Mide Kanaması Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Mide kanaması, mide iç yüzeyindeki damarların sızdırması sonucu oluşan ciddi bir sindirim sistemi sorunudur. Genellikle mide ülseri, gastrit, kan sulandırıcı ilaç kullanımı ya da mideyi tahriş eden diğer etkenler yüzünden meydana gelir. Hafif kanamalar çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebilirken, şiddetli mide kanamaları ciddi sonuçlar doğurabilir; kusma, siyah dışkı, baş dönmesi ve şok gibi hayatı tehdit eden durumlara yol açar.

Mide Kanaması Nedir?

Mide ya da onikiparmak bağırsağında meydana gelen kan sızıntısıdır. Sindirim sistemi kanamaları arasında sıkça görülen bir durumdur. Kanamanın şiddeti, hafif ve kronik durumlar ile ani ve ciddi iç kanamalar arasında değişiklik gösterir. Mide kanaması genellikle sindirim sistemindeki yaralanmalar, tahriş veya mide çeperinde hasar sonucunda oluşur. Ülser, gastrit, yemek borusundaki varisler ve mide kanseri gibi hastalıklar mide kanamasına yol açabilir. Mide kanaması genellikle dışkı rengindeki değişiklikler, kusma, halsizlik, baş dönmesi ve karın ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterir. Ancak sessiz evolen kanamalar da olabilir ve uzun dönemde kansızlık (anemi) gibi sonuçlar doğurabilir. Mide kanaması şüphesi durumunda hızlıca bir doktor ile iletişime geçmeli ve gerekli tetkiklerin yapılması sağlanmalıdır.

Mide Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler, kanamanın miktarına, süresine ve nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı mide kanamaları belirti vermeden ilerleyebilirken, şiddetli kanamalar hayati tehlikeler oluşturabilir. Kanama ani olarak gelişebilir veya zamanla yavaş bir şekilde ilerleyerek vücudun kan kaybı ile ilgili belirtiler göstermesine neden olabilir. En sık rastlanan belirtiler arasında kan kusma, dışkının katran renginde olması (melena), mide bölgesinde rahatsızlık ve halsizlik yer alır. Şiddetli mide kanamaları bayılma, şok ve hızlı nabız gibi ciddi semptomlarla kendini gösterebilir. Mide kanaması belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kanlı veya kahverengi-kahverengimsi kusma (kahve telvesi gibi)
• Dışkının siyah, katran renginde veya kanlı olması (melena)
• Karın bölgesinde ağrı, yanma ya da kramplar
• Baş dönmesi, halsizlik ve yorgunluk hissi
• Ciltte solgunluk ve terleme
• Hızlı ve düzensiz kalp atışı (taşikardi)
• Kan kaybına bağlı olarak tansiyon düşüklüğü ve bayılma hissi
• Şiddetli mide kanamalarında bilinç kaybı veya şoka girme riski

Kronik mide kanamaları genellikle belirti vermeden ilerleyip zamanla kansızlığa (anemi) neden olabilir. Bu tür kanamalar yavaş seyrettiği için hastalar çoğunlukla halsizlik, soluk cilt, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi belirtilerle doktora başvurur. Özellikle yaşlılar ve uzun süredir mide rahatsızlığı yaşayan bireylerde mide kanaması sessiz ilerleyerek vücutta demir eksikliği oluşturabilir.

Mide Kanaması Neden Olur?

En yaygın sebebi mide ülseri ve gastrittir. Helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar, uzun süreli ağrı kesici (NSAID) kullanımı ve kan sulandırıcı ilaçlar mide çeperini tahriş ederek kanamaya yol açabilir. Aşırı stres, mide asidini artırarak mide duvarına zarar verebilir. Karaciğer hastalıklarına bağlı yemek borusu varisleri ve mide kanseri de mide kanamasının ciddi sebepleri arasındadır.

Mide Kanaması Nasıl Geçer?

