Obezite Nedir? Obezitenin Belirtileri, Teşhis Yöntemleri ve Tedavi Seçenekleri

Obezite, vücut yağ oranının vücut kitle indeksi (VKİ) 30 veya daha yüksek olması durumudur ve sağlık açısından ciddi riskler taşımaktadır. Kalp hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, karaciğer hastalıkları ve uyku apnesi gibi sorunlarla ilişkili olan obezite, tedavi edilebilir bir durumdur. Fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri, kilo verme sürecinde etkili olabilmektedir. Gerektiği durumlarda ilaç tedavisi veya cerrahi yöntemler de tercih edilebilir.

Obezite Nedir?

Obezite, bireyin vücut ağırlığının, boy uzunluğu ile orantılı olarak 30’un üzerinde olmasına denir. Bu durum, vücutta yağ birikiminin dengesiz bir şekilde artmasıdır. Obezite, özellikle karın bölgesindeki yağlanma ile kendini gösterir ve bu durum kalp damar hastalıkları, inme ve yüksek kolesterol gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Obezite, nefes darlığını da beraberinde getirebilir.

Obezite, global ve yerel ölçekte hızla artan bir sağlık sorunudur. Obezite oranları her geçen gün artarken, bu durum ortalama yaşam süresini kısaltmakta ve yaşam kalitesini düşürmektedir. Obezite mutlaka tedavi edilmelidir.

Obezitenin Belirtileri Nelerdir?

Obezitenin en belirgin belirtisi, vücutta yağ oranının artmasıdır. Obezitenin ilerlemesiyle birlikte görülen belirtiler şunlardır:

• Bel çevresinde yağ birikmesi
• Uyku apnesi, horlama ve uyku güçlüğü
• Sürekli ve aşırı terleme
• Nefes darlığı
• Fiziksel aktivitelerde zorluk
• Sürekli yorgun hissetme
• Ciltte döküntüler, sivilce sorunları
• Eklem ve sırt ağrıları
• Aşırı kiloya bağlı bacak ağrıları
• Psikolojik sorunlar, depresyon ve sosyal izolasyon
• Sıcağa karşı tahammülsüzlük

Obezite Neden Olur?

Obezite, genellikle psikolojik problemler veya hormonal dengesizliklerden kaynaklanabilmektedir. Ancak, hareketsizlik ve sağlıksız beslenme en önemli nedenlerdir. Obeziteye yol açan nedenler şöyledir:

1. Aşırı ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları
2. Yetersiz fiziksel aktivite
3. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi gibi demografik faktörler
4. Hormonal ve metabolik etkiler
5. Genetik ve psikolojik faktörler
6. Sık sık düşük kalorili diyetler uygulama
7. Alkol ve sigara tüketimi
8. Bazı ilaçların yan etkileri (örn. antidepresanlar)
9. Aşırı doğum sayısı ve kısa doğum aralıkları
10. Anne sütünün yetersiz alınması

Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları

Yağlı ve hızlı tüketim gıdalardan oluşan bir beslenme düzeni, vücudun yağ oranını artırarak obeziteye sebep olabilir.

Fiziksel aktivite yetersizliği

Hareketsizlik ve düzenli fiziksel aktivite yapmamak, sağlıksız beslenme ile birleşince yağ yakımını engelleyerek obeziteye yol açar.

Demografik ve sosyal faktörler

Kişinin eğitim düzeyi, ekonomik durumu, yaşadığı kültürel çevre gibi etkenler, obezite riskini artırabilir.

Hormonal ve metabolik etkenler

Hormonal dengesizlikler ve metabolizmanın yavaşlaması, yağ yakımını zorlaştırabilir ve obeziteye neden olabilir. Özellikle bazı ilaçlar iştah artırıcı etki yapabiliyor.

Genetik ve psikolojik faktörler

Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik durumlar, obeziteyi tetikleyebilir. Ayrıca, ailesel öykü de risk oluşturur.

Düşük enerjili diyetler uygulama

Sürekli düşük kalorili diyet yapmak, metabolizma hızının düşmesine neden olabilir, bu da kilo alımına yol açar.

Sigara ve alkol alışkanlığı

Sigara içen bireylerde obezite görülme sıklığı daha yüksektir. Aşırı yemek tüketimi, kilo alımını artırabilir.

