Mide Yanmasının Nedenleri ve İyileştirici Yöntemler Nelerdir?

Mide yanması, oldukça yaygın bir semptomdur ve çoğu zaman önemsenmez. Hemen hemen herkes hayatının bir döneminde mide yanması problemini deneyimlemiştir. Özellikle akşam yemeklerinde fazla yemek yemek ya da aşırı baharatlı ya da yağlı gıdalar tüketmek mide yanmasına yol açabilir. Ancak mide yanması, bazı ciddi sağlık sorunlarının belirtisi de olabilir. Genellikle yaşam tarzındaki değişiklikler ve reçetesiz tedavi yöntemleri ile bu durum kolayca kontrol altına alınabilir.

Mide Yanması Neden Oluşur?

Mide asidinin, yemek borusuna doğru hareket etmesiyle birlikte, alt göğüs bölgesinde rahatsız edici bir yanma hissi oluşur; bu duruma mide yanması denir. Mide ile yemek borusu, alt yemek borusu sfinkteri aracılığıyla bağlantılıdır. Besinler mideye girdikten sonra bu sfinkter tek yönlü olarak kapanır ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını engeller. Ancak bazen alt yemek borusu sfinkteri gerektiği gibi çalışamayarak mide içeriği yemek borusuna geçebilir. Mide içeriği, sindirim için gerekli asitler ve enzimler içerir. Mide zarı, bu enzimler ve asitlere dayanıklıdır. Yemek borusuna mide asidinin geçişi, yemek borusundaki zarın tahriş olmasına ve acı bir hisse yol açar. Mide yanması, aslında reflü olarak bilinen bir mide rahatsızlığının bir belirtisidir.

Mide Yanması Belirtileri Nelerdir?

Mide yanmasının en belirgin belirtisi, göğüs ve boğaz bölgesinde rahatsız edici yanma hissidir. Bu his birkaç dakika veya birkaç saat devam edebilir. Mide yanmasının diğer belirtileri şunlardır:

• Yemek yedikten sonra ya da yatarken göğüste yanma hissi,
• Eğildiğinizde veya uzandığınızda ağrının artması,
• Boğazın arkasında asidik, acı bir tat,
• Yutkunmada zorluk,
• Göğüs ya da boğazın ortasında gıda sıkışmış hissi.

Mide yanması belirtileri, kalp krizi belirtileriyle karıştırılacak kadar şiddetli olabilir. Ancak kalp krizi genellikle göğüste baskı ve sıkışma hissi ile kendini belli eder. Mide yanması, genellikle asit reflüsünün bir belirtisidir ve aşağıdaki diğer asit reflü belirtileri ile birlikte görülebilir:

• Geğirme,
• Mide bulantısı,
• Regürjitasyon (yutulan besinin sindirilmeden geri çıkması),
• Mide şişliği,
• Hıçkırık,
• Kronik öksürük,
• Boğaz ağrısı,
• Larenjit (yemek borusunun iltihabı).

Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yaşam tarzı önerileri mide yanmasını önlemek ve tedavi etmek için faydalı olabilir:

• Dengeli bir diyet uygulamak,
• Yatmadan en az 2-3 saat önce yemek yemeyi bırakmak,
• Yatarken başı yukarıda tutacak şekilde pozisyon almak,
• Vücudu sıkan kıyafetlerden kaçınmak,
• Ağır kaldırmaktan kaçınmak,
• Kafein, aşırı yağlı ve baharatlı gıdalardan uzak durmak,
• İdeal vücut ağırlığını korumak,
• Düzenli egzersiz yapmak,
• Sık sık, küçük porsiyonlar halinde beslenmek.

Bu yaşam tarzı değişiklikleri, mide yanmasının şiddetini azaltabilir; ancak altta yatan başka bir neden varsa etkili olmayabilir. Mide yanması, genellikle gebelikte hormon değişikliği ve karın hacminin artışı nedeniyle sık görülür. Gebelikte doktora danışmadan ilaç kullanmamak, hem anne hem de bebek sağlığı açısından önemlidir.

Mide Yanması Nasıl Teşhis Edilir?

Mide yanması bir his olduğundan, doktor genellikle hastanın yaşadığı semptomları göz önünde bulundurarak bir teşhis koyar. Hafif mide yanması durumunda derinlemesine test yapmaya gerek kalmadan, reçetesiz ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilebilir. Ancak, kronik ve şiddetli mide yanması durumunda, mide yanmasına neden olan sağlık sorunlarını belirlemek için gastrointestinal uzman bir doktor aşağıdaki testleri isteyebilir:

• Endoskopi: Yemek borusu ve midenin iç yüzeyini incelemek için, içinde mini bir kamera bulunan bir tüp kullanılır. Yemek borusundan ince bağırsağın üst kısmına kadar kamera ile inceleme yapılır.
• Özofagus pH Testi: Yemek borusundaki mide asitlerinin geçişini ve etkileri değerlendirmek için, yemek borusunun pH seviyesini ölçen kablosuz bir kapsül yerleştirilir. Bu kapsüldeki bilgilerle yemek borusunun durumu incelenir.

