PCT: Tanımı, Düşük ve Yüksek Değerleri ile Tedavi Yöntemleri

Prokalsitonin testi (PCT), kanda prokalsitonin seviyesini belirlemek amacıyla kullanılır. Bakteriyel enfeksiyon ve sepsis gibi durumların önemli bir göstergesidir. Vücutta savunma hücreleri yoğun bir şekilde harekete geçtiğinde, PCT seviyesi genellikle ikinci veya dördüncü saatlerde zirve yapar. Enfeksiyon veya sepsisin kan dolaşımındaki yayılma derecesini ifade eden değer PCT’dir. Ayrıca menenjit, doku tümörleri ve organ nakli sonrası organ reddi gibi durumlarda da PCT değerinin yüksekliği göz önünde bulundurularak gözlem yapılmalıdır.

PCT Değeri Neyin Göstergesi Olmalı?

Vücut fonksiyonları ve hormonal sistemi sağlıklı çalışan bireylerde prokalsitonin (kalsitonin öncülü), hızlı bir şekilde kalsitonine dönüşür ve bu mekanizma sayesinde PCT seviyesi düşük kalır. Sağlıklı bireylerde PCT değeri genellikle 0.1 µg/L’nin altındadır. 0.25 ng/mL değerini aşan PCT seviyeleri enfeksiyon olasılığını işaret eder. Sepsis durumuna göre PCT değerleri aşağıdaki gibi değerlendirilebilir:

• 0-0.05 µg/L değerleri normal olarak kabul edilir.

• 0.5 µg/L’nin altında düşük sepsis riski bulunmaktadır.

• 0.5-2 µg/L aralığında sepsis ihtimali bulunmaktadır.

• 2-10 µg/L aralığında orta ve yüksek sepsis riski bulunmaktadır.

• 10 µg/L ve üzerindeki değerler yüksek sepsis riski olarak değerlendirilir.

PCT Yüksekliği Neden Olur?

Bakteriyel enfeksiyon ve diğer rahatsızlıklara bağlı olarak PCT yüksekliği, vücutta çeşitli durumların belirtisi olabilir. Aşağıda PCT yüksekliğine yol açabilecek etkenler sıralanmıştır:

• 1. Derece yanıklar.

• Pankreatit (pankreas iltihabı).

• Ağır travma durumları.

• Endokardit (kalp iltihabı).

• Menenjit (beyin dokularının iltihaplanması).

• Özellikle çocuklarda görülen ciddi idrar yolu enfeksiyonları.

• Kalbin kan pompalama yeteneğinin azalması nedeniyle dokuların yeterince beslenmemesi.

• Organ nakli sonrası gelişebilen doku uyuşmazlığı ve doku reddi.

• Tümör ve tümör yayılımı sonrası enfeksiyonları.

• Cerrahi müdahale ve operasyon sonrası enfeksiyon riski.

PCT yüksekliğine neden olan tüm bu durumlar acil tedavi gerektiren durumlar arasındadır. Ayrıca, bazı durumlarda PCT’nin enfeksiyon dışı nedenlerle yükselebileceği unutulmamalıdır. Kanda oksijen seviyesinin düştüğü durumlar da PCT’yi yükseltebilir. Alerjik astım atakları, KOAH hastalarında atak dönemleri, akciğer enfeksiyonları ve yüksek rakım gibi etkenler de PCT üzerinde etkili olabilir. Kalp yetmezliği ve kalp atışı durması durumları da enfeksiyon kaynaklı olmayıp PCT’yi artıran nedenlerdir.

PCT Yüksekliği Tedavisi Nasıl Olur?

PCT yüksekliği birçok nedene bağlıdır. Öncelikle enfeksiyon ve rahatsızlık kaynağı tespit edilmelidir. Hekim muayenesi ve gerekli kan tahlilleri yapılmalıdır. PCT yüksekliğinin nedeni belirlendikten sonra uygun tedaviye başlanır.

Eğer PCT yüksekliği bakteriyel bir enfeksiyon kaynaklı ise, bakteri kültür testi yapılır ve uygun antibiyotik tedavisine başlanır. Doku ve organlardaki iltihaplanma durumunda, apsenin temizlenmesi için mikro cerrahi uygulamalar gerekebilir.

PCT yüksekliği kompleks vakalarda, bir tedavi parçası olarak ele alınır. Örneğin, kanser gibi durumlarda bütüncül bir tedavi yaklaşımı benimsenir. Yanık vakalarında, yanığın derecesine göre beslenme ve sıvı dengesi de dikkate alınmalıdır.

Yüksek PCT değerinin belirtileri, birçok hastalığın göstergesi olabilir ve erken müdahale gerektirir. Eğer kendinizde bu belirtileri gözlemliyorsanız veya hastalık öyküleriniz varsa, zaman kaybetmeden muayene olun. Sağlık kuruluşumuzdan randevu alarak erken müdahale ile sağlığınıza kavuşabilirsiniz.