Bağırsak Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanseri, kalın bağırsakta bulunan kolon adı verilen bir bölümde başlayan hücrelerin anormal büyümesidir. Kolon, kalın bağırsağın ilk ve en uzun kısmıdır. Kalın bağırsak, sindirim sisteminin son kısmını oluşturur ve vücudun kullanabilmesi için yiyecekleri parçalayan bir sistemdir. Bu kanser türü, genellikle yaşlı bireylerde görülse de, her yaştan insanda ortaya çıkabilir. Kolonda oluşan polipler adı verilen küçük hücresel kümelerle başlar. Polipler genellikle kanserli değildir, ancak bazıları zamanla kolon kanserine dönüşebilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, kalın bağırsak olarak da adlandırılan kolonun etkilendiği bir kolorektal kanser türüdür. Kolon, sindirim sisteminin bir parçası olup, gıdaları enerjiye dönüştüren organlardan biridir. Kolon kanseri, normal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve değişmeye başlamasıyla ortaya çıkar. Bu hücreler, uzun bir süreçte iyi huylu veya kötü huylu bir tümör oluşturabilir. Kanser, hem genetik hem de çevresel etkenlere bağlı olarak gelişebilir. Hâlâ önemli bir ölüm nedeni olmasına rağmen, tarama ve tedavi alanındaki yenilikler hayatta kalma oranlarını artırmıştır.

Kanser, kolonun iç astarındaki belirli poliplerden veya büyümelerden kaynaklanır. Doktorlar, bu polipleri kansere dönüşmeden önce tespit eden tarama testleri yapabilir. Tanı konmayan veya tedavi edilmeyen kolon kanseri, vücudun diğer bölümlerine yayılabilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Birçok kişi başlangıçta belirti göstermez. Semptomlar ortaya çıktığında, bu genellikle kanserin boyutuna ve kalın bağırsaktaki yerine bağlıdır. Kolon kanseri belirtileri şunları içerebilir:

• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, örneğin daha sık ishal veya kabızlık
• Rektal kanama veya dışkıda kan
• Karın bölgesinde sürekli kramp, gaz veya ağrı gibi rahatsızlıklar
• Dışkılama sırasında bağırsakların tamamen boşalmadığı hissi
• Halsizlik veya yorgunluk
• Çabalamadan kilo kaybı

Yukarıda belirtilen semptomların çoğu, enfeksiyon, hemoroid, irritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığı gibi diğer sorunlardan kaynaklanabilir. Bu durumlardan birine sahipseniz, mutlaka kontrol ettirmeniz önemlidir.

Kolon (Bağırsak) Kanserinin Evreleri Nelerdir?

Doktorlar, kanserin ne kadar ilerlediğini belirlemek için evreleme yöntemini kullanırlar. Bu sayede en uygun tedavi planını oluşturabilir ve uzun vadeli prognozu daha iyi tahmin edebilirler. Kolon kanseri evreleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Evre 0: Yerinde karsinoma olarak adlandırılan bu aşama, yalnızca kolonun iç astarında bulunan anormal hücreleri kapsar.
• Evre 1: Kanser, kolonun astarına veya mukozasına sızmış olabilir ve kas tabakasına doğru büyüyebilir. Ancak, yakınlardaki lenf düğümlerine veya diğer bölgelere yayılmamıştır.
• Evre 2: Kanser, kolonun duvarlarına veya duvarlardan çevredeki dokulara yayılmıştır, ancak lenf düğümlerini etkilememiştir.
• Evre 3: Kanser, lenf düğümlerine yayılmıştır fakat diğer bölgelere ilerlememiştir.
• Evre 4: Kanser, karaciğer veya akciğer gibi uzak organlara yayılmıştır.

Kolon Kanseri 1. Evre Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanserinin 1. evresinde, genellikle belirgin bir semptom gelişmez. Semptomlar belirmeye başladığında, tümörün boyutuna ve kolon içindeki konumuna bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Erken semptomlar yalnızca kolonu etkileyebilir ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler yaratabilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Neden Olur?

Doktorlar, kolon kanserinin kesin nedenini belirlemekten uzaktırlar. Bu kanser türü, kolon hücrelerinin DNA’larındaki değişikliklerin sonucunda ortaya çıkar. Bir hücrenin DNA’sı, hücreye ne yapması gerektiğine dair talimatları taşır. Bu değişiklikler, hücrelerin hızla çoğalmasını sağlar ve sağlıklı hücrelerin doğal yaşam döngülerinde ölmesi gereken durumda bile yaşamaya devam etmelerine neden olur. Bu işlem, hücrelerde aşırı çoğalma ve dolayısıyla tümör oluşumuna yol açar. Bu hücreler, sağlıklı dokuya sarkarak onu yok edebilir ve zamanla vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Kanserin yayılması, metastatik kanser olarak adlandırılır.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Kolon kanseri genellikle erken evrelerinde belirti göstermez. Bu nedenle, kolonoskopi gibi düzenli taramalar sırasında sıklıkla tespit edilir. Tanı süreci genellikle semptomların kansere yol açıp açmadığını değerlendirmek amacıyla yapılan bir tarama ile başlar. Gastroenterolog, kolon kanserinden şüphelenirse biyopsi yapılmasını önerebilir. Biyopsi işlemi sırasında, doktor küçük bir doku örneği alır. Daha az yaygın durumlarda, tanı koymak için kolonun bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