Kullanılan bazı ilaçlar

Hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar (örn. antidepresanlar), iştahı açarak kiloya neden olabilir.

Doğum sayısı ve aralıkları

Sık doğum yapmak, kadınlarda kilo artışına sebep olabilir.

Yetersiz anne sütü alımı

Anne sütünden yeterince faydalanamamak, çocukların bağışıklık sisteminin zayıf olmasına ve obeziteye yol açabilir.

Obezite Teşhisi Nasıl Konulur?

Obezite teşhisi, en pratik olarak Beden Kitle İndeksi (VKİ) hesaplaması ile yapılmaktadır. Hekim, hastanın öyküsünü ve yaşadığı problemleri dinleyerek teşhis koyar. VKİ yanı sıra bel çevresinin ölçümü de obeziteye bağlı hastalık riskini değerlendirmede önemlidir.

Obezite Hesaplama Nasıl Yapılır?

Beden Kitle İndeksi, vücut ağırlığının boyun karesine bölünmesi ile hesaplanır. Örneğin, 75 kg ağırlığında ve 1.70 m boyundaki bir kişinin VKİ hesaplaması şu şekildedir:

75 kg / (1.70 m * 1.70 m) = 25.95 (Toplu – fazla kilolu)

90 kg ağırlığında ve 1.70 m boyundaki bir kişi için hesaplama:

90 kg / (1.70 m * 1.70 m) = 31.14 (Obezite – diyabet ve diğer hastalık riskleri artmış)

Buna göre VKİ 6 sınıfa ayrılmıştır. Kendi VKİ’nizi hesaplamak için aşağıdaki verilere göre kontrol edebilirsiniz:

– Zayıf	<18,5
– Normal	18,5-24,9
– Toplu (fazla kilolu)	25-29,9 (hafif artmış diyabet ve kalp hastalığı riski)
– Obez 1 (Obezite)	30-34,9 (diyabet ve diğer hastalık riskleri giderek artar)
– Obez 2 (Morbid obezite)	35-39,9
– Obez 3 (Süper morbid obezite)	>40 (ölümcül hastalık riski)

Yani, VKİ’nin 30’un üzerinde olması obezite kabul edilir. 40’ın üzerindekiler morbid obezite ve 50’nin üstündekiler süper morbid obezite olarak tanımlanır. Obezite hastalarında ayrıca horlama, aşırı terleme, uyku apnesi, eklem ve sırt ağrıları, cilt tahrişleri gibi belirtiler de görülebilir.

Obezite Tedavisi Nasıl Olur?

Obezite, egzersiz, düzenli bir diyet programı, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile cerrahi müdahale olmadan tedavi edilebilir. Tüp mide ameliyatı, çözülemeyen obezite sorunları için bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. Obezite tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Sağlıklı ve tıbbi beslenmek

Bedenin harcaması gereken enerjiden daha fazlasını almak, yağ depolanmasına neden olur. Altta yatan genetik/metabolik hastalıklar yoksa, tedavi seçeneği tıbbi beslenmedir. Bu aşamada, hangi kaynaklardan ve ne sıklıkta kalori alınacağı diyetisyen tarafından belirlenmelidir.

Egzersiz yapmak

Diyet listesinin yanı sıra, bireyin uygulayabileceği esnek programlar oluşturulmalı ve kişinin yaşam tarzına uygun hale getirilmelidir. Egzersiz de obezite tedavisinin önemli bir parçasıdır mientras medikal tedavi yöntemleri de öne çıkmaktadır.

Hormon tedavisi

Obezitede hormonların dengesi büyük önem taşır. Açlık, tokluk hissi ve bu sinyallerin beyinde düzenlenmesi gibi görevlerde hormonlar etkilidir. Hormon dengesizliği, obeziteye sebep olabilir. Endokrin problemler tedavi edilerek kilo kontrolü sağlanabilir. Özellikle, GLP-1 hormonu, insülin salınımını düzenleyerek tokluk hissini artırabilir.

