Aspartam Nedir ve Zararları Nelerdir?

Aspartam Nedir?

Aspartam, pek çok gıda grubunda ve bazı ilaçların üretiminde kullanılan, şekere göre daha düşük kalorili ve daha tatlı olan yapay bir tatlandırıcıdır.

Aspartam, özellikle hazır gıda ürünlerinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Tüketilen gazlı içeceklerin çoğunda ve atıştırmalık ürünlerin neredeyse tamamında tatlandırıcı olarak aspartam bulunmaktadır. Diyet olarak tüketilen paketlenmiş gıdalarda da sıkça yer aldığı ifade edilmektedir. Aspartam, normal şekere kıyasla daha fazla tatlandırıcı madde içerir. Yapay tatlandırıcı olarak kabul edilen aspartam, her bir gıda grubuna farklı gramajlarda eklenmektedir.

Aspartam, ilk kez 1980 yılında ABD’de, aspartik asit ile fenilalanin birleşimi olarak yapay bir tatlandırıcı olarak keşfedilmiştir.

Aspartamın Zararları Nelerdir?

Aspartamın insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dair araştırmalar mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), aspartamın potansiyel olarak kansere yol açabileceğini belirtmiş ve bu maddeyi ‘muhtemel kanserojen’ olarak sınıflandırmıştır.

Diyet programlarında yer alan bazı gıdalar, yapay tatlandırıcıların kilo vermeye yardımcı olmadığı, aksine diyabete neden olabileceğini ileri sürmektedir.

DSÖ, aspartam içeren ürünlerin aşırı tüketiminin kalp hastalığı ve ölüm risklerini artırabileceğine dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra, aspartamın şeker ikamesinin sınırlı olduğu ve bu nedenle güvenilir bir madde olduğunu belirten görüşler de bulunmaktadır.

Aspartam içeren ürünlerin sağlığa olan zararları şu şekilde sıralanabilir:

• Aspartam sinir sistemine zarar verebilir
• Beyinde nörolojik etkilere yol açabilir
• Bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir
• Aspartam vücuttaki kalsiyum oranını artırabilir
• Kan şekerini yükseltebilir
• Kalp ve damar sağlığına zarar verebilir
• Erken yaşta obezite riski doğurabilir

Sinir sistemine zarar verebilir

Aspartam, insan vücudunda kana karıştığında sinir sistemi üzerinde hasar oluşturabilir. Baş ağrısı, ruh hali değişiklikleri ve alerjik reaksiyonlar bunlardan bazılarıdır.

Nörolojik hasar bırakabilir

Tatlandırıcı olan aspartamın fazla kullanımı sonucunda beyinde nörolojik yan etkiler meydana gelebilir. Aspartam, beyinde dopamin ve serotonin sentezini azaltır, bu da depresyon ve strese yol açabilir.

Bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir

Fazla miktarda aspartam kullanımı, bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bağırsaqlar, insan sağlığı için kritik öneme sahip organlardır ve aspartam kullanımı sonucunda bağırsak düzeninin bozulma ihtimali bulunmaktadır.

Kalsiyum oranını artırabilir

Kalsiyum, vücudun ihtiyaç duyduğu temel maddelerden biridir. Aşırı aspartam kullanımı, vücuttaki kalsiyum seviyesini artırarak sinir hücrelerinin zarar görmesine neden olabilir.

Kan şekerini yükseltebilir

Aspartamı en çok dikkatli kullanması gereken grup, şeker hastalarıdır. Kontrolsüz aspartam kullanımı, kan şekerini yükseltebilir ve bu durum, şeker hastalığı olan ya da riski bulunan bireyler için çok önemlidir.

Aspartam ve kalp-damar sağlığı

Düzensiz ve aşırı yapay şeker alımı, kalp ve damar sağlığını olumsuz yönde etkiler. Kalp ritminde veya yağlanma nedeniyle ortaya çıkabilecek damar hastalıklarında aspartamın etkileri bulunmaktadır.

Erken yaşta obezite riski doğurabilir

Ergenlik çağındaki çocuklar, hazır gıda ve içeceklerin fazla miktarda aspartam içermesi nedeniyle erken yaşta obezite riskiyle karşı karşıya kalabilirler.

