Anjiyo Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Anjiyo, kan damarlarınızı incelemek amacıyla kullanılan bir röntgen tekniğidir. Normal röntgenlerde damarlar yeterince net görünmez. Bu nedenle, öncelikle kanınıza özel bir kontrast madde enjekte edilmesi gerekmektedir. Bu süreç, kan damarlarınızı belirgin hale getirerek doktorunuzun olası sorunları görmesini sağlar. Anjiyografi sırasında elde edilen röntgen görüntülerine anjiyogram denir.

Anjiyo Nedir?

Bu prosedür, kan damarlarınızdaki (atardamarlar veya toplardamarlar) tıkanıklıkları incelemek için X-ışını görüntülerini kullanır. Anjiyo, doktorun vücudunuzdaki belirli bölgelerdeki damarlarda kan akışını gözlemlemesine olanak tanır. Doktorlar, kalbiniz, boynunuz, böbrekleriniz, bacaklarınız veya diğer bölgelerdeki damar sorunlarının kaynağını bulmak için anjiyogramı kullanır.

Tıkalı, hasarlı veya anormal kan damarları belirtileri görüldüğünde doktor bir anjiyo uygulaması yapmak isteyebilir. Anjiyo sayesinde doktor, sorunun kaynağını ve kan damarlarındaki hasarın boyutunu belirleyebilir. Anjiyo testi ile aşağıdaki rahatsızlıklar teşhis edilebilir:

• Koroner arter hastalığı
• Periferik arter hastalığı
• Ateroskleroz
• Kan pıhtıları
• Anevrizma

Çeşitli tıbbi durumların teşhisi için kullanılabilecek anjiyo yöntemleri şunlardır:

• Bilgisayarlı tomografi anjiyografisi (BTA), kan damarlarının kesitsel görüntülerini elde etmek için X-ışınları, yazılım ve donanım kullanır.
• Koroner anjiyografi, koroner arterlerin iç kısmını görüntüler; bu görüntüler, göğüs ağrısına yol açabilecek daralmaları tespit edebilir.
• Dijital anjiyografi (DSA), beyindeki kan damarlarını görüntüleyerek kan akışını değerlendirir.
• Radyonüklid anjiyografi, nükleer tıp prosedürüdür ve az miktarda radyonüklid kullanarak hedef dokunun incelenmesine yardımcı olur.
• Pulmoner anjiyografi, anevrizma, stenoz veya tıkanıklığı değerlendirmek için kan damarlarının görüntülenmesine olanak tanır.
• Manyetik rezonans anjiyografi (MRA), kan damarlarını görüntülemek için MRI ve kontrast madde kullanır; genelde kalp ve yumuşak dokuları incelemek ve kan akışını değerlendirmek için tercih edilir.
• Renal anjiyografi, böbrek kan damarlarının görüntülenmesi yoluyla böbreklere giden kan akışını etkileyen tıkanıklık veya anormallikler olup olmadığını belirler.

Anjiyo Nasıl Yapılır?

Anjiyo işlemi genellikle 30 dakika ile 2 saat arasında sürmektedir. Uygulanan işlem türüne göre değişiklik gösterebilir; çoğu durumda aynı gün içerisinde taburcu olunabilir. İşlem sırasında uyanık olursunuz, ancak küçük çocuklar için genel anestezi kullanılabilmektedir. “Anjiyo nasıl yapılır?” şeklinde sorular gündeme gelebilir.

İşlem esnasında atardamarlardan birinin üzerindeki deride, genellikle kasık veya bilek bölgesinde küçük bir kesik açılır. Bu alanı uyuşturmak için lokal anestezi uygulanır ve bu nedenle ağrı hissedilmez. Tüp (kateter) yerleştirildikten sonra, dikkatlice incelenen bölgeye yönlendirilir; süreç sırasında biraz baskı hissedebilirsiniz, ama ağrı yaşama olasılığınız oldukça düşüktür. Kateter yoluyla damara özel kontrast madde enjekte edilir ve bu işlem sonrası birkaç saniyeliğine sıcaklık, kızarıklık ve idrar yapma isteği hissedebilirsiniz.

Kontrast madde kan damarlarınızdan geçerken bir dizi X-ışını alınır. Zaman zaman daralmış bir atardamarı açmak için balon veya stent yerleştirme gibi tedaviler eş zamanlı olarak gerçekleştirilebilir; bu işleme anjiyoplasti denir. İşlemden sonra kateter çıkarılır ve kanamayı durdurmak için kesiye baskı yapılır. Dikiş gerekmemektedir. Test sonrası kesikten kanamanın önlenmesi için birkaç saat hareketsiz yatmanız istenir. Genellikle işlemin yapıldığı gün evinize dönmeniz mümkün olur; ancak bazen bir gece hastanede kalmanız önerilebilir.

