Empati Nedir ve Empati Kurmak Ne Anlama Gelir?

Empati, başkalarının duygularını, düşüncelerini ve durumunu anlama ve hissetme kapasitesidir. Kişinin, karşısındaki bireyin yerine kendisini koyarak ne hissettiğini veya nasıl düşündüğünü kavramaya çalışması empati kurmak olarak adlandırılmaktadır. Bu, yalnızca bir başkasının duygularını bilmekle kalmayıp, derinlemesine hissetmek anlamına gelir. Empati, iletişim stilini, alınan kararları ve çevre ile ilişkileri önemli ölçüde etkileyen bir beceridir.

Başkalarının hislerini anlamakla kalmayıp, bu hislere uygun tepkiler verme sürecini de içerir. Empati, bir tür duygusal yansıma gibi düşünülebilir. Bu sayede, karşı tarafın hislerini kendi iç dünyanızda deneyimleyebilir ve ona bu doğrultuda yaklaşabilirsiniz.

Empati Nedir?

Empati, bir başkasının bakış açısıyla olaylara yaklaşma ve onların hislerini anlama yeteneğidir. Kendinizi başkasının yerine koymak, onların durumunu iyileştirmek için şefkatle hareket etmenize olanak tanır. Bu sayede, diğer kişinin zorluklarını ve kendi sıkıntılarınızı hafifletebilirsiniz. Örneğin, eve geldiğinizde eşinizin hasta olduğunu duyduğunuzda, iyi bir gün geçiriyor olsanız bile aniden onun sıkıntısını hissederek ihtiyaçlarıyla ilgilenmeye başlarsınız. Arkadaşınız birinin davranışları yüzünden öfkeli olduğunda, muhtemelen o hayal kırıklığını paylaşırsınız. Belki sorununu çözemezsiniz, fakat onun duygularını dışa vurması gerektiğini anlayabilirsiniz.

Bu kavram sadece olumsuz durumlarla sınırlı değildir. Çocuğunuz bir şey hakkında heyecanlandığında, onun sevincini hissedersiniz. Bir arkadaşınız bir şakaya güldüğünde, o anki neşesini paylaşabilirsiniz. Empati, sevdiklerinizin düşünceleri ve duygularıyla bağlantı kurduğunuzda, onların da sizin düşüncelerinizle pekiştirerek ilişkilerinizi derinleştirir.

Empati Ne Demektir?

“Empati” terimi, birçok deneyimi tanımlamak için kullanılır. Duygu araştırmacıları, empatiyi çoğunlukla diğer insanların duygularını hissetme ve onların düşüncelerini hayal etme yeteneği olarak tanımlar. Modern araştırmacılar genellikle iki empati türü arasında ayrım yapar. Bu türler, “Empati nedir?” sorusunu anlamaya katkı sağlar. Bu türler şunlardır:

• Duygusal empati: Diğerlerinin hislerini hissedebilme kapasitesidir. Eğer eşiniz stresli ve üzgünse, bu duyguları yansıtabilirsiniz. Arkadaşınız neşeli ve olumluysa, onun mutluluğu bulaşıcı olabilir ve gülümsemeye başlarsınız.
• Bilişsel empati: Başka birinin zihinsel durumunu tanıma ve anlama yeteneğidir. Bu, diğer kişinin bakış açısı ve hisleri hakkında bilgi edinmenizi sağlar. Eşinizin öfkeli olduğunu fark ettiğinizde, şakanızın iyi sonuçlanmayacağını tahmin edebilirsiniz. Arkadaşınız çaresiz hissediyorsa, ani tepkisini anlamakta zorlanmazsınız.

Empatinin beyinde, bedende ve evrimsel süreçte derin kökleri vardır. Empatinin temel şekilleri primatlar, köpekler ve hatta farelerde gözlemlenmiştir. Beyinde iki farklı yol ile ilişkilidir. Empati kurmak, ihtiyacı olan birine yardım etmek isteği duymak anlamına gelmese de, çoğu zaman şefkatli bir eyleme yönlendiren önemli bir ilk adımdır.

Empati Nasıl Kurulur?

Empati, sabit bir karakteristik değildir. Bunu, egzersiz yaparak geliştirilebilecek bir kas gibi düşünün. Dinleme yeteneklerinizi geliştirmek, beden diline dikkat etmek ve duygusal zekanızı artırmak, başkalarıyla empati kurma yetkinizi güçlendirebilir. Kendi kırılganlıklarınızı kucaklamak ve yeni bakış açıları keşfetmek de bu yeteneği artırmanıza yardımcı olabilir. Empati kurmanın ipuçları aşağıdaki gibidir:

Dinleme becerilerinizi geliştirin

Başka birinin ne dediğine kulak vermediğiniz sürece, onların yerine kendinizi koymanız mümkün olmaz. Bu nedenle, dinleme becerileri empati kurmanın temel bileşenlerinden biridir. Sadece dinliyormuş gibi davranmaktansa, o kadar dikkatli bir şekilde dinlemeyi hedefleyin ki, kişinin durumunu, görüşlerini ve hislerini anlayabilin.