Obezite cerrahisi

Obezite cerrahisi, diyet ve egzersiz yöntemlerine göre daha yüksek başarı oranları sunar. Jinekolojik sorunlar, kalp rahatsızlıkları ve uyku apnesi gibi sağlık sorunlarına karşı kalıcı kilo verilmesi sağlanabilir. Cerrahi yöntemler, hastanın özgün durumuna göre belirlenir ve konforlu bir ameliyat sonrası ile birey ideal kilosuna ulaşabilir.

Hangi tür obezite cerrahisi uygulanabilir?

Cerrahlar, cerrahi yöntemler hakkında bilgi vererek hastalara en uygun tedavi seçeneğini sunar. Obezite cerrahisi yöntemleri arasında tüp mide, mide bypass, mini gastrik bypass ve duodenal switch yer almaktadır.

Tüp mide (Sleeve Gastrektomi) ameliyatı

Tüp mide ameliyatı, diyet ve egzersizin yetersiz olduğu durumlarda, morbid obeziteye sahip bireylere uygulanan bir cerrahi yöntemdir. Ameliyatla midenin büyük bir kısmı alınarak, yemek borusu ve bağırsaklarla devam eden bir sistem oluşturulur.

Obezitenin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?

• Tip 2 diyabet
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol ve kan yağları
• Karaciğer yağlanması
• Kardiyovasküler hastalıklar
• Eklem sorunları
• Uyku apnesi
• Kadınlarda yumurtalık kistleri ve adet düzensizlikleri
• Aşırı tüylenme
• Erkek çocuklarda hormonal bozukluklar
• Depresyon
• Çeşitli kanser türleri

Obezite Nasıl Önlenir?

Fazla kilolardan kurtulmak ve kilo kontrolü sağlamak için uzman desteği almak ve uygun bir tedavi planı uygulamak şarttır. Fiziksel aktivite artırılmalı, düzenli yürüyüş ve egzersiz alışkanlık haline getirilmelidir. Obezite ile mücadelede dikkat edilmesi gereken diğer noktalar şunlardır:

• Hazır, uzun raf ömrü olan kalorili gıdalardan kaçınılmalı
• Doğal olmayan şekerlerin tüketimi azaltılmalı ve tuz alımına dikkat edilmeli
• Sağlıklı pişirme teknikleri kullanılmalı
• Gün içinde yeterince su içilmeli
• Yeme alışkanlığı değiştirilerek yemekler yavaş yenilmeli
• Doymuş yağ alımı asgariye indirilmelidir
• Her besin grubundan dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir
• Mevsiminde sebze ve meyve tüketmelidir
• Alkol alımından kaçınılmalıdır.

Obezite Hakkında Sık Sorulan Sorular

Obezite hastalığına yakalanan kişiye ne denir?

Obezite hastalığına sahip bireyler “obez” diye adlandırılır.

Obezite nelere sebep olur?

Obezite, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzının bir sonucudur. Uyku apnesi, astım, polikistik over sendromu, diyabet, hipertansiyon, safra kesesi hastalıkları, gut, karaciğer yağlanması, osteoartrit gibi birçok sağlık sorununun başlangıcını oluşturabilir. Ayrıca, aşırı kilonun estetik sorunlar yaratması da psikolojik etkiler doğurabilir.

Obezite tedavisinde önemli noktalar nelerdir?

Obezite kanser yapar mı?

Obezite, kanser riskini artırabilir. Özellikle meme, pankreas, kalın bağırsak, rahim ve özofagus kanserlerinin riskini artıran bir faktördür.

Obezite ölümcül müdür?

Obezite, birçok hastalığın yanı sıra erken ölüme neden olan önemli bir risk faktörüdür. Obezite sorunu ile karşı karşıya olan 25 yaşındaki bir erkeğin yaşam beklentisi %22 azalmaktadır.

Obezite hangi yaşta görülür?

Obezite, tüm yaş gruplarında görülebilir; kadınlarda daha yaygındır. Gebelik ve emzirme dönemlerinde yanlış besin alımı ve her doğumda alınan kiloların kalıcı olması kadınlar için kiloyu arttırabilir. Çocuklarda ve ergenlerde de yanlış beslenme nedeniyle obezite artışı gözlemlenmektedir.

Neden kilo alınır?

