Hemogram (Tam Kan Sayımı) Nedir? – Bir İnceleme

Günümüzde hastalıkların belirlenmesinde ilk yapılan değerlendirme, kan testleridir. Tam kan sayımı, CBC veya hemogram testi, hastanelerde her gün pek çok hastaya uygulanmakta ve hem tanı hem de takip açısından önemli bilgiler sağlamaktadır. Uzman hekimler, kan testlerini yorumlarken hastanın geçmişini ve diğer hastalıkları dikkate alarak uygulanacak tedaviye rehberlik eder. Hemogram testi ile kandaki hücre gruplarının normal sayısı ile hastaya ait hücre sayısı karşılaştırılır. Bazı patolojik durumlar sonucunda ortaya çıkan hücrelerin veya bu hücrelerin sayısındaki artış, hastalıklara dair tanı koyulmasını sağlar. Hastadan alınan birkaç mililitre kan ile laboratuvar ortamında pek çok tedavi için yönlendirici bilgiler elde edilebilir.

Hemogram Nedir?

Kan sıvısı içerisinde vücudun durumu hakkında önemli bilgiler elde edilebilir ve hastalık tanısı konulabilir. Bu nedenle kan hücreleri laboratuvar ortamında incelenmekte ve hekimler için önemli veriler sunmaktadır. Hemogram sonucunda elde edilen değerler mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmelidir. Zira bir değer yüksek veya düşük olabilir; fakat bu durumun patolojik bir durumla ilişkili olup olmadığı yalnızca uzman bir hekimin deneyimiyle belirlenebilir. Farklı hastalarda aynı değerin eşit olması, her iki hastada aynı hastalığın bulunduğu anlamına gelmez. Bu karşılaştırmayı sadece hastaların öyküsünü değerlendiren bir hekim yapabilir.

Hastadan steril bir biçimde alınan ve yeterli miktarda mor kapaklı tüpe yerleştirilen kan, biyokimya laboratuvarına gönderilir ve uzman laborantlar tarafından test edilir. Hemogramda ölçülen değerler, kan hücreleri miktarı ve hücre oranlarını içerir. Hemogramda incelenen kan hücreleri ve diğer parametreler şunlardır:

• Trombosit (platelet)-PLT

• Eritrosit indeksleri (MCH, MHCH, MCV, RDV)

• Lökosit indeksleri (nötrofil, lenfosit, monosit, bazofil, eozinofil)

Yukarıda belirtilen parametrelerin sağlıklı kadın ve erkek vücutları için belirlenmiş referans aralıkları mevcuttur. Bu referans aralığının dışında değerlerin görülmesi durumunda hekim, hastayı takip edebilir veya gerekirse tedavi planı oluşturabilir. Bu ölçütlerin aralığı aşağıdaki gibidir (1):

• Hemoglobin: 1 desilitre kanda 12,8-19 gram

• Hematokrit: Yaklaşık %38-55

• MCH (ortalama hücre hemoglobin miktarı): 24,8-32,8 piktogram

• MHCH (ortalama hücre hemoglobin konsantrasyonu): 1 desilitre kanda 32,2-35,2 gram

• MVC (ortalama eritrosit hacmi): 75,7-95,6 femtoliter

• RDW (eritrosit dağılım genişliği): %11,3-15,2

• PLT (platelet): 1 mililitre kanda 150 bin-450 bin hücre

• Neu (nötrofil): %28-63,3

• Mon (monosit): %3,4-13,3

• Bas (bazofil): %0,3-1,1

• Lym (lenfosit): %27,2-60

• Eos (eozinofil): %1,1-11,9

Her bir kan hücresinin oranı, çeşitli hastalıklar hakkında fikir verebilir. Bazı parametreler ise doğrudan hastalığı işaret edebilir. Bağışıklık sisteminden kemik iliği hastalıklarına kadar birçok hastalık, kan testleri sayesinde hızlı bir şekilde teşhis edilebilir.

Hemogram (Tam Kan Sayımı) Nasıl Yapılır?

Tam kan sayım testi olarak bilinen hemogram, kanda normalde bulunan veya hastalıklarda ortaya çıkan hücreleri ve bu hücrelerin sayısını belirlemektedir. Vücutta normalde bulunan hücrelerin arttığı durumlar, hastalıkların belirtisi olabilir. Hemogram testi, doktorların geniş çapta inceleme istediği durumlarda bakılan temel parametrelerden biridir. Kan testi için genellikle ön koldaki toplardamardan 2 mL kadar kan alınır. Hemogramda incelenen değerler açlık durumu ile değişmez. Hemogram parametreleri genellikle uzun vadeli hastalıkları belirttiğinden hastanın aç olması sonuçları etkilemez.

