Omuz ve Dirsek Cerrahisi Nedir? Hangi Hastalıkların Tedavisini Üstlenir?

Omuz ve dirsek cerrahisi, üst ekstremite olarak bilinen omuz ve dirsek bölgelerindeki kas-iskelet sistemi hastalıklarının tanı ve tedavisine yönelik bir ortopedi dalıdır. Bu uzmanlık alanı, günlük yaşamı olumsuz etkileyen hareket kısıtlılıkları, ağrı ve eklem sorunlarını çözmek için hem cerrahi hem de cerrahi olmayan yöntemleri kullanır. Omuz ve dirsek eklemleri, vücudun en hareketli ve karmaşık yapılarına sahip olduğu için bu bölgelerdeki sorunların tedavisi büyük bir dikkat ve uzmanlık gerektirir.

Omuz ve Dirsek Cerrahisi Nedir?

Üst ekstremite olarak adlandırılan omuz ve dirsek cerrahisi, bu bölgelerdeki kas, bağ, tendon, sinir ve kemik yapılarının hastalıklarını teşhis ve tedavi etmeye yönelik bir uzmanlık alanıdır. Genellikle spor yaralanmaları, artrit, tendon yırtıkları, sinir sıkışmaları, kırıklar ve travmaya bağlı deformitelerin tedavisinde kullanılır. Bu cerrahi alan, konservatif tedavi yöntemleriyle sonuç alınamayan durumlarda cerrahi müdahaleye başvurarak hastaların yaşam kalitesini artırmayı amaçlamaktadır. Cerrahinin ana hedefi, hareket kabiliyetini geri kazandırmak, ağrıyı azaltmak ve eklem ya da yumuşak dokularda oluşan hasarları onarmaktır.

Omuz eklemi, vücudun en hareketli eklemidir. Ancak bu hareket kabiliyeti, omuz bölgelerinin yaralanmalara daha açık hale gelmesine neden olur. Rotator manşet yırtıkları, omuz sıkışma sendromu ve omuz instabilitesi gibi sorunlar bu alanda sıkça görülen problemlerdir. Dirsek eklemi ise daha sınırlı bir hareket yelpazesine sahiptir; ancak günlük aktivitelerde sıkça kullanıldığı için çeşitli yaralanmalara maruz kalabilir. Omuz ve dirsek cerrahisi, bu tür durumlarda hastaların yaşam kalitesini artırmak ve normal işlevlerine geri dönmelerini sağlamak için çok disiplinli bir yaklaşım gerektirir. Bu süreçte ortopedi cerrahları, fizyoterapistler ve diğer sağlık uzmanları bir araya gelerek kişiye özel tedavi planları oluşturur.

Omuz ve Dirsek Cerrahisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Omuz ve dirsek cerrahisi, bu bölgelerde ortaya çıkan çeşitli hastalıkların ve yaralanmaların tanı ve tedavisinde kullanılır. Bu ameliyatlarda modern teknolojiler, artroskopik yöntemler ve biyolojik tedaviler sayesinde başarılı sonuçlar elde edilir. Hastalığın türüne göre planlanan cerrahi müdahaleler, hem genç hem de yaşlı hastalarda etkili sonuçlar sağlamaktadır. Omuz ve dirsek cerrahisi, aşağıdaki hastalıklarda sıklıkla uygulanır:

• Rotator Manşet Yırtıkları: Omuzdaki rotator manşet tendonlarının yırtılmasında uygulanır. Genellikle tekrarlayan hareketler veya ani travmalar sonucu oluşur. Hareket kısıtlılığı ve ağrıya neden olur.
• Omuz Sıkışma Sendromu (Impingement Sendromu): Omuzdaki tendonların sıkışması sonucu ağrı ve hareket kısıtlılığı, özellikle kol kaldırma hareketlerinde rahatsızlık hissinin tedavisinde tercih edilebilir.
• Tendon İltihapları (Tendinit): Aşırı kullanım veya tekrarlayan hareketler sonucu oluşan omuz veya dirsekteki tendonların iltihaplanmasında kullanılır.
• Omuz Çıkıkları ve İnstabilitesi: Spor yaralanmaları veya travmalar sonucu meydana gelen omuz çıkıklarıdır.
• Tenisçi Dirseği (Lateral Epikondilit): Dirseğin dış kısmındaki tendonların aşırı kullanıma bağlı olarak iltihaplanmasıdır.
• Golfçü Dirseği (Medial Epikondilit): Genellikle golf oynayan ya da el bileğini sık kullanan kişilerde görülen medial epikondilit, dirseğin iç kısmında meydana gelen tendon problemleridir.
• Sinir Sıkışmaları: Kubital veya karpal tünel sendromu; ellerde uyuşma, güç kaybı ve ağrı ile kendini gösterir.
• Kırık ve Travmalar: Düşme ve kazalar sonucu ortaya çıkan omuz veya dirsek bölgesindeki kemik kırıkları için cerrahi müdahale gerekebilir.
• Artrit (Kireçlenme): Eklem yüzeyindeki kıkırdak dokunun aşınması sonucu ağrı ve hareket kısıtlılığı meydana gelir.
• Labrum Yırtıkları: Omuz eklemindeki labrum adı verilen dokunun yırtılmasıdır. Bu durum sporcularda ve omuz travması geçiren kişilerde yaygındır.
• Bursit: Omuz veya dirsekteki bursa adı verilen sıvı dolu keseciklerin iltihaplanmasıdır.
• Donuk Omuz (Adhesive Kapsülit): Omuz ekleminin hareket kabiliyetinin ciddi şekilde azalmasıdır.

