Enteral ve Parenteral Beslenme Nedir?

Enteral Beslenme Nedir?

Tüple beslenme olarak bilinen enteral beslenme, ihtiyaç duyulan besinlerin çeşitli nedenlerden ötürü alınamadığı durumlarda doğrudan mide ya da ince bağırsak yoluyla beslenmeyi ifade eder.

Dengeli bir beslenme, gün içerisinde karbonhidrat, yağ, protein, mineral ve vitamin gibi moleküllerin alınmasını gerektirir. Bu gıdalar ağız yoluyla alındığında, sindirim organlarından geçerek kimyasal sindirime uğrar. Böylelikle vücudun ihtiyacı olan besinler kana karışarak enerji ihtiyacında ve vücut işlevlerinde kullanılır. Ancak bazı kişilerde ağız yoluyla beslenmek mümkün olmayabilir veya sindirim organlarında bozukluklar görülebilir. Bu durumlarda, vücudun ihtiyaç duyduğu besinler gastrointestinal kanala doğrudan verilir.

Kimler Enteral Beslenmeye İhtiyaç Duyar?

Baş veya boyun kanseri, yutma güçlüğüne yol açan kanser tedavileri, felç veya ALS gibi beyin ve omurilik sorunları yaşayan kişiler enteral beslenmeye ihtiyaç duyabilir. Ayrıca, yoğun bakımda veya cerrahi tedavi gören hastalarda ve yutma güçlüğü çekenlerde de bu yöntem uygulanabilir.

Enteral Beslenme Torbası Nedir? Nasıl Kullanılır?

Enteral beslenme torbası, plastik boru biçiminde bir tıbbi malzemedir ve tüp çıkışıyla alttan, dolum kapaklarıyla üstten birleştirilir. Yetişkin, pediatrik ya da yenidoğan hastalarda mide-bağırsak beslenmesi için kullanılır.

Enteral Beslenme Ne Kadar Sürer?

Enteral beslenmenin süresi bireysel farklılık gösterir. Beslenme tüpünün amacına göre kişiler bu tüpü birkaç hafta, birkaç ay ya da yıllarca kullanabilir.

Enteral Beslenmenin Sağlık Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Yetersiz beslenme yaşayan kişilerde enteral beslenmeden sağlanan olumlu etkiler arasında bağışıklık sistemi fonksiyonunu koruma, yara iyileşmesini destekleme, iyileşme sürecini kısaltma, kas kütlesini koruma ve psikolojik sorunları azaltma yer alır.

Kişinin günlük kalori alımının daima yeterli olması mortalite riskini azaltmada yardımcı olur. Enteral beslenme, hastanın tedavisinde septik komplikasyonlar veya malnütrisyonları önlemekte etkilidir. Ancak bazı komplikasyonlar da gelişebilir. Enteral beslenme sırasında tüpteki problemler, bölgesel iltihaplara yol açabilir. Ayrıca, ilaçlar nedeniyle sıvı dengesizliği görülebilir.

Yeterli hijyen sağlanmadığında tüp giriş yerinde enfeksiyonlar oluşabilir. Komplikasyon geliştiğinde, yüksek ateş, karın şişliği, tüpten akıntı, anormal kabızlık ve ishal, ödem, ani kilo kaybı, sürekli kusma gibi belirtiler görülebilir.

Enteral Besleme Tüpü Çeşitleri Nelerdir?

Enteral beslenme uygulamalarında 6 temel tüp çeşidi vardır. Hangi tüpün kullanılacağı, yerleştirileceği yer, boyutu ve beslenme süresine bağlı olarak doktor tarafından belirlenir.

• Nazogastrik tüp: burundan mideye uzanır.
• Orogastrik tüp: ağızdan mideye ulaşır.
• Nazoenterik tüp: burundan bağırsaklara kadar uzanır.
• Oroenterik tüp: ağızdan bağırsaklara kadar devam eder.
• Gastrostomi tüpü: karın derisinden mideye yerleştirilir.
• Jejunostomi tüpü: karın derisinden bağırsaklara erişir.

Enteral Beslenmede Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

• Hastanın günlük alması gereken kalori ve protein miktarı dikkatlice hesaplanmalıdır.
• Besin veriliş hızı, hastanın toleransı göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.
• Beslenme çeşidine göre tüpün yerleştiği alan kontrol edilmelidir; çalışan sindirim organına göre tüp seçilmelidir.
• Enteral besinlerin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.

Parenteral Beslenme Nedir?

Parenteral beslenme, tüple ya da ağız yoluyla yeteri kadar beslenemeyen bireylerde protein, karbonhidrat, yağ, mineral, elektrolit, vitaminler ve diğer gerekli besin maddelerinin damar yolu ile verilmesini sağlayan bir yöntemdir.

