Basur Nedir? Neden Olur? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Basur, tıp literatüründe “hemoroid” olarak bilinen bir rahatsızlıktır ve anüs veya rektum bölgesindeki toplardamarların genişlemesi ve dışarı çıkmasıyla oluşur. Genellikle bağırsak hareketleri sırasında aşırı zorlanma, hamilelik, obezite ya da uzun süre oturma gibi sebeplerle ortaya çıkar. Hemoroidler iki türde olabilir: iç ve dış. İç hemoroidler genellikle anüs içindeki damarlarda meydana gelirken, dış hemoroidler anüs çevresindeki damarlarda oluşur. Başlangıçta genellikle ağrısız olan bu rahatsızlık, zamanla kaşıntı, ağrı, kanama ve dışkılama zorluğu gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Hemoroid rahatsızlığında doktor kontrolünde ilaç, cerrahi müdahale ve evde uygulanan yaşam tarzı değişiklikleri; lifli beslenme, sıcak su banyoları ve topikal tedaviler faydalı olabilir.

Basur (Hemoroid) Nedir? Basur Türleri Nelerdir?

Hemoroid, anüs ve rektumun içinde veya dışında meydana gelen şişmiş, iltihaplı damarlardır. Dış hemoroidler, anüs çevresindeki derinin altında oluşan ve iç hemoroidler, rektumun içinde meydana gelen iki tür bulunmaktadır. Hemoroid hem erkeklerde hem de kadınlarda yaygın bir sorundur. Basur türleri şunlardır:

• İç Hemoroidler: Anüs içindeki damarlarda oluşan şişmiş ve iltihaplı durumlardır. Genellikle ağrısızdırlar, ancak dışkılama sırasında kanama, kaşıntı veya rahatsızlık hissi gibi belirtiler gösterebilir.
• Dış Hemoroidler: Anüs çevresindeki damarlarda oluşan şişmiş ve iltihaplı durumlardır. Bu tür hemoroidler genellikle dışkılama sırasında ağrı, kaşıntı ve kanama ile kendini gösterir.

Basur Neden Olur?

Hemoroid, anüs çevresindeki damarlara aşırı baskı uygulandığında oluşur. Bu rahatsızlığın yaygın nedenleri şunlardır:

• Kabızlık: Kabızlık, ıkınmaya neden olarak basur oluşumunu tetikleyebilir. Dışkılama sırasında zorlanmak, makat bölgesindeki toplardamarlara aşırı basınç uygulanmasına yol açabilir.
• Gebelik: Gebelikte, artan hormon seviyeleri ve karın içindeki baskı basur oluşumuna neden olabilir. Progesteron hormonu, toplardamarların genişlemesine neden olurken, karın içindeki baskı makat bölgesindeki toplardamarlara olan basıncı artırır.
• İshal: Aşırı ve kronik ishal durumları, dışkılama sırasında uygulanan basıncı artırarak basurun ortaya çıkmasına neden olabilir.
• Genetik Faktörler: Aile geçmişinde hemoroid bulunan kişiler, genetik yatkınlık nedeniyle daha fazla risk taşıyabilir.
• Lifli Beslenme Eksikliği: Düşük lifli diyetler dışkıyı yumuşatmada etkisiz kalabilir, bu da hemoroid oluşum riskini artırır.
• Uzun Süreli Oturma: Sürekli oturma, anüs bölgesindeki damarlara baskı yaparak kan akışını azaltabilir.
• Ağır Kaldırma: Aşırı ağır yüklerin kaldırılması, karın içindeki basıncı artırarak hemoroid gelişimine katkıda bulunabilir.
• Yaşlanma: Yaş ilerledikçe damarların elastikiyeti azalır, bu da hemoroid riskini artırabilir.
• Obezite: Aşırı kilolu olmak, makat bölgesindeki toplardamarlara ek bir yük bindirirken karın bölgesindeki artan basınç hemoroid oluşumunu tetikleyebilir.

Basur Belirtileri Nelerdir?

İç hemoroidler, rektum dışına sarkmadıkça çoğunlukla ağrıya neden olmaz ve iç hemoroidi olan birçok kişi belirgin semptomlar yaşamadığı için hastalığı fark etmeyebilir. İç hemoroidin yaygın belirtisi tuvalet kağıdında, dışkıda veya klozette kan görülmesidir. Bunlar rektal kanamanın belirtileridir. Dış hemoroid ise daha belirgin semptomlara sahiptir. Dış hemoroidin belirtileri şunlardır:

• Anüs bölgesinde kaşıntı
• Anüs çevresinde elle hissedilen sert dokular
• Anüs bölgesinde ağrı
• Rektal kanama
• Anüs çevresinde şişlik

Sarkmış hemoroidler ağrılı ve rahatsız edici olabilir; bu hemoroid dokuları elle hissedilebilir ve yavaşça içeri itilebilir.

Basur (Hemoroid) Tanısı Nasıl Konulur?

Basurun tanısı, doktor tarafından fiziksel muayene ve semptomların değerlendirilmesi ile konulur. Doktor, hastanın semptomları, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve aile öyküsünü değerlendirir. Fiziksel muayenede, anüs ve rektum bölgesini inceleyerek şişmiş damarları ve diğer belirtileri gözlemleyebilir. Ayrıca bazı görüntüleme testleri de istenebilir. Basur teşhisinde kullanılan görüntüleme testlerinden bazıları şunlardır:

• Proktoskopik İnceleme: Rektumun iç durumu proktoskop adı verilen özel bir aletle incelenebilir.
• Anoskopik İnceleme: Anüsün iç durumu anoskop adındaki cerrahi bir aletle incelenir. Bu muayeneler, iç hemoroidlerin tespitine yardımcı olabilir.
• Kolonoskopi veya Sigmoidoskopi: Daha detaylı inceleme için kolonoskopi veya sigmoidoskopi yapılabilir; bu yöntemler bağırsak ve rektumun detaylı incelemesine olanak tanır.

Basur Nasıl Tedavi Edilir?

Basur çoğu durumda doktor gözetiminde birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçebilir. Ancak belirtiler devam ederse veya ağırlaşırsa, doktor farklı tedavi yöntemleri önerebilir. Basur tedavisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı bir diyet, lifli gıdalar tüketmek, yeterince su içmek ve düzenli egzersiz yapmak basur tedavisinde önemli rol oynar. Lifli gıdalar dışkının yumuşamasını ve bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
• Sıcak Su Banyoları: Ilık su ile dolu küvette oturmak anal bölgenin rahatlamasına ve şişkinliğin azalmasına yardımcı olur.
• Topikal İlaçlar ve Ağrı Kesiciler: Ağrı, kaşıntı ve iltihabı hafifletmek için doktorun önerisiyle ağrı kesici ilaçlar, analjezik kremler ve merhemler kullanılabilir.
• Skleroterapi: Hemoroid içine bir çözelti enjekte edilerek damarın büzülmesini sağlar.
• Lastik Band Yöntemi: Bu yöntemde hemoroidin tabanına lastik bant yerleştirerek beslenmesi kesilir ve kurumasına neden olur. Kuruduktan sonra hemoroid düşer.
• Koagülasyon Tedavisi: İnfrared koagülasyon veya elektrokoterle hemoroidin içindeki damarlar yakılarak ya da koagüle edilerek küçültülür.
• Hemoroidektomi: Büyük ve ağır belirtilere neden olan hemoroidlerin cerrahi olarak çıkarılmasını içeren bir yöntemdir, genellikle diğer tedavi yöntemleri etkisiz olduğunda tercih edilir.