Kanser Tedavisi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Vücuttaki tüm dokular ve organlar çeşitli hücre tiplerinden meydana gelir. Zaman içerisinde ölen hücrelerin yerini, sağlıklı hücrelerin bölünmesiyle oluşan yenileri alır. Bu süreç, bireyin yaşamı boyunca devam eder. Hücrelerin ne zaman bölüneceği DNA tarafından düzenlenir. Ancak DNA hasarları sonucu hücreler, aslında ihtiyaç olmaksızın bölünmeye başlayabilir. Günümüzde önemli bir sağlık sorunu olan kanser, vücut hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu oluşur.

Kontrolsüz olarak gerçekleşen bu bölünme, hücre yığınları oluşturur. Bu yığınlar ise tümör adıyla anılır. Normal olmayan bu hücreler, ya da diğer bir deyişle kanser hücreleri, sağlıklı hücrelerden daha uzun yaşar. Uzun ömür ve sürekli gerçekleşen kontrolsüz çoğalma, tümörlerin iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olmasına yol açabilir. İyi huylu tümörler, bulundukları dokudan kolayca ayrılabilir ve kanser sayılmaz. Cerrahi müdahale ile alındıklarında yeniden oluşma olasılığı düşüktür ve nadiren hayati risk oluşturur. Kötü huylu tümörler ise normal dokuları sıkıştırabilir, dokulara sızabilir veya kan dolaşımıyla vücudun diğer alanlarına yayılabilir ve buralarda da kontrolsüz büyüyerek yeni tümörler oluşturur. Kansere yol açabilecek birçok risk faktörü mevcuttur: Kronik viral hastalıklar (Hepatit B, C, HPV taşıyıcılığı), kanserojen maddelere maruz kalma (sigara, kimyasal toksinler, radyoaktif maddeler vb.), genetik mutasyonlar vb. Bu risk faktörlerini azaltmak, bazı viral enfeksiyonların gelişimini engellemek için koruyucu aşılar (Hepatit B aşısı, HPV aşısı) yaptırmak ve genetik risk taşıyan bireylerde koruyucu önlemler almak, kanserden korunmanın en etkili yöntemlerindendir.

Kanser Tedavisi Nedir?

Kanserin birçok farklı türü vardır ve bu türlerin belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri hastalığın türüne göre değişir. Kanser belirtileri gösteren bireylerin hekime başvurması durumunda, doktor öncelikle ayrıntılı bir öykü alır. Yakınmalar, genetik geçmiş ve yaşam biçimi değerlendirilir. Sonrasında laboratuvar testleri ve radyolojik görüntüleme yapılır ve kanser türü belirlenir. Tümör varlığında biyopsi uygulanır. Kanser varlığının kesinleşmesinin ardından, halk arasında kanser taraması olarak bilinen işlem gerçekleştirilerek kanserin odağı ve metastaz yapıp yapmadığı kontrol edilir. Kanserin türü, yayılımı ve evresine göre tedavi yöntemleri belirlenir. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:

Cerrahi: Tümör, mümkün olan en az doku hasarıyla cerrahi yöntemlerle çıkarılır.

Kemoterapi: Sitotoksik, yani ilaçla tedavi yöntemidir. Bu yöntem, kanserli hücrelerin çoğalmasını ve büyümesini engeller. Tümör boyutunun küçültülmesine yardımcı olabilir. Farklı kanser türleri için farklı etkili kemoterapi ilaçları kullanılır.

Akıllı ilaçlar (Moleküler veya hedefe yönelik tedaviler): Tümörlerde görülen özel genetik değişikliklere yönelik geliştirilen ilaçlardır. Oral veya damar yolu ile uygulanabilen çeşitleri vardır. Kemoterapi ile birlikte veya tek başına kullanılabilir.

İmmünoterapi: Günümüzde birçok kanserde önemli iyileşmeler sağlayan ve giderek yaygınlaşan tedavi yöntemidir. Bu moleküller, bağışıklık sistemindeki doğal engelleri kaldırarak, kanserli hücreleri tanıyan ve saldıran bağışıklık hücrelerinin etkinliğini artırır.

Radyoterapi: Bilinen ışın tedavisi yöntemidir. Tümör hedef alınarak kişiye ışın uygulanır ve çevre organların korunması sağlanır. Bazı kanser türleri için tek tedavi seçeneği olabilir.