Alınan örnekler, laboratuvarda incelenmek üzere gönderilir. Kanser tespit edilirse, kanserin daha doğru bir şekilde sınıflandırılması ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesi için ek testler yapılabilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Kolon kanserinin tedavisi, kanserin evresi, türü ve vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığına bağlı olarak değişir. Kolon kanserinin 0, 1 ve 2. evrelerinde, genellikle cerrahinin kanserli polipleri kaldırması mümkündür. Cerrahi müdahale, kolon kanserinin en yaygın tedavi yöntemlerinden biridir. Farklı kolon kanseri ameliyat ve prosedürleri mevcuttur. Ayrıca yayılmış veya tekrarlayan kolon kanseri tedavisi şunları içerebilir:

• Kemoterapi: Doktorlar, tümörleri küçültmek ve kolon kanseri semptomlarını hafifletmek için kemoterapi ilaçları kullanabilir.
• Hedefli terapi: Bu tedavi, kolon kanseri hücrelerinin büyümesine ve yayılmasına katkıda bulunan genleri, proteinleri ve dokuları hedef alır. Hekimler genellikle monoklonal antikor terapisi olarak bilinen bir tür hedefli tedavi uygular. Bu yöntem, kanser hücrelerindeki veya onları geliştiren hücrelerdeki belirli hedeflere bağlanan laboratuvar ortamında üretilmiş antikorları kullanır. Antikorlar, kanser hücrelerini öldürme özelliğine sahiptir.

Eğer kanser metastaz yapmışsa, kemoterapin yanında kolostomi, ablasyon tedavisi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapinin de uygulanması gerekebilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Risk Faktörleri

Kolon kanserinin kesin sebepleri hâlâ bilinmemektedir. Ancak araştırmalar, kolon kanserine yakalanma riskinizi artırabilecek bazı faktörleri ortaya koymuştur. En önemli faktörlerden biri genetik yatkınlıktır. Genetik mutasyonlar hem miras alınabilir hem de sonradan edinilebilir. Bu mutasyonlar kolon kanserine yakalanmanızı garantilemez ancak riskinizi artırabilir. Kolon kanseri ile ilişkili bazı genetik bozukluklar şunlardır:

• Ailesel adenomatöz polipozis (FAP)
• Gardner sendromu
• Lynch sendromu
• Kistik fibrozis

Bazı mutasyonlar kolon astarında anormal hücre birikmesine ve polip oluşumuna yol açabilir. Bu polipler genellikle küçük ve iyi huylu büyümelerdir. Ancak tedavi edilmediklerinde kolon kanserine dönüşebilirler. Bu büyümelerin cerrahi olarak çıkarılması, önleyici bir tedbir olabilir. Ayrıca kolon kanseri risk faktörleri şunları da içerir:

• 50 yaşın üzerinde olmak
• Geçmişte kolon polipleri öyküsü
• Öncesinde bağırsak hastalığı öyküsü
• Ailede kolorektal kanser öyküsü
• Belirli genetik sendromlara sahip olmak (örneğin FAP)
• İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) gibi bazı sağlık sorunlarına sahip olmak
• Daha önce abdominal radyasyon veya safra kesesinin alınması gibi belirli tıbbi işlemler geçirmek

Kolon (Bağırsak) Kanserinden Nasıl Korunulur?

Aile öyküsü ve yaş gibi kolon kanseri için belirli risk faktörleri önlenemez. Ancak kolon kanserine katkıda bulunabilecek bazı yaşam tarzı faktörleri değiştirilebilir ve bunları değiştirmek, bu hastalığa yakalanma riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. Kolon kanserinden korunmak için şu yöntemleri uygulayabilirsiniz:

• İşlenmiş etlerden kaçınmak
• Daha fazla bitki bazlı gıda tüketmek
• Yağ ve kırmızı et miktarını azaltmak
• Günlük egzersiz yapmak
• Orta derecede kiloyu korumak, özellikle obezite veya aşırı kilonuz varsa
• Stresten kaçınmak
• Önceden var olan diyabetin kontrol edilmesi

45 yaşınıza geldiğinizde kolonoskopi veya diğer kanser taraması yaptırmak, kolon kanserini erken aşamalarda tespit etmenize yardımcı olabilir. Erken tanı ve tedavi, daha ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olacaktır.