Cilt Lekelerinin Nedenleri ve Nasıl Geçirileceği

Cildin bazı bölgelerinde normalden daha koyu görünmesine hiperpigmentasyon denir. Vücutta fazla melanin oluşumu, kahverengi, siyah, gri, kırmızı veya pembe renkte lekeler meydana getirebilir. Bu lekelere genellikle ağrı ya da kaşıntı eşlik etmez, ancak görünümleri rahatsız edici olabilir. Koyu rengin ciltteki varlığı herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir, ancak en sık olarak orta yaşlarda görülür. Bu durum genellikle güneş ışığına veya yapay ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmanın bir sonucudur. Lekeler ayrıca çeşitli cilt rahatsızlıklarıyla ilişkilendirilebilir ve belirli ilaçların yan etkisi de olabilir. Düzenli güneş koruma ve cilt bakımı, bu tür leke oluşumlarını önlemede yardımcı olabilir.

Cilt Lekeleri Nedir?

Cilt lekesi, cildin bazı bölgelerinin diğerlerinden daha koyu görünmesine verilen isimdir.

Ciltteki lekeler kahverengi, siyah, gri, kırmızı veya pembe renklerde olabilir. Bu lekelere genellikle yaşlılık lekeleri, güneş lekeleri veya karaciğer lekeleri denir. Lekeler vücudun farklı bölgelerinde, yalnızca bir alanda da oluşabilir.

Cilt Lekeleri Neden Olur?

Cilt rengini belirleyen madde melanin, cilt hücreleri tarafından üretilir. Cilt hücreleri hasar gördüğünde veya sağlıksız hale geldiğinde, aşırı miktarda melanin üretebilirler. Bu durum, belirli bir bölgede daha yoğun melanin birikmesine sebep olarak o bölgenin daha koyu görünmesine yol açar. Güneş ışığı ve bronzlaşma yatakları, ciltteki lekelerin önemli nedenlerindendir. Hiperpigmentasyon genellikle orta yaşlarda belirginleşir. Bu durum, erken yaşlarda yeterli güneş koruma önlemlerinin alınmaması sonucunda ortaya çıkar.

Cilt Lekesi Türleri Nelerdir?

Leke oluşumuna yol açabilen birkaç farklı cilt durumu ve hastalık aşağıda listelenmiştir:

• İnflamatuar Sonrası Hiperpigmentasyon: Alerjik reaksiyon, enfeksiyon, yanık veya akne sonrasında meydana gelen renk değişiklikleri,
• Melazma: Hamilelik maskesi veya kloazma,
• Linea Nigra: Hamilelik sırasında karın ortasından aşağıya doğru uzanan koyu çizgi,
• Riehl Melanoz: Güneşe maruz kalmanın sebep olduğu bir tür kontakt dermatit,
• Civatte Poikiloderması: Boyun bölgelerinde kırmızımsı kahverengi lekelerle karakterize edilen benign bir durum,
• Eritromelanozis Folikülaris: Yüz ve boyundaki kırmızımsı kahverengi pigmentasyon.

Ayrıca, farklı birçok neden de hiperpigmentasyona yol açabilir:

• Adrenal bozukluklar, örneğin Addison hastalığı, vücudun yetersiz kortizol üretmesine neden olabilir,
• Genetik faktörler (çilli aile gibi),
• Ergenlik veya hamilelikte yaşanan hormonal değişiklikler,
• Postinflamatuar hiperpigmentasyon; ciltte yaralanma (örneğin sivilce, kesikler veya yanık) sonrasında oluşan lekeler,
• Oral kontraseptifler gibi ilaçlar,
• Melazma,
• B12 ve folik asit gibi bazı vitaminlerin yetersiz alımı,
• Güneş hasarı (bu lekelere genellikle güneş lentigoları denir),
• Tiroid bozuklukları.

Sonuç olarak, bu durumlar ciltte koyu lekelerin oluşmasına yol açabilir.

Cilt Lekeleri Nasıl Teşhis Edilir?

