Burun Kanaması: Tanımı, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavi Yöntemleri

Burun kanaması, burun içerisindeki dokulardan meydana gelen kan kaybıdır. Burun kanamaları oldukça yaygındır çünkü burnun yüzün ortasında bulunması ve iç yapısında bulunan pek çok kan damarı, onu yaralanmalara ve kanamalara karşı savunmasız hale getirir. Bu damarların yapısı kanamaya oldukça meyillidir. Burnun içini kaplayan zar, geçen havadan dolayı kuru kalabilir ve tahriş olabilir. Çoğu burun kanaması ciddi değildir ve evde tedavi edilebilir, ancak bazı durumlarda doktor kontrolü gerektirebilir. Zira burun kanamaları bazen diğer tıbbi sorunların erken bir belirtisi olabilir. Özellikle burnun arka kısmında meydana gelen kanamalar bu durumu düşündürmelidir. Burun kanaması evde durdurulabileceği gibi, bunun yanı sıra ciddi sağlık sorunlarını da işaret edebileceği akılda tutulmalıdır.

Burun Kanaması Nedir?

Burun kanaması, burun içerisindeki dokudan kan kaybıdır. İki tür burun kanaması vardır: ön burun kanaması ve arka burun kanaması. Arka burun kanaması daha az görülür ve genellikle tıbbi müdahale gerektirir. Ön burun kanamaları, burun boşluğunun giriş bölümünde meydana gelir; çünkü bu bölge aşırı sıcaklıklara ve nem değişimlerine maruz kalır ve kolayca yaralanabilir. Burun kanamasının çeşitleri şunlardır:

• Ön burun kanaması: Burnun ön kısmında gerçekleşir ve kan burun deliklerinden dışarı akar. Toplumda sıkça rastlanır ancak genelde ciddi bir sağlık sorununu göstermez.
• Arka burun kanaması: Boğaz yakınında ve burunun arka bölümünde oluşan kanamalardır. Kanın geriye doğru akmasına yol açabilir ve nadiren görülür.
• Burun kanamaları, özellikle çocuklar ve 65 yaş üstü bireylerde sık görülür. Bu durum çocuklar için endişe verici olabilir, fakat genellikle ilk yardımla kolayca durdurulabilir ve uzun vadeli sorunlara neden olmaz. Burun kanamalarının birkaç nedeni vardır; ancak bunlar genelde endişe kaynağı değildir. Hastalık kaynaklı olmayan burun kanamalarını önlemek için şu yöntemler uygulanabilir:
• Kuru havalarda hava nemlendirici kullanmak
• Burnu nemli tutmak
• Burun içerisine temastan kaçınmak
• Özellikle çocukların burun içerisine yabancı cisim sokmasını engellemek

Burun Kanamasının Nedenleri Nelerdir?

Burun kanamaları, burun mukozasındaki kan damarlarının yırtılmasından kaynaklanır. Bazı durumlarda, altta yatan sağlık koşulları ve daha az yaygın olaylar da burun kanamasına sebep olabilir. Burun kanamalarının yaygın nedenleri arasında şunlar bulunur:

• Yüze darbe alma
• Karaciğer hastalıkları
• Kemoterapi
• Burun içini ellemek
• Sert bir şekilde sümkürmek
• Burunda, boğazda veya sinüslerde enfeksiyon
• Soğuk algınlığı
• Alerji
• Ateş düşürücü ilaçlar
• Kan sulandırıcı ilaçlar
• Burun spreyleri
• Nemli sıcak veya soğuk hava
• Lösemi
• Burun polipleri
• Sinüzit
• Hamilelik

Burun kanaması, burun içerisine yabancı bir cisim girmesi durumunda ağrı veya kaşıntı, bir burun deliğinden kötü kokulu akıntı ve ağız kokusu ile kendini gösterebilir. Eğer kanama saman nezlesi gibi alerjik durumlardan kaynaklanıyorsa, burun kaşıntısı, hapşırma ve gözlerde kaşıntı gibi belirtiler de görülebilir. Burun kanamaları dış etken olmadan da ortaya çıkabilir. Örneğin, burun içerisinde mukus salgılayan mukoza kuruduğunda, kabuklandığında veya çatladığında kanama oluşabilir. Kanama bozukluğu olan kişilerde ve pıhtılaşma önleyici ilaç kullanan bireylerde ise burun kanamasına sık rastlanır.