Omuz ve dirsek cerrahisi, yukarıda belirtilen hastalıkların tedavisinde etkili bir yöntemdir. Cerrahi müdahale sonrasında hastaların günlük yaşamlarına daha rahat dönebilmeleri ve eklem fonksiyonlarını yeniden kazanmaları sağlanır. Tedavi süreci, hastalığın şiddeti ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak kişiye özel planlanır.

Omuz ve Dirsek Cerrahisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?

Omuz ve dirsek cerrahisinde kullanılan yöntemler; hastalığın türüne ve şiddetine göre belirlenir. Modern tıbbın sunduğu teknolojik yenilikler sayesinde bu cerrahi işlemler günümüzde minimal invaziv yöntemlerle yapılmaktadır. Bu yöntemler, iyileşme sürecini hızlandırmakta ve komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. Artroskopik cerrahi, omuz ve dirsek cerrahisinin en yaygın tekniklerinden biridir. Hastalıklı bölgeye küçük kesilerle müdahale edilmesine olanak tanır. Bunun yanında açık cerrahi teknikler, karmaşık kırıklar veya ciddi eklem deformiteleri gibi daha kapsamlı müdahalelerde tercih edilmektedir.

Omuz ve dirsek cerrahisinde kullanılan yöntemler, yalnızca sorunlu bölgeye odaklanarak çevre dokuların zarar görmesini en aza indirir. Teknolojinin de katkısıyla artroskopi gibi teknikler hem hastalar hem de cerrahlar için daha az travmatik ve daha etkili çözümler sunar. Bu yöntemlerle tendon onarımı, bağ rekonstrüksiyonu, protez yerleştirme ve gevşek cisimlerin çıkarılması gibi çeşitli tedaviler gerçekleştirilebilir. Omuz ve dirsek cerrahisinde uygulanan yöntemler aşağıdaki gibidir:

1. Artroskopik Cerrahi: Minimal invaziv bir teknik olan artroskopi, küçük kesilerden bir kamera ve özel cerrahi aletlerle yapılır. Rotator manşet yırtıkları, labrum yırtıkları ve omuz sıkışma sendromu gibi sorunların tedavisinde sıklıkla kullanılır. Daha az ağrı, kısa iyileşme süresi ve minimal yara izi gibi avantajlar sunar.
2. Açık Cerrahi: Ciddi kırıklar, eklem deformiteleri veya büyük yırtıklar gibi daha karmaşık durumlarda tercih edilir. Omuz çıkıkları ve büyük tendon onarımları gibi işlemlerde etkilidir. Geleneksel cerrahi yöntemlere göre daha uzun bir iyileşme süreci gerektirebilir.
3. Tendon Onarımı: Rotator manşet, biseps veya triseps tendonlarının yırtılmalarında uygulanır. Artroskopik veya açık cerrahi tekniklerle tendonun tekrar kemiğe sabitlenmesi sağlanır.
4. Bağ Rekonstrüksiyonu: Omuz veya dirsek bağlarının zedelenmesi durumunda yapılan cerrahi müdahaledir. Özellikle spor yaralanmalarında sıklıkla uygulanır. Bağların güçlendirilmesi ve stabilitenin yeniden sağlanması hedeflenir.
5. Eklem Protezleri: Şiddetli artrit veya eklem hasarları durumunda eklemin tamamen değiştirilmesi amacıyla prostetik cihazlar yerleştirilir. Omuz ve dirsek protezleri, hareket kabiliyetini geri kazandırmada etkili bir yöntemdir.
6. Labrum Onarımı: Omuz eklemindeki labrum yırtıklarının tedavisi için yapılan cerrahi müdahaledir. Genellikle artroskopi ile gerçekleştirilen bu tedavi, eklem stabilitesini yeniden sağlar.
7. Kırık Tedavisi: Dirsek veya omuz bölgesindeki karmaşık kırıkların tedavisi için plak, vida veya çivi yerleştirilmesi işlemidir. Kemiklerin doğru bir şekilde kaynamasını sağlamak için açık veya kapalı yöntemlerle gerçekleştirilir.
8. Sinir Dekompresyonu: Sinir sıkışması veya diğer sinir bası durumlarında sinir üzerindeki baskıyı kaldırmak için uygulanır. Ellerdeki uyuşma ve güç kaybını önlemeyi amaçlar.
9. Bursit ve Kalsifikasyon Tedavisi: İltihaplanmaların giderilmesi ve omuzdaki kalsifikasyonların temizlenmesi amaçlanır. Ağrı ve hareket kısıtlılığını azaltmayı hedefler.
10. Geçici Eklem Dondurma (Artrodez): Ağrıyı azaltmak ve eklem stabilitesini artırmak için eklemin sabitlenmesi sağlanır. Genellikle şiddetli artrit durumlarında tercih edilmektedir.

Bu yöntemler, kişiye özel bir tedavi planı çerçevesinde seçilmektedir. Hangi yöntemin uygulanacağı, hastalığın türü, hasarın seviyesi ve hastanın yaşam tarzına göre belirlenir. Cerrahi müdahale sonrasında fizyoterapi ve rehabilitasyon süreçleri de başarı için büyük önem taşımaktadır.