Anjiyoya Nasıl Karar Verilir?

Bu prosedür genellikle kalp hastalıkları, damar tıkanıklıkları veya anevrizmalar gibi ciddi sağlık sorunlarının tanısında ve tedavisinde faydalıdır. Ancak doktorunuz, anjiyo işlemi kararı vermeden önce genel sağlık durumunuzu değerlendirir. Mevcut semptomlarınızın yanı sıra geçmişte geçirdiğiniz hastalıkları da göz önünde bulunduracaktır. Özellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı, düzensiz kalp atışları veya bayılma gibi belirtileriniz varsa anjiyo gerekli olabilir. Aynı zamanda diyabet, hipertansiyon veya aile öyküsü gibi risk faktörleriniz varsa bu testi isteyebilir. Doktorunuz ek olarak, diğer tanı yöntemlerinin sonuçlarını da inceleyecektir. EKG (Elektrokardiyogram), efor testi, ekokardiyografi veya CT (Bilgisayarlı Tomografi) anjiyografi gibi normal invaziv testler, kalp ve damar sağlığınız hakkında önemli bilgiler sağlar. Bu testlerin sonuçları anjiyo gerekliliğini belirlemede yardımcı olabilir. Örneğin, EKG’de anormal sonuçlar veya efor testinde şüpheli bulgular söz konusu ise, anjiyografi yapılması gerekebilir.

El Bileğinden Anjiyo Nasıl Yapılır?

Radyal atardamara uzun, ince bir kateter yerleştirilir. Radyal atardamar, bilekte bulunan bir damardır. Bu kateter, özel X ışınlarının yardımıyla kan damarlarından kalbe kadar ilerletilir. İşlemin amacına bağlı olarak kateterin içerisine çeşitli ekipmanlar takılabilir. Genelde kalp atardamarlarının X-ışını görüntülerini elde etmek için kateterin içine özel bir kontrast boya eklenir. Kateterin üzerinde balon da bulunabilir; bu kateter ve balon kalpteki atardamar tıkanıklıklarını açmaya yardımcı olur.

El Bileğinden Anjiyo Kimlere Uygulanamaz?

Hastaların hem radyal hem de ulnar arter yoluyla ellerine yeterli kan akışının olması gerekir. Radyal arterin nadiren de olsa tıkanması durumunda, her iki arterden gelen kan akışının iyi olması önemlidir. Her iki arterden gelen kan akışı yeterliyse, radyal arterin tıkanması sorun oluşturmaz, çünkü ulnar arter bu durumda tüm ele yeterli kan sağlayabilir.

Doktorlar, elin kan akışının yeterli olup olmadığını Allen testi ile değerlendirir. Bu testte doktorunuz, baş parmağını bileğin “serçe parmak” tarafındaki ulnar atardamara baskı yapar; diğer baş parmağı ile bileğin baş parmak tarafındaki radyal atardamara baskı yaparak elin renginin solmasını bekler. Elinizin renginin 8 saniye veya daha kısa sürede geri dönmesi durumunda, doktorunuz ulnar atardamarın radyal atardamar tıkanırsa elin ihtiyacı olan tüm kanı sağlayabileceğini anlar. Ancak çok zayıf ya da atardamarları küçük olan hastalarda bu yöntem uygulanamaz.

Anjiyo Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Vücudunuza iyileşmesi için yeterli zaman tanımalısınız. Prosedür sonrası genellikle birkaç saat dinlenmeniz önerilir. Doktorunuz, hastanede kalmanız gereken süreyi ve eve döndüğünüzde ne kadar dinlenmeniz gerektiğini belirtecektir. İyileşme sürecinde ağır kaldırmaktan ve yorucu fiziksel aktivitelerden kaçınmalısınız. Doktorunuzun önerdiği süre boyunca dinlenmek önemlidir.

İşlem sırasında kullanılan kateterin yerleştirildiği alanda kanama veya enfeksiyon riski bulunmaktadır. Bu bölgeyi düzenli olarak kontrol etmeli ve herhangi bir anormallik fark ederseniz hemen doktorunuza danışmalısınız. Kanama, şişlik, kızarıklık veya sıcaklık artışı gibi belirtiler enfeksiyon göstergesi olabilir. Bununla birlikte, yüksek ateş veya ciddi ağrı gibi bulgular da enfeksiyon belirtisi olabilir.

Anjiyo işleminden sonra doktorunuz, kan pıhtılaşmasını önlemek amacıyla bazı ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçları doktorunuzun talimatlarına uygun olarak düzenli bir şekilde kullanmanız çok önemlidir. İlaçların dozajı ve kullanım süresiyle ilgili doktorunuzun önerilerine kesinlikle uymalısınız.