Kilo almanın başlıca nedeni genetik yatkınlıktır. Ayrıca eğitim düzeyi, yaşam tarzı, yaş, cinsiyet, yemek yeme hızı gibi faktörler de olumlu veya olumsuz etki yapabilir.

Obezite cerrahisi nedir?

Obezite cerrahisi, obezite tedavisinde sindirim sistemine cerrahi müdahale yapmaktır. Nasıl yapılacağı, hastanın durumuna göre değişir.

Kimler obezite cerrahisi olabilir?

• Cerrahi müdahale için hasta seçiminde dikkat edilmesi gereken kriterler şunlardır:
• VKİ’nin 40 kg/m² üzerinde olması ya da ideal kilonun %80’den fazla olması
• VKİ’si 35-40 kg/m² arasında olup hipertansiyon, diyabet, uyku apnesi gibi hastalıklara sahip olmak
• 18-65 yaş arasında olmak
• Obezitenin en az 3 yıl sürelidir
• Hormonal hastalık bulunmaması
• İlaç ve diyet tedavisine rağmen 1 yıl boyunca kilo verilememiş olması
• Kronik alkol ve ilaç bağımlılığı olmaması
• Cerrahi yöntemlerin risklerini anlayabilecek psiko-sosyal düzeyde olmak
• Cerrahi işlem sonrası kabul edilebilir risk düzeyinde olmak
• Hastanın cerrahi ekip ile uyum içinde olması

Obezite psikolojik sorunlara neden olur mu?

Obezite, fizyolojik sağlık üzerinde olumsuz etkilere yol açmanın yanı sıra ruh sağlığını da tehdit eder. Sıklıkla depresyon ve diğer psikolojik bozukluklarla ilişkilidir. Obezite ile özsaygının azalması arasında bir bağlantı vardır.

Obezite için psikolojik tedavi mümkün mü?

Bilişsel-davranışçı terapi, obezite tedavisinde etkili bir yöntemdir. Bu terapide, hastaların çevresel uyarıları ve açlık sinyallerini yanlış anladıkları düşünülür.

Çocuklarda obezite görülür mü?

Çocuklarda obezite, genetik faktörler ve beslenme alışkanlıkları yüzünden ortaya çıkabilir. Yaşa göre yağ dokusu oranı değişim göstermektedir.

Çocuklarda obezite nedeni nedir?

Genetik faktörler, çocuklardaki obezite üzerinde etkilidir. Aşırı kalori alımı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam da etkenlerdir.

Aşırı-kontrolsüz internet kullanımı çocuklarda obeziteye neden olur mu?

İnternetin aşırı kullanımı, çocukların ruh ve beden sağlığını olumsuz etkileyebilir. Hareketsizlik, yeme bozuklukları ve ortopedik sorunlara yol açabilir.

Çocuklarda obezite nasıl önlenir?

• Bebeklerin düzenli kontrolleri aksatılmamalıdır.
• Bebek her ağladığında beslenmemelidir.
• Çocuklar televizyon izlerken beslenmemelidir.
• Fast food ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır.
• Küçük yaşlardan itibaren sportif faaliyetler desteklenmelidir.
• Uzman yardımına ihtiyaç duyulmalıdır.

Obeziteden neden korkulmalı?

Obezite, akciğer kapasitesinde %20-30 oranında azalmaya yol açar. Şeker hastalığı, hipertansiyon ve kalp hastalığı gibi riskleri artırır. Obezite, psikolojik sorunları da beraberinde getirebilir.

Obezite böbrek taşı riskini artırır mı?

Obezite, böbrek taşı oluşum riskini artıran faktörlerden biridir. Kilo problemi olan bireylerin özel beslenme programları ile ideal kiloya ulaşmaları önemlidir.

Kilo vermek neleri değiştirir?

5 kg verilmesi, şeker hastalığı riskini %50 azaltırken; 10 kg verilmesi genel ölüm riskini %20 oranında azaltmaktadır. Kalp hastalığına bağlı ölüm riski ise %15 azalmaktadır.

Obezite ilacı var mıdır?

Obezitenin tedavisinde çeşitli medikal yöntemler mevcuttur ancak bu ilaçlar bir endokrinoloji uzmanı tarafından verilmelidir. Kendi başınıza ilaç kullanmaktan kaçınmalısınız.