Yüz Felcinin Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Yüz felci, yüz kaslarını kontrol eden fasiyal sinirlerin zayıflaması veya işlevini yitirmesi sonucu oluşan bir durumdur. Bu sinirlerde meydana gelen hasar, yüzün bir tarafında veya her iki tarafında kas zayıflığı, asimetri ve kontrol kaybı gibi belirtilere yol açabilir. Yüz felci ani bir şekilde gelişebilir ve hafif ya da ciddi seyredebilir. Genellikle geçici bir durum olmasına rağmen, bazı durumlarda kalıcı etkiler bırakabilir. Yüz felci, viral enfeksiyonlar, yaralanmalar, sinir sistemi hastalıkları ya da dolaşım bozuklukları gibi çok çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve felcin altında yatan nedene bağlı olarak farklı şiddetlerde görülebilir.

Yüz Felci Belirtileri Nelerdir?

Yüz felci, yüz kaslarının zayıflaması veya tamamen işlevsiz hale gelmesi ile kendini gösterir. Genelde yüzün bir tarafında belirginleşen bu durum, hastaların mimiklerini kullanan hareketleri yapmasını zorlaştırır. Felcin şiddetine bağlı olarak belirtiler hafif veya ciddi olabilir. En yaygın belirti asimetrik bir yüz görüntüsüdür. Hasta göz kapağını tam kapatamaz, kaşını kaldıramaz ve ağzının bir tarafı sarkabilir. Ayrıca, konuşma zorluğu, yemek sırasında zorluk, tat alma duyusunda değişiklikler ve göz kuruluğu gibi diğer belirtiler de görülebilir. Eğer yüz felci inme veya sinir hasarı gibi ciddi bir sebepten kaynaklanıyorsa, baş dönmesi, bilinç kaybı ve vücudun diğer bölgelerinde güçsüzlük gibi ilave belirtiler de ortaya çıkabilir. Belirtiler, hastalığın nedenine ve ilerleme hızına göre değişiklik gösterebilir. Yüz felci belirtileri şunlardır:

• Yüz Kaslarında Zayıflık veya Hareket Kaybı: Yüzün bir tarafında veya nadiren her iki tarafında mimik kaslarının işlevini kaybetmesi.
• Asimetrik Yüz Görünümü: Yüzün bir tarafında sarkma veya şekil bozukluğu.
• Göz Kapağını Tam Kapayamama: Gözün açık kalması ve göz kuruluğunun artması.
• Ağız Köşesinin Sarkması: Gülümseme veya konuşma esnasında ağzın bir tarafının hareket etmemesi.
• Yemek Yeme ve İçecek Kullanma Zorlukları: Sıvıların ağızdan sızması, çiğneme ve yutkunma güçlüğü.
• Konuşma Bozuklukları: Kelimeleri düzgün bir şekilde söyleyememe, peltek konuşma.
• Tat Duyusunda Azalma: Tat alma hissinin bozulması veya kaybolması.
• Kulak Çınlaması ve İşitme Problemleri: Yüz sinirlerinin kulak bölgesini etkileyerek işitme kaybı veya çınlama yapması.
• Aşırı Gözyaşı veya Kuruluk: Gözyaşı bezlerinin kontrol edilememesi nedeniyle aşırı gözyaşı akışı veya gözde kuruluk.
• Baş Ağrısı ve Kulak Arkası Ağrı: Özellikle viral enfeksiyonlarla ilişkili durumlarda kulak arkasında ağrı oluşabilmektedir.
• Yüzde Uyuşma veya Karıncalanma: Sinir hasarına bağlı olarak deride his kaybı veya iğnelenme hissi.

Yüz felcinin erken aşamalarında genellikle yüzde hafif seğirme veya göz kapama refleksinde zayıflık gibi belirtiler gözlemlenebilir. Özellikle gözyaşı üretiminde değişiklikler oluşabilir ve gözlerde kuruluk veya aşırı sulanma görülebilir. İlerleyen durumlarda tat alma duyusunda değişim ve yemek esnasında sıvıların ağızdan sızması belirtileri daha belirginlaşabilir. İleri seviye vakalarda kasların sertleşmesi veya istem dışı kasılmalar da görülebilir. Eğer yüz felci ciddi bir nörolojik sorundan kaynaklanıyorsa baş dönmesi, çift görme ve bilinç bulanıklığı gibi ek belirtiler ortaya çıkabilir. Genellikle ani olarak ortaya çıkan belirtiler, birkaç saat içinde hızlı bir şekilde ilerleyebilir. Hafif vakalarda belirtiler birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelebilirken, ağır vakalarda iyileşme süreci daha uzun süre alabilir ve kalıcı hasar riski taşıyabilir.