Enjektörle kan alırken hastalar farklı kapak rengi bulunan tüpler görebilir. Tüplerin dip kısmındaki yoğun sıvı maddeler başta olmak üzere her tüpün kullanım amacı ve tüpte alınacak verilere göre farklıdır. Bu nedenle tüplerin kapak renkleri, kanın içeriğine hangi hücrelerin veya değerlerin bakılacağını belirtmektedir. Hemogram testi için mor kapaklı tüplere ihtiyaç duyulmaktadır. Hemogram tüpleri, EDTA’lı tüpler olarak da adlandırılabilir; çünkü bu tüplerin alt kısmında pıhtılaşmayı engellemek için EDTA adlı çözücü bulunur. Kan, laboratuvar ortamında bir süre bekleyeceğinden, tüpe bu çözücünün eklenmesi gereklidir. Hemogram tüpleri, EDTA’lı tüp olarak adlandırılsa da farklı çalışmalar için EDTA içeren diğer tüpler de kullanılmaktadır. İntravenöz olarak kan alındıktan sonra tüp kapatılmalı ve bir kez ters düz edilmelidir. Tüm tüp çalkalanmamalıdır. Ardından hemogram tüpü biyokimya laboratuvarına iletilerek istenen değerlere bakılır.

Hemogram Ne Zaman Yapılır?

Hemogram testi, bazı ortak belirtilerle gelen hastalarda istenebilir. Çünkü hemogram ile ölçülen değerler, kan hücreleri ile doğrudan ilişkilidir. Kan üretimi yetişkinlerde, kemiğin içindeki iliklerde gerçekleşir. Kemik iliğinde kan üretimi olduğundan, kemik iliği hastalıkları kan testinde belirgin hale gelebilir. Bu hastalıkların tanısı daha hızlı biçimde konulabilir. Hemogram testi ayrıca patojen kaynaklı hastalıklarda da anormal değerler gösterebilir. Viral, bakteriyel, parazitik, ve fungal hastalıklarda beyaz kan hücrelerinin değerleri farklılık gösterebilir. Patojenlerle savaşan ve bu yolla hücre sayısını artıran beyaz kan hücreleridir. Bağışıklık sistemi, patojenin vücuda girmesi ile aktif hale geldiğinden bu tür hastalıklarda da hemogram testi gerekebilir. Beyaz kan hücreleri immünolojik vakalarda da ciddi oranda artış gösterebilir. Tam kan sayımını gerektiren hastalıklar ve diğer hastalıkların tespiti için aşağıdaki belirtiler hastaları harekete geçirebilir:

Yukarıdaki belirtilerden birinin varlığı, mutlaka hastalık teşhisini göstermeyebilir. Ancak belirtilerin uzun süreli varlığı ve birden fazla şikayetin görülmesi halinde hemogram istenebilir.

Hangi Hastalıkların Teşhisinde Kullanılır?

Hemogram testi, birçok hastalığın takibi yapılmasında faydalıdır. Hekimlerin hasta durumundaki gelişmeleri değerlendirmesine olanak tanır. Ayrıca tam kan sayımı, yeni hastalıkların erken teşhisinde de önemlidir. Tam kan sayım testi sayesinde tespit edeceği ve ileri tetkik yapılmasını gerektirecek hastalıklar arasında şunlar bulunmaktadır:

• lösemi olarak bilinen miyelodisplastik sendrom tipleri,

• kalp hastalıkları,

• patojen enfeksiyonu kaynaklı hastalıklar,

• otoimmün bozukluklar, agranülositoz,

• orak hücreli anemi, talasemi gibi kan hücresi fonksiyon bozuklukları,

• lenfoma

• enfeksiyon gibi hastalıklar bulunmaktadır.

Hemogram testi, hastaneye belirli şikayetlerle başvurulduğunda istenen ve hastalıkların ön tanısında rehberlik eden bir kan hücresi inceleme testidir. Hemogram ile şüphe edilen kriterler varsa, doktor ileri tetkik isteyebilir. Bu nedenle hastalıkların tanısında ve mevcut hastalıkların takibinde kan testi yadsınamaz bir öneme sahiptir. Eğer sizde uzun süreli anormal belirtiler varsa, yeterli donanıma sahip kliniğimizde uzman hekimlerimize muayene olabilir ve kan testi yaptırabilirsiniz.