Beden dilini anlamayı öğrenin

Dinleme yalnızca sözlü mesajlar almakla ilgili değildir. İnsanların duygu durumlarını aktarmada beden dilinin de önemli bir rolü vardır. Beden dilini okuyabilme yeteneği sosyal ortamlarda faydalıdır. Örneğin, sürekli “İyiyim” diyen bir arkadaş, onun karamsar yüz ifadesinden bir şeylerin yolunda gitmediğini anlamanızı sağlar. İnsanlar genellikle şu yollarla iletişim kurarlar:

• Yüz ifadesi: Kaş çatma, gülümseme, çekingen gülümsemeler gibi ifadeler ruh halini iki taraf için de yansıtabilir.
• Göz teması: Bireyin gözleri genellikle odaklandığı noktayı gösterir. Geniş açılmış gözler heyecanı temsil edebilirken, düşük göz kapakları yorgunluk ya da sakinlik izlenimini verebilir.
• Ses: Birinin ses tonu, şaka mı yaptığını yoksa ciddiyet mi taşıdığını ortaya koyabilir. Konuşma hızı güvenilirlik veya gerginlik hakkında ipuçları verebilir.
• Duruş: Gergin omuzlar kaygıyı, rahat omuzlar ve kambur bir duruş ise kişinin sakin veya stres altında olduğunu gösterebilir.
• Jestler: El hareketlerinin olmaması utangaçlık veya rahatsızlık emareleri olabilirken, kendini rahat hisseden biri daha fazla jest yapabilir. Jestlerin hızı ve yoğunluğu agresiflik veya heyecanı gösterebilir.

Kendi sözsüz ipuçlarınızın da etrafınızdaki bireylere mesajlar ilettiğini unutmayın. Kollarınızı kavuşturup diğer kişiden uzağa bakıyorsanız, bu durum karşı tarafça, konuşmak istemediğiniz şeklinde algılanabilir. Eğer kişiyi sizinle etkileşime çekmek istiyorsanız, nazik bir gülümseme ve rahat bir göz teması ile olumlu ipuçları sergileyin.

Duygusal zekanızı geliştirin

Duygusal zeka (bazen EQ olarak adlandırılır), duyguları tanımlama ve bu duyguları hayatınızı olumlu yönde etkileyecek şekilde kullanma yeteneğinizdir. Yüksek bir EQ’ya sahip bireyler, kendi streslerini nasıl azaltacaklarını ve gergin tartışmalar sırasında durumu nasıl yatıştıracaklarını bilirler. Duygusal zeka, başkalarıyla empati kurma yeteneğinizi de artırabilecek bir faktördür çünkü başkalarının duygularını tanıyabilmeyi ve onlara anlam katabilmeyi kapsar.

Empati Örnekleri Nelerdir?

Empati hissettiğinizde, dünyanın başka bir insanın bakış açısıyla nasıl göründüğünü anlayabilirsiniz. Bu durum, onların deneyimlerini daha iyi anlamanızı ve daha şefkatli bir yanıt vermenizi sağlar. Empati örnekleri arasında bir kişinin mutluluğunu hissetmek ve onun için içten bir şekilde mutlu olmak, zorluk çeken birinin yerine kendinizi koymak ve o kişi hüzünlendiğinde sizin de üzülmeniz yer alır:

• Birinin duygularını hissetmek: Empatik bir birey, genelde diğer insanların beden dili gibi sözel olmayan ipuçlarıyla uyumludur. Çevresindeki kişilerin beden dillerini fark eder ve bunları duygusal durumu türetme işareti olarak algılarlar.
• Kendinizi başkasının yerine koymak: Empatinin özü, başkasının yerine kendinizi koyma yeteneğindedir. Onların hissettiği duyguları anlamlı kılmak için, geçmişte benzer hisler yaşamış olabilirsiniz.
• Başkasının mutluluğundan mutluluk duymak: Etrafınızdaki insanların da mutluluk deneyimlemesini arzularsınız. Onlar sevinçliyken, bu duyguyu hisseder ve birlikte paylaşabilirsiniz. Özellikle ebeveynlikte, çocuk mutlu olduğunda siz de mutluluk kaplayabilirsiniz.

Empati Neden Gereklidir?

Başkalarının what deneyimlediğini görmemize ve hissetmemize yardım eden bir yetenek olduğundan, empati oldukça gereklidir. Bu beceri sayesinde insanlar daha güçlü ilişkiler kurarak olumlu yanıtlar verebilirler. Empatinin gerekli olmasının sebepleri şunlardır:

• İlişkileri güçlendirir: Empati, başkalarıyla sosyal ilişkiler oluşturmanıza imkan tanır. Diğerlerinin duygularını anlayarak, sosyal ortamlarda uygun tepkiler verebilirsiniz. Araştırmalar, sosyal bağlantıların fiziksel ve psikolojik refah açısından önemine işaret etmektedir.
• Duygularınızı düzenlemenizi sağlar: Empati kurmak, duygularınızı yönetmeyi öğrenmenize katkıda bulunur. Duygusal düzenleme, zor zamanlarda bile başa çıkabilme yeteneği sunarak hislerinizi yönetmenizi sağlar.
• Başkalarına yardım etme bilinçlenmesini artırır: Diğerlerine empati duyduğunuzda, yardımsever davranışlarda bulunma olasılığınız artar. Aynı zamanda, başkaları da empati deneyimi yaşadığında size yardım etme olasılığını artırır.