Kanser Belirtileri Nelerdir?

Kanser belirtileri, mevcut kanser türüne göre değişiklik gösterir. Bazı kanser türleri, hastalık ilerlemeden önce hiç semptom göstermeyebilirken, bazıları şunları içerebilir:

• Kilo Kaybı: Normal beslenmesine rağmen sürekli kilo kaybı, birçok kanser türünün ortak belirtilerindendir.
• Yüksek Ateş: Herhangi bir enfeksiyon yokken yüksek vücut sıcaklığı, kanser belirtileri arasında sayılır.
• Hâlsizlik: Fiziksel yorgunluk ve yeterli uykuya rağmen hâlsizlik hissi.
• Kitle Varlığı: Meme, koltuk altı ve diğer alanlarda hissedilen yumrular.
• Kanama: Makattan ya da rahimden gelen kanamalar.
• Ses Kısıklığı: Sürekli ses kısıklığı ve öksürük, kanserle ilişkili olabilir.
• İdrar ve Dışkılamada Farklılık: İdrarda veya dışkıda kan görülmesi, idrar sıklığındaki değişiklikler gibi belirtiler.

Kanser birçok farklı semptoma yol açabilir; fakat bu belirtiler başka hastalıklarla da ilişkilendirilebilir. Belirtiler varsa kesin tanı ve tedavi için doktor kontrolü şarttır. Özellikle erken tanı, kanserin tedavisinde büyük önem taşır ve bilimsel etkinliği kanıtlanmamış bitkisel tedavilere yönelmekten kaçınılmalıdır. Erken dönemde tedavi edilen kanserler, genellikle daha etkilidir. Kanser hastalarının son dönem belirtileri de kanser türüne bağlı olarak değişir. “Kanser belirtileri nelerdir?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Kanser Çeşitleri ve Türleri Nelerdir?

Kanserin yaklaşık 100 farklı türü bulunmaktadır. Sık rastlanan kanser türleri arasında şunlar sayılabilir:

• Meme Kanseri: Kadınlarda erkeklere göre çok daha sık görülür ve meme dokusundaki hücrelerden kaynaklanır.
• Akciğer Kanseri: Akciğer hücrelerinin kontrolsüz olarak çoğalmasıyla ortaya çıkar ve sigara kullanımı en büyük risk faktörüdür.
• Beyin Tümörü: Beyin dokusundaki hücrelerden kaynaklanır ve farklı kanser türleri beyinde metastaz yaparak da oluşabilir.
• Rahim Ağzı Kanseri: İnsan papilloma virüsü (HPV) bu kanser türünün başlıca sebebidir.
• Kolon Kanseri: 50 yaş ve üstü bireylerde daha yaygın olan kolon kanseri, halk arasında bağırsak kanseri olarak bilinir.

Kanser Terimleri Nelerdir?

Kanserle sık kullanılan terimlerden bazıları şunlardır:

• Tümör: Kitle, yumru veya şişlik.
• Benign: İyi huylu, selim.
• Malign: Kötü huylu, habis.
• Metastaz: Kanser hücrelerinin farklı bir bölgeye yayılarak çoğalması.
• Marker: Tümör belirteçleri.
• Lökopeni: Beyaz kan hücrelerinin düşük seviyede olması.
• Nodül: Küçük kitle.

Kanser Evreleri Nelerdir?

Kanser türlerinin farklı evreleri bulunmaktadır. Kanser evresi, hastalığın ne kadar ilerlediğinin bir göstergesi olup, odak tümörün konumu, boyutu, lenf bezi tutulumu, metastaz durumu gibi faktörlere bağlıdır. Kanser evreleri, tedavi ile geriletilebilir.

Erken evrede teşhis edilen kanser, genellikle daha olumlu bir seyir izler ve bazı kanser türleri tamamen tedavi edilebilir. Bu nedenle, kanser tedavisi ile erken tanı arasında önemli bir bağlantı bulunmaktadır. Halkın kanser bilinçlenmesi ve korunma yollarına dair farkındalığının artırılması için her yıl 1-7 Nisan tarihleri “Kanser Haftası” olarak kutlanmaktadır.