Kulak Çınlamasının Nedenleri ve Nasıl Geçirileceği

Tıbbi terminolojide “tinnitus” olarak bilinen kulak çınlaması, dışardan bir ses kaynağı olmaksızın kulaklarda bir ses duyma hali olarak tanımlanır. Bu durum, sürekli veya aralıklı olarak hissedilebilir. Ağırlıklı olarak zil sesi, uğultu, vızıltı ya da çınlama gibi farklı şekillerde kendini gösterir. Genellikle çevresel faktörlerden bağımsız olan bu sesler, günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Kulak çınlaması, başlı başına bir hastalık değil, daha çok altta yatan bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu nedenle, kulak çınlamasının nedenleri, belirtileri, çeşitleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak, durumu daha iyi anlamak ve yönetmek açısından büyük önem taşır.

Kulak Çınlaması Nedir?

‘Tinnitus’ terimi Latince’de “çınlama” anlamına gelir. Tinnitus, bir veya her iki kulağınızda çınlama ya da başka sesler duyma anlamına gelir. Bu sesler sürekli olabileceği gibi zaman zaman da azalıp çoğalabilir. Gürültünün ses yoğunluğu değişkenlik gösterebilir. Ses, tek bir kulakta veya her ikisinde de meydana gelebilir. Arka planda gürültü az olduğunda, bu durum genellikle daha belirgin hale gelir. Özellikle sessiz bir ortamda uyumaya çalışırken tinnitus daha fazla hissedilebilir. Tinnitus, dışarıdaki bir ses kaynaklı değildir ve diğer insanlar bunu genellikle duymaz. Tinnitus yaygın bir durumdur; insanların yaklaşık %15 ila %20’sine etki eder ve özellikle yaşlı bireyler arasında sıklıkla görülür. Genellikle yaşa bağlı işitme kaybı, kulak yaralanması veya dolaşım sistemiyle ilgili sorunlar gibi altta yatan rahatsızlıkların sonucudur. Birçok kişi için kulak çınlaması, altta yatan nedenin tedavisi ya da gürültüyü azaltan diğer tedavi yöntemleriyle iyileşme gösterebilir.

Kulak Çınlaması Neden Olur?

Kulak çınlaması çoğunlukla beynin işitmeyi kontrol eden sinirleri veya kulağın diğer kısımlarında meydana gelen sorunlara verilen bir tepki olarak ortaya çıkar. Tinnitusun en yaygın nedeni yüksek seslerden kaynaklanan kulak hasarıdır. Tinnituslu bireylerin %90’ına yakınının, bazı düzeyde gürültü kaynaklı işitme kaybı bulunmaktadır. Uzun süreli gürültü maruziyeti, iç kulaktaki spiral yapıda bulunan koklea hücrelerinde kalıcı hasar oluşturabilir.

Marangozlar, pilotlar, müzisyenler ve sokak tamircisi gibi meslek grupları, yüksek sesli ortamlarda çalıştıklarından dolayı risk altındadır. Ayrıca, çok sayıda konsere, gürültülü spor etkinliklerine katılmak ya da yüksek sesle müzik dinlemek, tinnitus riski taşır. Bunun yanı sıra, silah sesi ya da motor gürültüsü gibi aşırı yüksek sesler de tek seferde kulak çınlaması yaratabilir. Kulak çınlamasının nedenleri arasında şu unsurlar sayılabilir:

Yaşlanma

Tinnitus, özellikle yaşlı bireylerde yaygındır. İç kulaktaki hücreler ve işitme sinir lifleri, doğal yaşlanma süreciyle birlikte zayıflar. Bu, hem işitme kaybına hem de kulak çınlamasına yol açabilir.

Kulak Tıkanıklığı

Kulak ve sinüs enfeksiyonları, iç kulakta basınç artışına sebep olabilir. Aynı durum aşırı kulak kiri birikiminde de geçerlidir. Oluşan bu basınç kulak çınlamasına yol açabilir. Tıkanıklığın sebebi tedavi edildiğinde semptomlarınız hafifleyebilir; ancak kulak tıkanıklığı uzun süre var ise kalıcı hasar meydana gelebilir.

Kulak Çınlamasına Neden Olan Diğer Tıbbi Durumlar

Tinnitus, birçok farklı hastalığın ve rahatsızlığın belirtisi olabilir. Bunlar arasında şunlar sayılabilir:

• Kulağın iç kısmını etkileyen Meniere hastalığı
• Orta kulaktaki küçük kemiklerin sertleşmesine neden olan otoskleroz
• Boyun ve çene problemleri
• Beyninize ses sinyalleri gönderen sinirlerdeki tümörler
• Migren
• Travmatik beyin hasarı
• Yüksek tansiyon
• Kalp damar hastalıkları
• Dolaşım problemleri
• Anemi
• Alerji
• Tiroid bezinin aşırı veya yetersiz çalışması
• Lupus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar
• Diyabet
• Fibromiyalji
• Düşük vitamin düzeyleri
• Hormonal değişiklikler
• Depresyon ve anksiyete

Tinnitus sıklıkla işitme kaybıyla ilişkilendirilse de aslında kayba neden olmaz. İşitme kaybı da tinnitusa sebep olmaz. Ancak uzmanlar, işitme duyunuz hasar gördüğünde beyninizin sesi işleme şeklinin değiştiğini düşünmektedirler. Belirli ses frekanslarına karşı duyarlılık kaybı yaşıyorsanız, beyniniz mevcut olmayan sesleri algılayarak sesi doldurmaya çalışabilir.

