E Vitamini’nin Faydaları Nelerdir? – Memorial

E vitamini nedir?

E vitamini, farklı formlara sahip yağda çözünebilen bir vitamindir. İçeriğinde alfa, beta, gama ve delta tokoferolleri bulunur ve özellikle E vitamini bu bileşenler içinde önemli bir antioksidandır.

E vitamini, buğday, mısır, darı ve pirinç gibi tahıllarda bolca bulunan bir vitamindir. Ayrıca ayçiçek yağı, mısırözü yağı, pamuk yağı gibi yağlarda, ceviz, badem, yerfıstığı gibi kuru yemişlerde ve yeşil sebzelerde de mevcuttur. E vitamini pişirmeye ve ısıya dayanıklıdır, dolayısıyla pişirme sırasında bozulmaz. Ancak, yağda kızartma ve tahılların öğütülmesi sırasında E vitaminleri zarar görebilir. Bu nedenle, E vitamini içeren ürünleri kızartmadan ve özellikle işlenmemiş tahıl ürünlerini (kepekli gıdalar gibi) tüketmek sağlıklı bir tercih olacaktır.

E vitamini faydaları nelerdir? E vitamini neye yarar?

E vitamini, güçlü bir antioksidan olarak serbest radikalleri temizler. Aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirir ve kalp damarlarında pıhtı oluşumunu engeller. Yeterli miktarda alındığında, enfeksiyon hastalıklarına karşı vücudu koruma yeteneği artırılır. Göz sağlığı için de yeterli E vitamini alımı önemlidir.

E vitamini, cildin su kaybını önlemede ve doğal nem dengesini korumada da etkilidir. Hücre hücre zarlarını koruyarak cildin sağlıklı ve nemli kalmasına yardımcı olur. Antioksidan özellikleri sayesinde akne, sedef hastalığı, egzama ve güneşe maruz kalmanın yaşlandırıcı etkileri gibi pek çok cilt sorununa iyi gelir. E vitamini yağı, cildin kırmızı, kuru ve pul pul olma durumunu hafifletir ve egzama iltihabını azaltarak kaşıntı ve kuruluğu giderir.

Evitamini; C vitamini, beta karoten ve çinko ile birlikte alındığında, ileri yaşa bağlı makula dejenerasyonuna (AMD) karşı koruma sağlama potansiyeline sahiptir. Bazı gözlemsel araştırmalar, E vitamini takviyelerinin sigara içenlerde ilerlemiş prostat kanseri riskini azaltabileceğini göstermektedir.

E vitamini, yağ oksidasyonunun yarattığı reaktif oksijen türleri (ROS) üretimini durduran yağda çözünebilen bir antioksidandır. Bu bağlamda, bilim insanları, serbest radikal üretimini sınırlandırarak, E vitamininin serbest radikallerle ilişkili kronik hastalıkları önleyici veya geciktirici etkisini incelemektedir. Günlük E vitamini alımının nitrat toleransını etkileyebileceğine dair bazı araştırmalar da bulunmaktadır. Ayrıca, E vitamini takviyelerinin sarı tırnak sendromunu önleme konusunda olumlu etkiler yarattığı gösterilmiştir.

E vitamini hangi besinlerde yer alır?

E vitamini, genellikle bitkisel yağlar, kuruyemişler, tohumlar, meyveler ve sebzelerde bulunur. E vitamini açısından zengin besinler arasında şunlar yer alır:

• Buğday tohumu yağı
• Ayçiçeği, aspir ve soya fasulyesi yağı
• Ay çekirdeği
• Badem
• Fıstık, fıstık ezmesi
• Pancar yeşillikleri, kara lahana, ıspanak
• Kabak
• Kırmızı dolmalık biber
• Kuşkonmaz
• Mango
• Avokado

Bazı Seçilmiş Gıdalardaki E Vitamini (Alfa-Tokoferol) İçeriği
Gıda	Porsiyon başına miligram (mg)	Yüzde DV *
Buğday tohumu yağı, 1 yemek kaşığı	20.3	135
Ayçekirdeği, kuru kavrulmuş, 1 ons	7.4	49
Badem, kuru kavrulmuş, 1 ons	6.8	45
Ayçiçek yağı, 1 yemek kaşığı	5.6	37
Aspir yağı, 1 yemek kaşığı	4.6	31
Fındık, kuru kavrulmuş, 1 ons	4.3	29
Fıstık ezmesi, 2 yemek kaşığı	2.9	19
Yer fıstığı, kuru kavrulmuş, 1 ons	2.2	15
Mısır yağı, 1 yemek kaşığı	1.9	13
Ispanak, haşlanmış, ½ fincan	1.9	13
Brokoli, doğranmış, haşlanmış, ½ fincan	1.2	8
Soya yağı, 1 yemek kaşığı	1.1	7
Kivi, 1 orta boy	1.1	7
Mango, dilimlenmiş, ½ fincan	0.7	5
Domates, çiğ, 1 orta boy	0.7	5
Ispanak, çiğ, 1 su bardağı	0.6	4

1 ons = 28,3495231 gram’dır. * DV = Günlük Değer.

Tablo Kaynak: National Institutes of Health

E vitamini eksikliği nelere yol açar?

E vitamini doğal besinlerde bolca bulunduğundan eksiklik durumu yaygın değildir. Günlük E vitamini ihtiyacı erkeklerde 4 mg, kadınlarda ise 3 mg civarındadır. Bebeklerde ve yağ emilim bozukluğu yaşayan bireylerde E vitamini eksikliği riski daha yüksektir. Anemi, iskelet miyopati, ataksi, periferik nöropati, retinopati, bağışıklık yanıtında düşüş ve sinir hasarı gibi durumlar, E vitamini eksikliğine işaret edebilir.