Ciltteki lekeler, normalden farklı yapılar olduğundan bireyler tarafından kolayca fark edilebilir. Ancak, bu koyulukların nedenini anlamak için bir sağlık uzmanına muayene olunması gerekebilir. Bu muayene şunları içerebilir:

• Koyulaşmanın başlangıç zamanı ve kullanılan ilaçların sorgulanması dâhil olmak üzere bir fizik muayene,
• Cildinizi incelemek için özel bir ultraviyole ışık altında, örneğin wood lambası kullanarak şekil, boyut ve renk kontrolü,
• Vitaminler, hormonlar ve demir ile tiroid fonksiyonunu kontrol etmek için kan testleri,
• Anormal cilt hücrelerini test etmek amacıyla biyopsi için küçük bir deri örneği alınması.

Cilt Lekesi Tedavisi

Hiperpigmentasyonun nedenine bağlı olarak cilt lekesi tedavisi değişiklik gösterebilir. Ciltte oluşan lekelerin tedavisi şunları içerebilir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzında yapılacak değişiklikler, cilt lekelerinin önlenmesinde ve mevcut lekelerin iyileşmesinde etkili olabilir. Bunu sağlamak için önerilen yöntemler şunlardır:

• Güneşten kaçınmak, güneş kremi kullanmak ve koruyucu giysiler giyerek güneşin zararlarından korunmak,
• Ciltte leke oluşumuna neden olabilecek ilaçlar kullanmaktan kaçınmak,
• Vitamin takviyeleri almak.

İlaç Kullanımı

Ciltteki koyulukların giderilmesi için doktor tarafından ilaç veya kremler tavsiye edilebilir. Ciltteki lekelerin iyileşmesine destek olacak içerikler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Azelaik asit,
• Kortikosteroidler,
• Glikolik asit (alfa-hidroksi asit),
• Hidrokinon,
• Kojik asit (vücudun melanin üretimini azaltabilen bir kimyasal),
• Salisilik asit,
• Tretinoin,
• C vitamini veya B3 (niasinamid).

Cilt Lekeleri Nasıl Önlenir?

Koyu lekeler genellikle insanların yaşları ilerledikçe görülmeye başlar. Bu lekeler genellikle geçmişte güneşe maruz kalmanın bir sonucudur. Ancak, bazı cilt rahatsızlıkları, ilaçlar ve diğer tıbbi durumlar da bu lekelerin oluşumuna yol açabilir. Cilt lekelerini önlemek için uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:

• Güneş Koruyucu Kullanmak: Her iki saatte bir güneş kremi sürerek cilt lekelerinin önlenmesine katkı sağlanabilir.
• Kıyafet Seçimine Dikkat Etmek: Dışarı çıkarken şapka, uzun kollu gömlek ve pantolon giymek, güneş ışınlarından kaynaklı leke oluşumunu azaltabilir.

Ciltte leke oluşumunu engellemek için güneşten korunmak büyük önem taşır. Güneş ışınları, ciltte melanin adlı pigmentin üretimini artırır. Melanin, cildin rengini belirler ve fazla üretildiğinde lekelere sebep olabilir. Bu nedenle, güneşe çıkmadan yarım saat önce yüksek faktor güneş kremi sürmek, şapka ve güneş gözlüğü takmak önerilir. Ayrıca, cilt tipine uygun temizleyici ve nemlendirici kullanmak da cilt sağlığını korumaya yardımcı olur. Ciltte leke oluşumunu engellemek için düzenli cilt bakımı yaptırmak da faydalıdır. Cilt bakımı, ölü hücrelerin temizlenmesini, kan dolaşımının artmasını ve cildin yenilenmesini sağlar. Bunun yaninda, cilt bakım ürünlerini kullanmadan önce mutlaka doktora danışmak önemlidir. Yanlış ürün seçimi, ciltte tahriş, alerji veya daha fazla leke oluşumuna yol açabilir, bu yüzden dikkatli olmak ve doktor önerilerine uymak gerekmektedir.