Kimler Parenteral Beslenmeye İhtiyaç Duyar?

Parenteral beslenme, gıda alımı, sindirimi veya emilimi bozuk olan kişilerde tercih edilir. Örnek olarak kısa bağırsak sendromu, gastrointestinal problemler, bağırsak tıkanıklığı veya akut pankreatit gibi durumlar verilebilir.

Parenteral Beslenmenin Sağlık Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Özellikle yatan hastalarda, eğer enteral yolla beslenme yeterli değilse parenteral beslenme uygulanması zorunludur. Ameliyat sonrası ilk üç gün ya da bağırsakların dinlendirilmesi gereken durumlarda parenteral beslenme öne çıkar. Enteral tüp kullanılmadığında, ağır pankreas iltihabı veya bağırsak rezeksiyonu mevcutsa sağlık şartlarının korunması açısından kritik destek sağlar.

Parenteral Beslenme Nasıl Uygulanır?

Femoral, jugüler veya subklavian yoldan kateter yerleştirilebilir. Bu yöntem, uzun süreli ve yoğun besin ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Kısa süreli ihtiyaçlar için ise damar yolu açılarak enjektör ile beslenme yapılır.

Parenteral Beslenme Yöntemleri Nelerdir?

Parenteral beslenme türleri; total ve parsiyel parenteral beslenme olarak ikiye ayrılır. Total parenteral beslenme, hastanın ihtiyaç duyduğu tüm besinlerin damar yoluyla verilmesi anlamına gelir. Parsiyel parenteral beslenme ise bazı besinlerin ağız yoluyla alınabilmesine olanak tanır. Uzun ya da kısa süreli kullanıma göre; periferik damar yoluyla ve santral venöz kateter ile beslenme yöntemleri uygulanabilir.

Parenteral Beslenmede Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Parenteral beslenme sürecinde gelişebilecek olası komplikasyonlar şunlardır:

• Kateterin kırılması veya tıkanması
• Enfeksiyon riski
• Beslenme bozuklukları
• Karaciğer yağlanması
• Kateter etrafında kan pıhtılaşması

Bu komplikasyonların önlenmesi için kişisel hijyene dikkat edilmelidir. El yıkama, kateterin bulunduğu alanda su değdirmeden önce eldiven kullanma ve kateterin temizliği gibi basit önlemler alınmalıdır. Bunun yanı sıra, pıhtılaşmayı önleyici maddeler uzmanlar tarafından uygulanabilir.

Enteral ve Parenteral Beslenme Arasındaki Farklar

Enteral ve parenteral beslenme arasındaki temel farklılıklar şunlardır:

• Parenteral yöntemde beslenme damar yolu ile sağlanırken, enteral yöntemde tüp ile beslenme gerçekleştirilir.
• Sindirim organlarından biri çalışıyorsa, öncelikle enteral beslenme tercih edilir. Bu, damar yolundan enjeksiyonun daha fazla endikasyon içermesi nedeniyle daha sağlıklıdır.
• Damar erişimi kötü olan hastalarda enteral beslenme daha sağlıklı bir seçenek olarak öne çıkmaktadır.

Enteral ve Parenteral Beslenme Hakkında Sık Sorulan Sorular

Enteral ve parenteral beslenme arasındaki fark nedir?

Parenteral beslenme damar yoluyla, enteral beslenme ise bir tüp aracılığıyla midenize veya ince bağırsağa besin iletimi gerçekleştirir.

TPN nedir?

TPN, tıpta total parenteral beslenme anlamına gelir ve intravenöz beslenmeyi ifade eder; yani hastaya gerekli tüm besinlerin damardan iğne yoluyla verilmesini kapsar.

Uygulamalar ne kadar süreyle yapılmalıdır?

Hastanın durumu göz önünde bulundurularak uygulama süresi 3 gün ile 1 ay arasında değişebilir.

Enteral beslenmeye kaç ml ile başlanır?

Enteral ve parenteral beslenme uygulamalarında verilecek ml miktarı hastanın beslenme ihtiyacına göre değişiklik gösterir.

PEG, enteral mı yoksa parenteral beslenme midir?

PEG, enteral beslenme çeşidi arasında yer almaktadır.

Enteral beslenme pompası nedir?

Enteral beslenme pompa seti, beslenme tüpünün ucu ile bağlanarak beslenme özütünü belirli bir zaman diliminde vücuda verilmesine olanak tanıyan bir mekanizmadır. Ayrıca, bu pompa hastanın gereken miktardaki beslenmenin düzenli bir şekilde alınmasını sağlar.