Ses Kısıklığı: Tanımı, Belirtileri, Teşhis Yöntemleri ve Tedavi Seçenekleri

İnsanların konuşabilmesi, ses telleri ve gırtlağın birlikte çalışmasıyla mümkün olur.

İnsanların konuşabilmesi, sahip oldukları ses telleri ve gırtlağın işbirliği sayesinde gerçekleşir. Gırtlak, nefes borusunun üst kısmında yer almaktadır. İki kas bandından oluşan ses telleri, gırtlağın içinde bulunur ve bu teller, adem elması olarak bilinen en büyük gırtlak kıkırdağına bağlıdır. Konuşma esnasında akciğerlerden çıkan hava, nefes borusunun yardımıyla ağza ulaşır; burada ses tellerini titreştirir ve ses oluşumunu sağlayarak konuşmanızı mümkün kılar.

Farklı insanların sesi kalın veya ince olabilir. Sesin kalınlığı, ses tellerinin uzunluğuyla ilişkilidir. Ses telleriniz gevşediğinde kısalan teller nedeniyle sesiniz kalınlaşabilir veya tam tersi bir etki yaratabilir. Normal koşullarda, ses telleri simetrik olarak titreşir, bu da sesin net bir şekilde duyulmasını sağlar. Ancak bazı durumlarda ses telleri tam kapanmayabilir veya simetrik titreşemeyebilir; bu da ses kısıklığına yol açabilir.

Ses Kısıklığı Nedir?

Ses kısıklığı, sesin hışırtılı veya nefesinizin kesilmiş gibi duyulması durumudur. Bu durum, ses düzeyinden ya da tonundan farklı olarak gerçekleşir. Ses kısıklığına neden olan birden fazla etken olabilir; çoğu zaman ciddiyet arz etmez ve kısa sürede geçer. Genellikle ses tellerindeki bir sorun sonucu ortaya çıkar. Sesin yanlış veya aşırı kullanımı, polip ve nodül gibi büyümeler de ses kısıklığına neden olabilir. Ses kısıklığı sırasında boğazda kaşıntı hissi de yaygın bir semptomdur.

Ses Kısıklığı Belirtileri Nelerdir?

Ses kısıklığının belirgin belirtilerinin yanı sıra daha az bilinen semptomları da vardır. Ses kısıklığının kaynağına bağlı olarak farklı semptomlar gözlemlenebilir. Genel olarak ses kısıklığı belirtileri şunlardır;

• Normalden zayıf, nefes nefese ya da kaba ses
• Ses perdesinde (ince veya kalın) değişiklik
• Sesi kullanmada zorluk ve çabuk yorulma
• Boğaz ağrısı
• Öksürük
• Boğaz bölgesinde şişlik
• Yutma güçlüğü

Ses kısıklığı, belirli hastalıkların belirtisi de olabilir, bunlardan biri de akciğer kanseridir. Herhangi bir kanser belirtisi olması kanser olduğunuz anlamına gelmez; ancak uzun süre devam eden ses kısıklığında bir doktora görünmekte fayda vardır.

Ses Kısıklığı Nedenleri Nelerdir?

Ses kısıklığı, herkesin karşılaşabileceği bir sağlık sorunudur ve yaşa bağlı olmaksızın meydana gelebilir; ses kısıklığını 60 yaşında da 15 yaşında da yaşayabilirsiniz. Özellikle sigara içenler ve sesi sıkça kullanan profesyoneller arasında yaygındır. Ses kısıklığının bazı nedenleri şunlardır;

• Uzun süre konuşmak, bağırmak veya şarkı söylemek gibi aşırı ses kullanımı
• Soğuk algınlığı
• Ses tellerinin hastalık veya alerji nedeniyle şişmesi
• Laringofaringeal reflü (Mide asidinin boğaza kadar çıkıp ses tellerine zarar vermesi)
• Vokal kord kanaması (Vokal kord üzerindeki damarda meydana gelen kanama)
• Vokal kord felci (Vokal kordların hareket edememesi)
• Beyindeki gırtlak kaslarını etkileyen nörolojik hastalıklar
• Polip, kist ya da vokal nodüller
• Gırtlak kanseri
• Tekrarlayan solunum yolu papillomatozisi
• Kas gerilimi disfonisi (Ses tellerindeki aşırı gerilme)

Ses Kısıklığı Nasıl Oluşur?

Ses kısıklığı oldukça yaygın bir problemdir ve insanların üçte biri hayatlarının bir döneminde bu durumu yaşayabilir. Ses tellerindeki sorunlar, genellikle ses kısıklığına yol açar. Ancak ses tellerinde kendiliğinden bir sorun oluşmaz; bir nodülün, kistin veya polipin büyümesi ses tellerine zarar verebilir. Benzer şekilde, sesinizin normal seviyenizin dışında konuşmak (çok yüksek ya da çok alçak) ses tellerini zorlayabilir ve etkisini azaltabilir. Ses kısıklığı durumunda aşağıdaki şartlarda bir doktorla görüşmeniz önerilir;

• Ses kısıklığı soğuk algınlığı ve gripten kaynaklanmıyorsa,
• Üç haftadan uzun süredir devam ediyorsa,
• Yutma zorluğunuz varsa,
• Öksürük sırasında kan geliyorsa,
• Nefes almakta zorlanıyorsanız,
• Boyun bölgesinde yumru hissi varsa,
• Birkaç gün içinde sesiniz tamamen kaybolursa.

Ses Kısıklığı Nasıl Teşhis Edilir?

Ses kısıklığı için en doğru değerlendirme, bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanı ya da konuşma patoloğu tarafından yapılır. Muayene sırasında doktorunuz, öncelikle sağlık geçmişinizi sorgulayacaktır. Bu süreçte hastalıklarınız veya kullandığınız ilaçlarla ilgili bazı sorular sorulabilir. Olası sorular şunlardır;

• Şikayetinizin süresi
• Hızlı mı yoksa yavaş gelişim gösterdiği
• Sigara tüketimi ve süresi
• Eksemptomların varlığı
• Solunum yolu enfeksiyonu öykünüz
• Alkol tüketim miktarı.

Daha sonra doktor, fiziksel muayene yapmak isteyebilir. Fiziksel muayene sırasında şunlar gerçekleştirilebilir;

• Ses veya sırtı dinlemek
• Baş veya boyun bölgesindeki herhangi bir şişliği kontrol etmek
• Laringoskopi; burun deliklerinden geçirilen küçük kameralı bir tüp ile gırtlağın incelenmesi
• Sert laringoskopi; esnek laringoskopiyi tolere edemeyen hastalar için anestezi altında yapılır.
• Laringeal stroboskopi; bir dürbün aracılığıyla konuşma sırasında ses tellerinin görüntüsünü inceleme.

Muayeneler sonrasında doktor, şüpheli bir durum tespit ederse, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) isteyebilir.