Yüz Felci Neden Olur?

Yüz sinirleri (fasiyal sinir), beyinden yüz kaslarına sinyaller göndererek mimik hareketlerini yönetir. Bu sinirlerin hasar görmesi, sinyal iletimini engelleyerek kasların çalışmasını bozulmasına neden olabilir. Yüz felcinin en yaygın sebepleri şunlardır:

• Bell Paralizisi (İdiopatik Yüz Felci): En sık görülen yüz felci türüdür. Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte, viral enfeksiyonların bağışıklık sistemini etkileyerek sinirde iltihaplanmaya yol açması düşünülmektedir.
• Viral Enfeksiyonlar: Herpes simpleks (uçuk virüsü), zona (Varicella Zoster), Epstein-Barr ve grip virüsleri gibi enfeksiyonlar yüz sinirlerini etkileyerek felce neden olabilir.
• Travma ve Yaralanmalar: Kafa travmaları, yüz kemiklerinde kırılmalar veya cerrahi müdahaleler yüz sinirlerine zarar verebilir.
• İnme (Felç): Beyindeki damar tıkanıklıkları veya kanamalar, yüz sinirlerinin işlevini bozarak yüz felcine neden olabilir.
• Sinir Sistemi Hastalıkları: Multipl skleroz (MS) ve Guillain-Barré sendromu gibi nörolojik hastalıklar, sinir sistemine zarar vererek yüz felcine yol açabilir.
• Tümörler: Beyin, yüz siniri veya kulak bölgesinde oluşan tümörler sinire baskı yaparak felce neden olabilir.
• Şeker Hastalığı (Diyabet): Kan dolaşımındaki bozukluklar nedeniyle sinirlerde hasar oluşturarak yüz felci riskini artırabilir.
• Kulak Enfeksiyonları: Orta kulak enfeksiyonları (otitis media) ve iç kulak hastalıkları sinir iltihaplanmasına neden olabilir.
• Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: Lupus, sarkoidoz ve bazı otoimmün hastalıklar sinir hasarına yol açabilir.
• Soğuğa Maruz Kalma: Özellikle kış aylarında yüz kaslarının uzun süre soğuk havaya maruz kalması, sinirlerin işlevini bozarak yüz felcinin gelişmesine yol açabilir.

Yüz Felci Nasıl Geçer?

İyileşme süreci, neden ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif durumlarda sinirlerin kendini onarması ile birkaç hafta içinde tam iyileşme sağlanabilir. Ancak ağır vakalarda tedavi süreci aylar alabilir. Bazı durumlarda kalıcı hasar oluşabilir. İyileşmeyi hızlandırmak için hastalar, fizyoterapi, yüz kaslarını çalıştıran egzersizler ve sıcak kompres uygulamaları gibi destekleyici yöntemler kullanabilir. Stres yönetimi, sağlıklı beslenme ve bağışıklık sistemini güçlendiren vitaminler (özellikle B12), sinir iyileşmesini destekleyebilir. Göz kuruluğunu önlemek amacıyla suni gözyaşı damlaları kullanmak ve göz kapağını kapatmakta zorlanan hastaların gece gözlerini koruyucu bantlarla kapatması önerilir. Eğer yüz felci viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa, hastalığın kontrol altına alınması amacıyla antiviral tedavi uygulanabilir. İnme ya da beyin tümörü gibi ciddi nedenlere bağlı yüz felci vakalarında nörolojik destek ve uzun süreli rehabilitasyon gerekebilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, iyileşme şansını artırmaktadır.

Yüz Felci Tedavisi

Yüz felci tedavisi, hastalığın nedenine bağlı olarak belirlenir ve sinirlerin onarım sürecini desteklemeye yönelik olarak uygulanır. İlk aşamada, yüz kaslarının hareketliliğini korumak amacıyla fizyoterapi ve yüz egzersizleri önerilir. Bu egzersizler sinirlerin yeniden canlanmasına yardımcı olabilir ve kasların güç kaybetmesini önleyebilir. Sıcak kompres uygulamaları, kaslardaki gerginliği azaltarak yüz sinirlerinin daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir. Hastanın göz kapaklarını kapatmada güçlük çekmesi durumunda, gözlerin korunması için nemlendirici göz damlaları ve gece koruyucu göz bandajları kullanılabilir. Stresin azaltılması, sağlıklı beslenme ve bağışıklık sistemini güçlendiren besinlerin tüketilmesi, iyileşme sürecini hızlandıran destekleyici faktörler arasındadır. Nörolojik kaynaklı yüz felci vakalarında, hastanın düzenli olarak gözlem altında tutulması ve gerekirse ileri seviye rehabilitasyon programlarına katılması önerilir.

Kaynaklar: