Östrojen Nedir ve Östrojen Hormonu Nasıl Artırılır?

Östrojen, cinsel ve üreme sağlığını korumada hayati önem taşıyan bir hormondur. Düzeyleri kadınların adet döngüsü boyunca doğal olarak dalgalanır. Menopoz döneminde ise östrojen seviyeleri azalır. Sürekli yüksek veya düşük seviyeler, doktora başvurulması gereken sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Hormon seviyelerinin dengede olması, genel sağlık için kritik öneme sahiptir. Sağlıklı ve dengeli bir diyet, östrojen seviyelerini normal düzeyde tutmaya yardımcı olabilir.

Östrojen Türleri Nelerdir?

Üç ana östrojen formu vardır ve bu üç tür, farklı dokularda üretilerek belirli işlevler taşımaktadır: 

• Östron (E1): Menopoza giren kadınlarda vücutta üretilen birincil östrojen şeklidir. Genellikle yağ dokusu tarafından sentezlenir ve menopoz sonrası ana östrojen haline gelir.
• Östradiol (E2): Üreme yıllarında vücuttaki birincil östrojen şeklidir ve en güçlü formudur. Yumurtalıklar tarafından üretilir; genç kadınların adet döngüsünü düzenler ve cilt sağlığı, kemik yoğunluğu ile cinsel fonksiyonlar üzerinde etkilidir.
• Östriol (E3): Hamilelik sırasında üretilir. Plasenta tarafından üretilir ve gebelik süresince anne ve bebek sağlığı için hayati öneme sahiptir.

Östrojen Değeri Kaç Olmalıdır?

Östradiolün normal seviyeleri şunlardır: 

• Kadınlarda menopoz öncesi: 30 ila 400 pg/mL
• Kadınlarda menopoz sonrası: 0 ila 30 pg/mL
• Erkeklerde: 10 ila 50 pg/mL

Ancak, bu değerler kişinin yaşı ve sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Hormon seviyeleri yaşam boyunca dalgalanabilir; genellikle ergenlikte artarken, menopoz dönemine yaklaşırken azalır. Yumurta olgunluğu için ovülasyon sırasında seviyelerin yükselmesi beklenirken, hamilelik döneminin dışında düşmesi normaldir. Hormon değerlerinin sürekli düşük veya yüksek olması durumunda doktora danışılması gereklidir.

Östrojen Hormonunun Vücuttaki Görevleri Nelerdir?

Kimyasal bir sinyal olarak vücutta cinsel ve üreme sağlığını etkileyen süreçleri başlatma ve durdurma işlevi görür. Bu süreçler sırasında vücutta önemli değişiklikler meydana gelir. Östrojen hormonunun bazı görevleri şunlardır:

• Ergenlik: Ergenlik döneminde östrojen seviyeleri artarak, kadın cinsiyet özelliklerinin gelişimini destekler. Meme dokusunun büyümesi, kalçaların genişlemesi ve vücut yağ dağılımının değişimi gibi etkiler yaratır; ayrıca, ses tonu ve vücut kıllanması gibi ikincil cinsiyet özelliklerini etkiler.
• Adet döngüsü: Östrojen, beyniniz tarafından üretilen hormonlarla birlikte adet döngüsünde kritik bir rol oynar. Yumurtalıkların folikül gelişimini destekler ve yumurta olgunlaşmasını sağlar. Bunun yanı sıra, rahmin iç tabakasını (endometrium) kalınlaştırarak döllenmiş yumurtanın implantasyonuna hazırlık yapar.
• Hamilelik ve doğurganlık: Yumurtlamadan önceki günlerde östrojen seviyeleri yükselir. Bu hormon, servikal mukusu incelterek hamile kalmayı kolaylaştırır ve vajinal duvarları sağlıklı ve kaygan tutar.
• Menopoz: Menopoz öncesi perimenopoz döneminde östrojen seviyeleri düşer. Bu düşüş, vajinal kuruluk, ruh hali değişiklikleri, gece terlemeleri ve sıcak basmaları gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Menopoz sırasında vücuttaki birincil östrojen formu östradiolden (E2) östrona (E1) dönüşür.
• Kemik sağlığının desteklenmesi: Östrojen, kemik yapısındaki mineral seviyelerini artırarak kemik sağlığını korur. Özellikle menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi, kemik yoğunluğunun azalmasına neden olabilir.
• Kolesterol metabolizmasının düzenlenmesi: Östrojen, kolesterol metabolizmasını etkileyerek LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürürken HDL (iyi) kolesterol seviyelerini artırır ve böylece kalp-damar hastalığı riskini azaltır.
• Cilt ve saç sağlığının desteklenmesi: Östrojen, cildin nem dengesini korur, kırışıklıkların oluşumunu geciktirir ve saçların sağlığını iyileştirir. 

Düşük Östrojen Seviyelerinin Olumsuz Etkileri Nelerdir?

Düşük östrojen seviyeleri genellikle kadınların menopoza yaklaştığını gösterir. Bu durum, doğurganlık problemleri, beslenme eksiklikleri veya Turner sendromu gibi rahatsızlıkların da belirtisi olabilir. Düşük östrojen seviyelerinin olası olumsuz etkileri şunlardır:

• Göğüslerde hassasiyet
• Zayıf kemik yapısı
• Sıcak basmaları
• Gece terlemeleri
• Düzensiz adet döngüleri veya adet görmeme
• Baş ağrısı
• Konsantrasyonda azalma
• Yorgunluk, uyuşukluk, uyku sorunları
• Duygu durum dalgalanmaları, sinirlenme ve depresyon
• Vajinal kuruluk

Östrojen Nasıl Arttırılır?

Hormon seviyelerini artırmak için bazı doğal yöntemler bulunmaktadır. Doktor rehberliğinde uygulanan egzersiz ve diyet programları, seviyelerin iyileştirilmesinde önemli bir rol oynar. Bazı gıdaların günlük beslenmeye eklenmesi, östrojen seviyelerinin yükselmesine katkı sağlayabilir. Bu gıdalar, fitoöstrojenler olarak bilinen bileşikler içerir. Hormon dengesizlikleri ile ilişkili sorunlarda genel sağlığı korumak için şunlar önerilir:

Dengeli beslenme: Doktor gözetiminde, bu hormonun seviyelerini artırabilecek gıdaların diyetinize dahil edilmesi önemlidir. Soya ürünleri, keten tohumu, bezelye ve mercimek gibi fitoöstrojen kaynakları, hormon seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir. Ayrıca sağlıklı yağlar içeren gıdalar da hormon üretimine katkı sağlayabilir.

Egzersiz: Doktor kontrolünde düzenli egzersiz, hormon seviyelerini artırabilir. Egzersiz ve kuvvet antrenmanları gibi aktiviteler, hormon dengesini korumaya yardımcı olabilir.

Vitamin ve mineral takviyeleri: Bazı vitaminler ve mineraller östrojen üretimini destekleyebilir. Doktorun önerisi ile B vitamini grubu, C vitamini, D vitamini ve magnezyum gibi besin ögeleri takviyeleri, hormon seviyelerinin artışına yardımcı olabilir.

Stres yönetimi: Stres, östrojen seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, stresi azaltmak ve stres yönetimi tekniklerini uygulamak, hormon seviyelerini teşvik edebilir.

Sık Sorulan Sorular

Östrojen Seviyesi Nasıl Tespit Edilir? 

Östrojen seviyeleri genellikle kan testleri ile belirlenir. Bu test, kan örneği alınarak laboratuvarda hormon seviyelerinin ölçülmesini sağlar. Doktor bir kan testi isteyerek hastadan alınan örneği laboratuvara gönderir.

Östrojen Seviyesine Hangi Bölüm Bakar? 

Östrojen seviyesinin değerlendirilmesi, rahatsızlığın nedenine bağlı olarak farklı tıbbi uzmanlık alanlarını içerebilir. Ancak genellikle endokrinoloji, jinekoloji veya iç hastalıkları alanlarında uzmanlaşmış doktorlar, hormon seviyelerini kontrol ederler.

Östrojen, vücudun birçok önemli işlevinde kritik bir rol oynayan bir hormondur. Kadınlarda cinsel gelişim ve üreme sağlığı gibi durumlarda önemli işlevler üstlenir. Östrojen seviyelerinde dengesizlik yaşayan kişiler, hastanelerin endokrinoloji, jinekoloji veya iç hastalıkları kliniklerinden randevu alarak tedaviye başlayabilirler.