Burun Kanaması Tedavisi

Kanama burnun ön kısmında meydana geliyorsa, bazı basit uygulamalar kanamanın hızla durmasına yardımcı olabilir. Özellikle çocuklarda kan görünce başlayan panik durumu, kanamanın artmasına sebep olabilir. Bu nedenle ilk olarak çocuğun sakinleştirilmesi önemlidir. Kanama durumunda, hem çocuklar hem de yetişkinler için dik oturmak kritik bir unsurdur. Dik pozisyonda baş hafifçe öne eğilerek kanın geriye akışını önlemek gereklidir. Ancak eğer kanama devam ediyorsa ya da durduktan sonra tekrar ediyorsa, tıbbi müdahale gerekmektedir.

Burun arka kısmında gerçekleşen kanamalarda ya da tekrarlayan kanamalarda ise tıbbi müdahale gerekebilir. Ancak tedaviye başlamadan önce kanamanın nereden kaynaklandığının belirlenmesi önemlidir. Genellikle burun kanamaları belirtiler doğrultusunda teşhis edilir. Doktor, burun kanamasının nedenlerini anlamak için sorular sorar ve kısa bir muayene yapar. Gerekirse endoskopi, tomografi veya röntgen ile burun içi görüntülenebilir. Eğer burun kanaması başka bir hastalığın sonucuysa, kan tahlilleri de yapılabilir. Sık sık burun kanaması yaşıyorsanız veya belirli risk faktörleriniz varsa, doktorunuz daha fazla araştırma yapma isteğinde bulunabilir. Gerekirse kulak burun boğaz uzmanına yönlendirme yapılabilir.

Tanı sonrasında, bir damar yırtılması varsa, koterizasyon denilen bir yöntemle damar ısıtılır ve kapatılır. Bu sayede kanamanın durması sağlanır. Ciddi olmayan durumlarda burun içerisine tampon da yerleştirilebilir.

Hangi Durumda Sağlık Kurumuna Başvurmalı?

Çoğu burun kanaması genellikle hafif olup kısa süre içinde geçer. Biraz sabır ve baskı ile çoğu karmaşık olmayan ön burun kanamaları durdurulabilir. Doktor bakımına ihtiyaç duyan nadir burun kanamaları da genellikle koterizasyon, tamponlama veya diğer tedavi yöntemleriyle etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Eğer burun kanamasıyla birlikte tekrarlayan enfeksiyonlar veya morarma gibi belirtiler mevcutsa, bu durum kan hastalıklarından kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle en kısa sürede doktora başvurmak önemlidir. Ancak aşırı kanama, birden fazla tıbbi sorunu olan bireyler ya da pıhtılaşma önleyici ilaç kullanan kişiler acil müdahale gerektirebilir. Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım almak önerilir:

• Buruna alınan bir darbe sonucu yaralanma
• Çok şiddetli kanama
• Nefes almakta zorlanma
• Burun kanamasının 15 dakikadan uzun sürmesi
• 2 yaşından küçük bir çocukta kanama olması
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
• Burun kanamasının kan kusmayla birlikte gerçekleşmesi

Burun kanaması rahatsız edici olabilir, ancak çoğunlukla ciddi bir durum değildir. Fakat doktorlar, kanamalara sebep olan altta yatan bir tıbbi durum olup olmadığını incelemek için sık veya alışılmadık derecede ağır olan burun kanamalarını kontrol ettirmek önem taşır.

Burun kanaması ilk yardım önlemleri ile durmuyorsa, acil servise gitmek gereklidir. Ayrıca, burundan kan sızmaya devam ediyorsa, özellikle sürekli burun tıkanıklığı veya kötü kokulu burun akıntısı varsa, sağlık kuruluşu ile irtibata geçmek önemlidir. Yaşlı bireylerde, özellikle sigara içenlerde, bu durum burun veya sinüslerdeki tümörlerin belirtileri olabilir. Küçük çocuklarda ise bu durum, burun deliklerine yabancı bir cismin takıldığına işaret edebilir. Dolayısıyla, burun kanaması ciddi bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmelidir.

2 yaşından küçük bir çocuğun burun kanaması varsa, sürekli burun kanaması yaşıyorsanız, kalp çarpıntısı yaşıyorsanız, nefes darlığı veya soluk cilt gibi kansızlık belirtileriniz varsa, kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız veya burun kanamanız 10 ila 15 dakikadan uzun sürüyorsa, kanama aşırı ise ve büyük miktarda kan yutmak zorunda kalıyorsanız, kafanıza bir darbe aldıktan sonra başlayan kanama varsa en kısa sürede acil müdahale almak için bir sağlık kurumuna başvurmalısınız.