Gastrit Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Gastrit, mukoza zarının iltihaplandığı bir mide rahatsızlığıdır. Birçok kişide belirti vermeden başlayabilen bu hastalık, ilerledikçe mide ağrısı ve şişkinlik gibi semptomlara yol açabilir. Tedavi yöntemleri, gastritin nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir ve tedavi edilmediği takdirde çeşitli komplikasyonlar ve yan etkiler ortaya çıkabilir.

Gastrit Türleri Nelerdir?

Gastrit türleri, gelişim ve çıkış şekline göre sınıflandırılabilir. Gelişim şekline göre akut ve kronik, çıkış şekline göre ise eroziv ve eroziv olmayan gastrit olarak ayrılır.

• Akut gastrit: Aniden ortaya çıkar ve geçici bir durumdur. Bu tür gastrite yol açan tetikleyicilər genellikle geçicidir; örneğin, stres. Stres azaldığında ya da sona erdiğinde, bu türün belirtileri de azalabilir.
• Kronik gastrit: Uzun bir süreç içinde gelişir. Bu nedenle semptomların ortaya çıkması zaman alabilir. Başka kronik sağlık sorunlarının sonucunda da gerçekleşebilir.
• Eroziv gastrit: Gastrite neden olan faktör, mide zarını aşındırarak ya da yaralar (ülserler) oluşturarak mideyi etkiler. Daha fazla asit üretimi bu durumu tetikleyebilir.
• Eroziv olmayan gastrit: Aşındırıcı bir etki yaratmaz; sadece mukozanın tahrişine yol açar. Eroziv olmayan gastritin özel bir formu atrofik gastrittir. Atrofik gastritte mide mukozasında incelme (atrofi) meydana gelir.

Gastrit Belirtileri Nelerdir?

Gastrit, başlangıçta belirti vermeyebilir; ancak, zamanla mide mukozası savunmasız hale geldiğinde, şiddetli ve kalıcı semptomlar görülebilir. Gastritte yaşanabilecek belirtiler şunlardır:

• Mide ağrısı,
• Şişkinlik,
• Mide ekşimesi,
• Hızlı doyma,
• İştah kaybı,
• Geğirme,
• Hıçkırık.

Gastrit nedeniyle yaşanan mide ağrısı genellikle karnın üst ve orta kısmında hissedilir. Ağrının yayılmasından dolayı tam olarak hangi bölgede olduğunu anlamak zor olabilir; ancak, ülser oluşumu varsa daha keskin ve belirgin bir ağrı hissedilebilir. Ayrıca, ağrının yanı sıra yanma hissi de yaşanabilir. Eğer bir ülser varsa ve kanıyorsa dışkıda siyah kan ve kusma durumunda kan görülmesi gibi belirtiler gözlemlenebilir. Bu semptomları yaşıyorsanız, bir sağlık kuruluşuna başvurmanız önerilir.

Gastrit Neden Olur?

Gastrit, esasen bağışıklık sisteminin mide mukozasını tehdit olarak algılayıp müdahalelerde bulunması durumudur. Bağışıklık sistemi, belirli nedenler sonucunda zarın iltihaplanmasına yol açan inflamatuar hücreleri bölgeye gönderir. Mide zarını tehdit olarak algılayabilecek pek çok faktör bulunmaktadır.

• Otoimmün rahatsızlıklar: Otoimmün hastalıklar kronik iltihaplanmalara yol açar. Örnek olarak, tip 1 diyabet, sedef hastalığı ve Addison hastalığı gibi pek çok durum sayılabilir.
• Kimyasallar: Bazı ilaçların kullanımı gastrite sebep olabilir. Kimyasalların miktarı ve kullanım sıklığı, akut veya kronik gastrit oluşumuna neden olabilir. Yaygın olarak, ağrı kesici, ateş düşürücü ve iltihap azaltıcı ilaçların aşırı kullanımıyla ilgili bir durumdur.
• Travma: Vücutta meydana gelen travmalar, beynin sindirim sistemine giden kan akışını azaltarak hayati organlara yönlendirmesine yol açar. Bu da mide mukozasının savunma işlevinin azalmasına sebep olur, böylece kimyasallara karşı savunmasız hale gelir. Cerrahi işlemler veya başka travmalar da aniden gelişen gastrite neden olabilir.
• Enfeksiyon: Gastritin en yaygın nedenlerinden biridir. Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar akut gastrite yol açarken, H. pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar kronik gastrite sebep olabilir. H. pylori bakterisi peptik ülser hastalığına da yol açabilir. Bu bakteri mide içinde yaşar ve müzemi tahriş ederek iltihaba neden olabilir. Az rastlansa da mantar ve parazit enfeksiyonları da gastrit geliştirebilir.

Bunlara ek olarak, kemoterapi ve radyasyon tedavisi, gıda alerjileri, çölyak hastalığı ve safra reflüsü gibi diğer faktörler de gastrit etkenleri arasında sayılabilir.

Gastrit Nasıl Önlenir?

Gastrit tamamen önlenebilen bir hastalık değildir, ancak yaşam tarzında yapılan bazı küçük değişikliklerle gelişme olasılığı azaltılabilir. Şunlar yapılabilir:

• Hijyen: Ellerinizi sık sık yıkayarak H. pylori bakterisinin bulaşma olasılığını azaltabilirsiniz.
• Rahatlatıcı uygulamalar: Günlük stres, vücut üzerinde bir travma yaratabilir. Stresin azaltılması için meditasyon ve egzersiz gibi stres giderici yöntemleri deneyebilirsiniz.
• Zararlı maddeler: Zararlı maddeleri tüketmemek veya daha az tüketmek, gastritin önlenmesine yardımcı olabilir.
• Beslenme: Yemek yerken porsiyonlarınızı küçültmek, daha yavaş ve düzenli bir şekilde yemek, midenizin daha iyi sindirim yapmasına katkı sağlayabilir. Baharatlı, asidik ve kızartılmış yiyeceklerden de kaçınmak iyi bir seçenek olabilir.

Eğer siz de gastrit ya da diğer sindirim sorunlarından şüpheleniyorsanız, bir sağlık kuruluşunun gastroenteroloji bölümünden randevu alarak muayene olabilirsiniz.