Aspartam İçeren Ürünler

Yapay tatlandırıcıların birçok ürün kategorisi bulunmaktadır. Dışarıdan temin edilen tatlı yiyecekler ile içeceklerin hemen hemen hepsinde aspartam kullanılmaktadır. Bu tatlandırıcıların vücudunuza ne kadar zarar verdiği konusunda bazı belirtiler olsa da kesin ve net kanıtlar henüz ortaya konmamıştır. Yapılan çalışmalar, aşırı tatlandırıcı tüketiminin sağlık üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceğini göstermektedir. Aspartam içeren gıdalar arasında şunlar yer almaktadır:

• Kola ve diğer gazlı içecekler
• Meyveli yoğurtlar ve sütler
• Konserve meyveler ve soslar
• Diyabet hastaları için özel gıdalar

Kola ve Diyet İçecekler: Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de, içecek gruplarının arasında asitli kola yer almaktadır. Günlük içecek tüketiminin en başında kola gelmektedir. Kolanın içeriği artık herkes tarafından bilinmektedir. Yapay tatlandırıcı yalnızca kolada değil, aynı zamanda tüm asitli ve gazlı şekerli içeceklerde bulunmaktadır. Diyet içeceklerinde de aspartam belirli miktarlarda yer almaktadır.

Meyveli Yoğurt ve Sütler: Kendi diyetinizi hazırlarken mutlaka içinde meyveli yoğurt çeşitleri ve sütler bulundurmalısınız. İçeriğinde pastörize inek sütü ile birçok asit düzenleyici, nişasta, renklendirici ve yapay tatlandırıcı bulunmaktadır. Üreticilerin bu katkı maddelerini ekleme nedeni, ürünün raf ömrünü uzatmaktır. Hazır olan süt ve süt ürünleri de aspartam içeren gıdalar arasında yer almaktadır.

Konserve Meyveler ve Soslar: Ketçap, mayonez, hardal gibi gıdalar, hazır sos çeşitleri arasında bulunmaktadır. Bu tür yiyeceklerde belli bir miktarda aspartam bulunmaktadır. Konserve meyve ve sosları evde kendiniz hazırlayıp tüketmek, sağlığınız açısından büyük önem taşımaktadır.

Diyabet Hastaları İçin Önerilen Gıdalar: Şeker hastaları olarak bilinen diyabet rahatsızlığı bulunan bireylerin kullandığı özel gıdalar da aspartam içerebilir. Diyabet hastalarının aşırı şekilde aspartam kullanmaları, kan şekerinin aniden yükselmesine neden olabilir. Özellikle şeker hastalarının bu tür yapay tatlandırıcı içeren gıdaları belirtilen dozda ve en güvenli şekilde tüketmeleri hayati bir öneme sahiptir.

Aspartam Hakkında Sık Sorulan Sorular

Aspartam güvenli mi?

Yapay tatlandırıcı olarak hazır ve paketlenmiş yiyecek ve içeceklerde bulunan aspartam, aşırıya kaçılmadığı sürece tüketilebilir. Aspartamın sağlık açısından güvenilirliği kesin olarak ifade edilememekle birlikte, yapay tatlandırıcıların kullanılmasında dikkatli olunması gerektiği vurgulanmaktadır. Kilounuza göre günlük aspartam alımınızı hesaplamak mümkündür. Vücut ağırlığınızın her kilogramı için 40 miligramı geçmemelidir. Örneğin, 60 kilogram olan bir kişinin günlük alabileceği maksimum aspartam dozu 2400 miligram olmalıdır.

Aspartam sağlıklı mı?

Aspartam, normal bir şeker miktarının 200 katı kadar tatlıdır. Vücudunuza dışarıdan girecek her türlü şeker, aşırıya kaçıldığında sağlığınızı olumsuz etkiler. Aspartamın sürekli kullanımı ve aşırı miktarda alınması son derece zararlı ve sağlıksızdır.

Aspartik asit nedir?

Aspartik asit, insan vücudundaki protein ve beyin metabolizmasında önemli bir aminoasittir. Protein sentezini desteklerken aynı zamanda bozulmuş proteinlerin vücuttan atılmasında da etkilidir.

E951 nedir?

Avrupa gıda kodlamalarında aspartam katkı maddesi E951 olarak tanımlanmaktadır. Aldığınız ürünün içeriğinde E951 kodu bulunması, tükettiğiniz gıdanın yapay tatlandırıcı olan aspartam içerdiği anlamına gelir. Tükettiğiniz içecek veya yiyecek gıda ürününde kaç miligram aspartam bulunduğu, E951 kodunun yanında belirtilmektedir.