Mide Yanması Risk Faktörleri Nelerdir?

Mide yanması sık görülen bir durumdur; mideyi aşırı doldurmak veya yağlı bir yemek yemek mide yanmasına yol açabilir. Obez bireyler, reflü veya mide fıtığı olanlar, dar giysiler giyenler ve hamileler, mide yanması için yüksek risk taşır. Ayrıca aşağıdaki durumlar da mide yanması riskini artırabilir:

• Yaş: Yaşla birlikte alt yemek borusundaki sfinkter kası zayıflar ve midedeki asitler yemek borusuna geçer, bu da mide yanmasına yol açabilir.
• Kilo: Ağırlık artışı mide içindeki basıncı artırarak mide yanmasına sebep olabilir. Ayrıca, midenin kapasitesinden fazla yemek yemek de bu durumu tetikleyebilir.
• Bazı İlaçlar: Tansiyon ve doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar mide asidini artırarak mide yanmasına neden olabilir.

Mide Yanması Olanlar Nasıl Beslenmeli?

Mide yanması sorunu yaşayanlar, mide asidini artıran gazlı içecekler, aşırı yağlı, baharatlı yiyecekler, kızartmalar, çikolata, kahve, domates gibi gıdalardan uzak durmalıdır. Yeterli ve dengeli bir diyet, düzenli fiziksel aktivite ile birlikte kilo kontrolü sağlanmasına yardımcı olmalıdır. Diyetinize aşağıdaki gıda maddelerini dahil ederek mide yanması semptomlarının azalmasına yardımcı olabilirsiniz:

• Kavun ve Muz: Bu meyveler, diğerlerine göre daha düşük asit içeriğine sahiptir.
• Yulaf Ezmesi: Yüksek lif içeriği ile yulaf, reflüyü önlemeye yardımcı olarak mide yanması semptomlarını hafifletebilir.
• Ekmek: Tam tahıllı ekmekler, kepekli veya tam buğday ekmekleri mide yanmasını önlemeye katkıda bulunabilir.
• Pirinç ve Kuskus: Lif açısından zengin olan siyah pirinç ve kepekli kuskus, mide yanmasını tedavi etmeye yardımcı olabilir.
• Yeşil Sebzeler: Brokoli, kuşkonmaz, taze fasulye, kereviz, karnabahar, patates, maydanoz gibi yeşil sebzelerin asit içeriği düşüktür.
• Yağsız Etler ve Balık: Tavuk, hindi ve sığır gibi et çeşitlerini fırında, ızgarada veya haşlanmış olarak tüketmek, mide yanmasına neden olmadan protein ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur.
• Yumurta Beyazı: Yumurta sarısı mide yanmasına yol açabilir, ancak yumurtanın beyaz kısmı iyi bir protein kaynağıdır.

Ayrıca, mide yanması tedavisini desteklemek için rezene, zencefil ve aloe vera gibi bitkileri de tüketmek faydalı olabilir. Mide yanmasının nedeni kişiden kişiye değişir. Bazı gıdaların mide yanmasını hafiflettiği düşünülse de tedavi kişiye özel olmalı ve beslenme programı bireyin alışkanlıklarına göre şekillendirilmelidir.

Mide Yanmasında Hangi Durumda Doktora Gidilmeli?

Mide yanması haftada iki defadan fazla tekrarlıyorsa, bu durum yemek borusu veya mide iç kısmında ülser gibi açık yaraların olduğu veya başka bir rahatsızlığın belirtisi olabilir. Aşağıdaki mide yanması belirtileri yaşandığında derhal doktora başvurulmalıdır:

• Yutkunmada zorluk ve yutma sırasında ağrı,
• Dışkıda kan,
• Nefes darlığı,
• Baş dönmesi,
• Göğüs ağrısı,
• Sırttan omuzlara doğru yayılan ağrı.

Mide Yanması Nasıl Önlenir?

• Mide yanmasını önlemek için dikkate almanız gereken öneriler:
• Gazlı içecekler, kahve, aşırı yağlı ve baharatlı yiyecekler, çikolata gibi maddelerden kaçınılmalıdır,
• Yemekten en az 3 saat sonra yatılmalıdır,
• Yastık biraz yükseltilerek yatılmalıdır,
• Dar kıyafetler giymekten kaçınılmalıdır,
• Az ama sık sık yemek yenilmelidir,
• İdeal kilo korunmalı,
• Düzenli egzersiz yapılmalıdır.

Mide yanması, sıkça yaşanan ve basit yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenebilir hafif bir mide sorunudur. Ancak kronik mide yanması, daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Eğer sık sık mide yanması yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden en yakın sağlık kurumuna gitmek genel sağlık durumunuzu korumak açısından kritik öneme sahiptir.