz gibi yapısal bozukluklar ortopedi cerrahisinin kapsamına girer. Erken dönemde yapılan cerrahi müdahaleler, çocukların sağlıklı büyümesini destekleyebilir. Bu bozuklukların tedavisinde cerrahlar, çocuğun yaşı ve hastalığın ilerleme derecesini dikkate alırlar.
• Kas-iskelet Sistemi Tümörleri: Kemik veya yumuşak dokuda gelişen tümörler, cerrahi müdahale ile çıkarılabilir. İyi huylu veya kötü huylu tümörlerin tedavisinde cerrahinin rolü büyüktür. Bu operasyonlar, anormal hücre büyümelerini ortadan kaldırarak hastanın sağlığını korur.

Ortopedi cerrahisi, hastanın yaşı, fiziksel aktivite düzeyi ve hastalığın türüne göre farklı cerrahi teknikler kullanılarak uygulanır. Bu alan, bireylerin hareket kabiliyetlerini korumalarına ve ağrısız bir yaşam sürmelerine yardımcı olur, hastaların günlük aktivitelerine hızlıca dönmelerini sağlar.

Ortopedi Cerrahisi Kimlere Uygulanabilir?

Kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları nedeniyle hareket kısıtlılığı, ağrı veya işlev kaybı yaşayan bireylere cerrahi müdahale uygulanır. Fakat her hasta için cerrahi seçenek uygun olmayabilir. Cerrahi kararı, kapsamlı bir değerlendirme süreci sonucunda alınır. Ortopedi cerrahisi için uygun hastaların profilleri şunlardır:

• Kronik Ağrı ve Hareket Kısıtlılığı Olan Hastalar: Özellikle osteoartrit, romatoid artrit gibi kronik eklem hastalıkları olan hastalar, uzun süreli ağrı ve hareket kısıtlığı nedeniyle ortopedi cerrahisi için uygun adaydır. Cerrahi müdahale, eklemdeki hasarı onararak ağrıyı azaltmayı ve hareket kabiliyetini geri kazandırmayı hedefler.
• Travmatik Yaralanmalar Geçiren Hastalar: Kaza, düşme veya spor yaralanmaları sonucu meydana gelen kırıklar ve sprainler cerrahi müdahale gerektirebilir. Cerrahi işlem, iyileşme sürecini hızlandırabilir ve hasar gören bölgenin işlevini yeniden kazandırabilir.
• Diyalize Giren ve Yaşlı Hastalar: Yaşlı hastalar özellikle eklem dejenerasyonu veya osteoporoz gibi rahatsızlıklarla karşılaşabilirler. Yaşlılar için cerrahi kararında, kişinin sağlık durumu ve ameliyat riskleri oldukça önemlidir. Ayrıca böbrek rahatsızlıkları nedeniyle diyalize giren hastalarda kas-iskelet sorunları sık görülebilir; bu nedenle cerrahiden önce detaylı bir değerlendirme yapılmalıdır.
• Doğuştan Gelen Ortopedik Bozuklukları Olan veya Çocuklukta Kemik Sorunları Yaşayan Hastalar: Doğuştan gelen yapı bozuklukları veya çocukluk döneminde meydana gelen kemik sorunları ortopedi cerrahisini gerektirebilir. Örneğin, çocuklarda kalça çıkığı, çarpık ayak veya skolyoz gibi problemler erkenden cerrahisel olarak düzeltilebilir ve bu sağlık sorunlarını önleyebilir.
• İlaç ve Fizik Tedaviye Yanıt Vermeyen Hastalar: Kas-iskelet sistemi problemleri için öncelikli olarak fizik tedavi, rehabilitasyon ve ilaç tedavisi uygulanır. Ancak bu yöntemlerle yeterli iyileşme sağlanamazsa cerrahi müdahale gündeme gelir.
• Yüksek Fiziksel Aktivite Düzeyine Sahip Sporcular ve Genç Hastalar: Profesyonel sporcular veya genç hastalarda kas-iskelet sorunları, aktif yaşamlarını etkileyebilir. Spor yaralanmaları sonucunda bağ yırtıkları, menisküs hasarları veya tendon yaralanmaları tedavi edilerek hızlı iyileşme sağlanabilir.
• Ağrıya Neden Olan Sinir Sıkışması ve Kas Problemleri Olan Hastalar: Sinir sıkışması veya kronik kas ağrısı çeken hastalar, cerrahi müdahaleden fayda görebilir. Cerrahi işlem, sinirlerin üzerindeki baskıyı azaltarak hastanın rahatlamasını sağlamayı ve normal hareket yeteneğini kazanmasını hedefler.

Ortopedi cerrahisi, hastaların sağlık sorunlarına ve ihtiyaçlarına göre değişken tekniklerle uygulanan kapsamlı bir tedavi seçeneğidir. Cerrahi öncesi detaylı değerlendirmeler ve uygun hasta seçimleri, tedavinin başarısını artırır.