Basur (Hemoroid) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Halk arasında basur veya mayasıl olarak bilinen hemoroid, makat çevresindeki toplardamarların gevşeyip dışarı sarkması sonucu meydana gelen bir hastalıktır.

Basur, can sıkıcı bir rahatsızlık olup, yaşam kalitesini azaltabilir. Çeşitli sebeplerden kaynaklanabilen hemoroid, çoğu zaman nedeninin tespiti güçtür. Dışkılama alışkanlığındaki değişiklikler, makattan kan gelmesi veya ağrı gibi yaygın belirtiler görüldüğünde, zaman kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır. Hemoroid, dış ve iç olmak üzere iki türde görülebilir. Her dört kişiden birinde zaman zaman görülen bu hastalık, anüsün dış kısmında ve cilt altında eksternal (dış) hemoroid olarak adlandırılırken, kalın bağırsağın son kısmında bulunduğunda internal (iç) hemoroid olarak bilinir.

Hemoroid Nedir?

“Hemoroid nedir?” sorusu, kalın bağırsaktan sonra yer alan anüs veya makat bölgesindeki damarlarla ilgili sorunları ifade eden bir durum olarak yanıtlanabilir. Bacaklardaki varislere benzer şekilde, hemoroid anüs bölgesindeki damarların genişlemesi veya şişmesiyle oluşur. Zamanla damar yumaklarının anüsten dışarı sarkmasına neden olabilir. Bazı durumlarda bu damarlardan kanama da meydana gelebilir. Tedavi edilebilir bir hastalık olmasına karşın, ihmal edildiğinde damarların dışarı çıkmasına ve basur memesi olarak adlandırılan yapının oluşmasına yol açabilir. “Basur ne demek?” sorusu da bu bağlamda açıklanabilir. Hemoroid türleri iç (internal) ve dış (eksternal) olarak ikiye ayrılmaktadır. İç hemoroid genellikle ağrı yapmazken, dış hemoroid genellikle acı vericidir. Genişleyen damarlarda pıhtı oluşur ve bu, şiddetli ağrı, şişlik ve kızarıklık gibi basur belirtilerine yol açabilir. “Basur nedir?” sorusu bu şekilde de yanıtlanabilir.

Hemoroid Evreleri Nelerdir?

Basur tedavisi hastalığın evresine göre farklılık gösterdiği için hemoroid evrelerini bilmek oldukça önemlidir. Basurun evreleri, bölgedeki sarkmanın şiddetine göre incelenebilir. Hemoroid toplamda 4 evreden oluşur:

• 1. Evre: Tuvalet kağıdını kirletecek kadar kanama ile karakterizedir. Bazı vakalarda damla şeklinde kanama da görülebilir. Rektoskopi ile görülebilmesine karşın çıplak gözle görünmez, bu evrede hemoroid dışarı sarkmaz.
• 2. Evre: Hemoroid dışkılama sırasında dışarı sarkar ve kendiliğinden geri girer; bu nedenle kişi basur memesini fark etmeyebilir.
• 3. Evre: Basur memesi anüsün dışındadır ve genellikle ağrıya yol açar. Basur memesi yalnızca parmak ile itilirse anüsün içine geri girebilir.
• 4. Evre: Basurun makattan dışarı sarktığı evrede hemoroid genellikle büyük ve ıslaktır. Dışkılama sonrası kişi her zaman tam temizlenemez ve bu durum iç çamaşırında lekelenmelere neden olabilir. Otururken ağrı meydana gelebilir.

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

Basur, anüs çevresindeki damarların gevşeyip dışarı sarkmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum genellikle kadın ve erkeklerde yaygın olarak görülür ve her 4 kişiden birini etkiler. Hemoroid belirtileri, türüne göre farklılık gösterir:

Dış Hemoroid Belirtileri

Dışarı sarkan basur türü olan eksternal hemoroid; zorlanma, ıkınma ve temizlenme sırasında kötüleşebilir. Sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:

• Dışkıda kan görülmesi,
• Anüs yakınlarında kaşıntıya neden olan şişlik veya ağrılı yumru,
• Anüs çevresinde kaşıntı ve rahatsızlık hissi,
• Oturmakla artan ağrı.

İç Hemoroid Belirtileri

Makatın iç kısmında oluşabilen internal hemoroid genellikle ağrı yaratmaz. Ancak şu belirtilere yol açabilir:

• Dışkıda kan görülmesi,
• Tuvalet kağıdına gelen kan lekesi,
• Makattan basur memesinin sarkması.

Hemoroid belirtileri, sindirim sistemine ait diğer hastalıklarla da görülebilir. Özellikle makattan kan gelmesi, ülseratif kolit, Crohn hastalığı veya kolon-rektum kanserlerinde de görülmesi mümkün olduğundan, hemoroid tedavisi için bitkisel yöntemler veya doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır. Hemoroid ilaçları veya kremleri ancak doktorun reçetesi ile, önerilen doz ve sürede kullanılmalıdır. “Basur memesi nasıl geçer?” sorusu sorulmadan önce, “Hemoroid neden olur?” gibi sorulara cevap vermek gerekir.

Hemoroid Neden Olur?

Anal kanalda bulunan toplardamarlar hemoroidi meydana getirir. Bu toplardamarların genişlemesi veya şişmesi sonucu kanama, ağrı ve/veya kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 20 yaşından önce nadiren görülen bu hastalık, genellikle 45 ila 65 yaş arasındakilerde görülmektedir. Uzun süreli kabızlık ve tuvalette fazla vakit geçirme sonucu oluşan basur, dışkılama sırasında zorluk yaşandığında kan akışını etkiler ve zamanla damarlardaki kan havuzlanarak hemoroid oluşumuna yol açar. Bu durum, gebelik sırasında da sıkça görülen basurun sebebidir.

Hemoroid Tanısı Nasıl Koyulur?

Hemoroid problemi yaşayan kişiler genellikle doktora gitmekten çekinir. Çoğu zaman insanlar, duyduğu basur kremleri ya da hemoroid ilaçları ile rahatsızlığı gidermeye çalışır. Ancak, hemoroid kanaması gibi yaygın belirtiler varlığında, doktor tavsiyesi olmadan kremlerin kullanılması tedavi sürecinin uzamasına veya altta yatan farklı hastalıkların geç teşhis edilmesine neden olabilir. Sıklıkla sorulan bir soru da “Basur için hangi doktora gidilir?” şeklindedir. Hemoroid için genel cerrahi polikliniğine başvurulmalıdır. Doktor, öncelikle hasta öyküsünü dinler ve ardından fizik muayene yapar. Dış hemoroid varlığı durumunda tanı hızlı bir şekilde konulabilir. İç hemoroid tanısı için ise anal kanal, rektum muayenesi veya kolonoskopi gibi ilave testler yapılması gerekebilir. Elde edilen bulgulara göre tanı koyulur.