Mide kanaması geçiren bireylerde öncelikle tıbbi müdahale şarttır. Kanamanın kaynağının belirlenmesi önemlidir. Hafif mide kanamaları genellikle ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilirken, şiddetli durumlarda endoskopik ya da cerrahi müdahale gerekli olabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda tedavi sürecinde ilaçların düzenlenmesi ve mide koruyucu ilaçların verilmesi kanamayı durdurabilir. Fazla kan kaybı durumunda hastaya damar yoluyla sıvı ve kan takviyesi gerekebilir. Beslenme düzeninin değiştirilmesi ve mideyi tahriş eden faktörlerden uzak durulması iyileşme sürecini hızlandırabilir. Yoğun stres de mide asidini artırıp mide duvarına zarar verebilir, bu da mide kanamasını tetikleyen nedenler arasında yer alır. Günümüzde stresli yaşam tarzı, düzensiz beslenme ve kötü alışkanlıklar mide hastalıklarını artıran önemli faktörlerdendir. Yoğun stres, vücudun kortizol seviyesini yükselterek mide mukozasının korunmasını zorlaştırır; bu da mide duvarının tahriş olmasına ve gastrit ile ülserin kötüleşmesine yol açabilir.

Hafif mide kanamalarında hastaların mideyi dinlendirmesi ve asit üretimini artıran yiyeceklerden kaçınması önerilmektedir. Sindirimi zor yiyecekler tüketilmemeli ve beslenme düzeni mide üzerinde zarar vermeyecek şekilde organize edilmelidir. Su tüketimini artırarak vücutta kaybedilen sıvının tekrar sağlanması önemlidir. Kanama durduktan sonra bile mide çeperinin iyileşmesi için en az birkaç hafta dikkatli beslenmek gereklidir.

Mide Kanaması Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Kanama sonrası mideyi tahriş etmeyen, sindirimi kolay ve mide asidini artırmayan bir beslenme planı uygulanmalıdır. Vücut, mide kanaması nedeniyle kaybettiği kan ve sıvıları dengeli bir şekilde geri almak için vitamin, mineral ve protein açısından zengin bir diyete ihtiyaç duyar. Özellikle lif oranı yüksek, mideyi rahatlatan ve mide çeperini koruyan yiyecekler tercih edilmelidir. Beslenme düzeninde asitli, baharatlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalı ve sindirimi zor olan yiyecekler tüketilmemelidir. Aşırı sıcak ya da çok soğuk yiyecekler ayrıca mide mukozasını tahriş edebilir. Az fakat sık öğünler, mideye yük bindirmeden beslenmeyi sağlar. Önerilen yiyecekler arasında şunlar yer alabilir:

• Yulaf ezmesi, muz, haşlanmış patates, kabak gibi mideyi koruyucu özellikte gıdalar
• Muz, elma püresi, haşlanmış havuç gibi lif zengini sebze ve meyveler
• Yoğurt ve kefir gibi probiyotik gıdalar (mide asidini dengelemeye yardımcı olur)
• Haşlanmış tavuk, hindi ve balık gibi yağsız protein kaynakları
• Tam buğday ekmeği, pirinç lapası gibi kolay sindirilebilen tahıllar
• Bol su, bitki çayları (papatya, rezene) ve mideyi rahatlatan sıvılar

Tüketilmemesi gereken gıdalar ise şunlardır:

• Baharatlı, yağlı ve kızartılmış yiyecekler
• Turşu, sirke, domates sosu gibi asidik gıdalar
• Şekerli ve gazlı içecekler, kahve ve siyah çay
• Çiğ sebzeler ve mideyi zorlayacak baklagiller (kuru fasulye, nohut gibi gaz yapıcı yiyecekler)
• Aşırı sıcak veya çok soğuk yiyecek ve içecekler

Yiyeceklerin hazırlanma yöntemi de mide sağlığı açısından büyük öneme sahiptir. Yemekler kızartma yerine haşlama, buharda pişirme veya fırında pişirme yöntemleriyle hazırlanmalıdır. Aşırı yağlı ve baharatlı yiyecekler mideyi zorlayarak iyileşme sürecini geciktirebilir. Mideyi rahatlatan hafif çorbalar, haşlanmış sebzeler ve yumuşak kıvamlı gıdalar tercih edilmelidir. Ayrıca hızlı yemek yemek mideyi tahriş edebileceğinden, yavaş ve iyi çiğneyerek beslenmek önemlidir. Öğünler küçük porsiyonlar halinde ve sık aralıklarla tüketilmelidir. Mideyi rahatlatan zencefil ve papatya çayı gibi bitki çayları, mide asidini dengelemekte faydalı olabilir. Mide kanaması sonrası beslenme düzeni, mide çeperinin onarımasına ve sindirim sisteminin rahatlamasına yardımcı olacak şekilde planlanmalıdır. Hastanın durumuna göre doktor veya diyetisyen kontrolünde kişiselleştirilmiş bir beslenme programı uygulanmalıdır.