Bununla birlikte, nadir görülen bir kalıtsal bozukluk olan abetalipoproteinemi, diyetle alınan yağın kötü emilmesine neden olduğundan, bu tür bireylerin yüksek dozlarda E vitamini takviyesi alması gerekmektedir (yaklaşık 100 mg / kg veya 5-10 g / gün). Abetalipoproteinemiye bağlı E vitamini eksikliği, sinir uyarılarının zayıf iletimi, kas zayıflığı ve körlükle sonuçlanabilen retina dejenerasyonu gibi sorunlara yol açabilir. Ataksi ve E vitamini eksikliği (AVED) de karaciğerin alfa-tokoferol transfer proteininin eksikliği veya kusurlu olması ile ilgili nadir bir kalıtsal hastalıktır. AVED’e sahip olan bireylerde, yüksek miktarlarda E vitamini alımı olmadığı takdirde ciddi E vitamini eksikliği görülebilir ve bu durum sinir hasarına ve yürüme yeteneğinin azalmasına yol açabilir.

Ciddi E vitamini eksikliğinin belirtileri şunlardır:

• Kas güçsüzlüğü
• Kas kütlesi kaybı
• Anormal göz hareketleri
• Görüş problemleri
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Yürüme sorunları – Ataksi (vücut hareketlerinin kontrolünü kaybetme)
• Uzun süreli E vitamini eksikliği, karaciğer ve böbrek sorunları oluşturabilir.

E vitamini fazlalığı nelere yol açar? E vitamini takviyelerinin olası yan etkileri nelerdir?

E vitamini takviyeleri, uygun dozlarda alındığında genellikle olumsuz etkilere neden olmaz ve güvenli kabul edilir. Ancak nadir durumlarda E vitamini, bulantı, gaz ve ishal gibi sorunlara sebep olabilir.

E vitamini, kanın pıhtılaşma sürecini yavaşlatabilir. Dolayısıyla kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerin E vitamini takviyesinden kaçınması gerekebilir. Ayrıca, ameliyattan iki hafta önce E vitamini takviyesinin durdurulması önerilmektedir.

Aşağıdaki ilaçlar ile tedavi görenlerin doktorlarıyla görüşmeden E vitamini takviyesi almamaları önerilir:

Antidepresan ilaçlar: E vitamini, antidepresan desipraminin (Norpramin) emilimini engelleyebilir. Desipramin, trisiklik antidepresanlar sınıfına girmektedir. Bu sınıfa dahil diğer ilaçlar arasında imipramin (Tofranil) ve nortriptilin (Pamelor) bulunmaktadır.

Antipsikotik ilaçlar: E vitamini, klorpromazin (Thorazine) adlı antipsikotik ilacın emilimine müdahale edebilir. Klorpromazin, fenotiyazinler olarak adlandırılan bir ilaç sınıfına aittir.

Aspirin: E vitamini kanama riskini artırabileceğinden, aspirin kullanan kişilerin E vitamini takviyesi almadan önce doktorlarına danışmaları gerektiği önerilmektedir.

Beta blokerler: Bu ilaçlar, yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılır. E vitamini, propranolol (Inderal) gibi beta blokerlerin emilimini engelleyebilir.

E vitamini takviyelerinin hamilelik ve emzirme döneminde güvenli olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Kalp krizi, felç, kanama bozuklukları veya baş ve boyun kanseri öyküsü olan bireylerin E vitamini takviyelerinden kaçınmaları önerilir.

Not: E vitamini takviyeleri, etkileşimler ve beklenmeyen yan etkilerden kaçınmak için doktor gözetimi altında alınmalıdır.

E vitamini Alzheimer hastalığına iyi gelir mi?

E vitamininin Alzheimer hastalığını önleyip önleyemeyeceğine dair kesin bir kanıt mevcut değildir. Bazı araştırmacılar, antioksidanların Alzheimer hastalığını engelleyebileceğini öne sürmektedir. Bir çalışmada, genellikle takviyelerde bulunan d-alfa-tokoferol yerine tüm E vitamini düzeylerine sahip bireylerin Alzheimer riski daha düşük bulunurken, başka bir bilimsel çalışmada erken Alzheimer semptomları gösteren ve E vitamini takviyesi alan bireylerin, plasebo alanlarla aynı oranda hastalığı geliştirdiği ifade edilmiştir.

E vitamini bağışıklık sistemi ile ilişkisi nasıldır?

Yapılan araştırmalar, E vitamininin bağışıklık sisteminde T hücreleri adı verilen beyaz kan hücrelerinin seviyelerini artırdığını göstermektedir. T hücreleri, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olup düzenleyici ve sitotoksik olmak üzere iki çeşit hücreye sahiptir. Düzenleyici T hücreleri, yabancı maddelere karşı bağışıklık yanıtlarını yönetirken, sitotoksik T hücreleri enfekte hücreleri öldürmek için hareket eder. Bu bağlamda, E vitamini, T hücrelerinin zarlarının dayanıklılığını ve sağlığını koruyarak, bu hücrelerin doğru şekilde çoğalmasına ve diğer bağışıklık süreçleriyle etkili bir iletişim kurmalarına yardım eder. T hücreleri yaşla birlikte azalır; bu nedenle bu vitaminin yeterli alımı, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin devam ettirilmesinde önemlidir.