Kulak Çınlaması Belirtileri Nelerdir?

Tinnitus, genellikle dışarıdan gelen bir ses olmaksızın kulaklarda çınlama olarak tanımlanır. Ancak bu durum, kulaklarınızda aşağıdaki gibi çeşitli hayalet seslerin varlığına da sebep olabilir. Kulak çınlaması belirtileri şunlar olabilir:

• Uğultu
• Kükreme
• Tıklama sesi
• Tıslama

Tinnitus sesleri, düşük bir uğultudan yüksek bir ciyaklamaya kadar değişkenlik gösterebilir. Bu sesleri bir veya her iki kulağınızda da duyabilirsiniz. Bazı vakalarda, ses öyle yüksek olabilir ki, konsantre olma ya da dış sesleri duyma yeteneğinizi etkileyebilir. Nadir durumlarda, kulak çınlaması, ritmik bir nabız ya da uğultu sesi olarak, genellikle kalp atışlarınızla birlikte meydana gelebilir. Bu duruma pulsatil tinnitus denir. Eğer pulsatil tinnitusunuz varsa, doktor muayenenizde bu sesi duyabilir.

Kulak Çınlaması Çeşitleri Nelerdir?

Kulak çınlaması, farklı türlerde ve biçimlerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar, çınlamanın kaynağına, duyulan sesin niteliğine ve bireyin yaşadığı semptomlara bağlı olarak yapılır. Kulak çınlaması çeşitleri şu şekilde listelenebilir:

• Subjektif Kulak Çınlaması: Yalnızca bireyin kendisi tarafından duyulabilen çınlama türüdür. Genellikle iç kulak yapıları, işitme sinirleri veya beyindeki işitme yollarından kaynaklıdır. En yaygın çınlama türüdür ve sıklıkla yüksek sese maruz kalma, işitme kaybı ya da yaşlanma ile ilişkilidir.
• Objektif Kulak Çınlaması: Hem birey hem de çevresindeki bir başkası tarafından duyulabilen nadir bir çınlama türüdür. Çoğunlukla kan damarlarındaki sorunlar, kas hareketleri ya da orta kulaktaki anormalliklerden kaynaklanır. Bu tür çınlama, stetoskopla dinlenebilir ve genellikle damar içi sorunlar veya kas spazmı ile bağlantılıdır.
• Sürekli (Kronik) Kulak Çınlaması: Uzun süre devam eden ve kronikleşen bir çınlama türüdür. Genellikle altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Sürekli kulak çınlaması, daha ileri değerlendirme ve tedavi gerektirebilir.
• Geçici (Akut) Kulak Çınlaması: Kısa süreli olarak ortaya çıkan ve genellikle kendiliğinden geçen çınlama türüdür. Yüksek ses maruziyeti, ani basınç değişiklikleri veya belirli ilaçların yan etkisi sonucu gelişir. Geçici çınlamalar, kalıcı hasara yol açmadan kaybolabilir.
• Tonal Kulak Çınlaması: Sabit frekansta duyulan, genellikle bir zil sesi, uğultu ya da vızıltı olarak hissedilen bir çınlama türüdür. Bu tür çınlama, belirli bir frekans aralığındaki sabit bir tonda hissedilir.
• Atonal Kulak Çınlaması: Düzensiz, patlamalı ya da tıklama sesi gibi farklı ve karışık seslerden oluşan çınlama türüdür. Bu çınlama, tonal çınlamaya göre daha karmaşıktır ve sıkça ani ve kısa süreli seslerden oluşur.

Bu çeşitlendirmeler, kulak çınlamasının altında yatan nedenlerin belirlenmesine ve uygun tedavi yöntemlerinin seçilmesine yardımcı olur. Her bir çınlama türü, farklı sağlık sorunlarını işaret edebilir.

Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Sık sık kulak çınlaması yaşıyorsanız ve “kulak çınlaması nasıl geçer?” diye düşünüyorsanız, ilk adım olarak bir uzmana başvurmalısınız. Özellikle bir odyolog, fiziksel muayene yaparak kulaklarınızda belirli sorunlar olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca tıbbi geçmişinizi ve yakın zamanda yüksek ses maruziyetiniz olup olmadığını sorabilir. Durumunuza bağlı olarak sizi bir kulak burun boğaz uzmanına yönlendirebilir. Kulaklarınızdaki olası tıbbi rahatsızlıkları değerlendireceklerdir.

Tinnitus, birçok sağlık probleminin belirtisi olduğundan, doktorlar durumu tedavi etmek için altta yatan nedene odaklanabilirler. Ancak, doğru bir tanı koyabilmek için testler yapılması gerekebilir. Bu değerlendirmeler şunları içerebilir:

• Gerekli olduğunda saf ses odyometrisi, konuşma anlama ve timpanometri gibi işitme testleri
• Kalp hastalığı ya da diğer sağlık problemlerini kontrol etmek için kan testleri
• MRI ya da BT taramaları gibi görüntüleme testleri
• Tinnitusun temporomandibular eklem bozukluğunun (TMD) bir belirtisi olup olmadığını belirlemek için bir diş hekimi tarafından değerlendirilmeniz gerekebilir.

Gürültülü bir konser sonrası yaşanan kulak çınlaması, genellikle geçici bir durumdur. Ancak bir veya iki hafta sonra hala tinnitus yaşıyorsanız, muhtemelen başka bir sağlık durumu söz konusudur. Standart bir kulak çınlaması tedavisi bulunmamakla birlikte, sağlık uzmanları altta yatan durumları tedavi edebilir ve semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir.