Tüp Bebek Nedir ve Tedavi Süreci Nasıl İşler?

Tüp bebek, çocuk sahibi olma isteği olup doğal yollarla hamilelik gerçekleşmeyen durumlarda, yumurtaların döllenmesine dayanan klasik tüp bebek (IVF) veya mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemleri ile başvurulan bir üreme yöntemi olarak tanımlanır. Tüp bebek tedavisi, kadından alınan yumurta hücreleri ile erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesi ve ardından döllenen embriyonun kadının rahmine yerleştirilmesi şeklinde gerçekleşen bir yardımcı üreme tekniğidir. Tüp bebek tedavisinin aşamaları genel hatlarıyla şu şekildedir: Bu yöntem genellikle, bir yıldan fazla korunmasız ilişkiye rağmen gebelik gerçekleşmediğinde, genetik hastalıklar veya bebeğin sağlıksız doğma riski olan durumlarda tercih edilir.

Tüp Bebek Tedavisi Nedir?

Tüp bebek tedavisi, kadından alınan yumurtaların (oosit) ve erkekten alınan spermin laboratuvar koşullarında döllenmesini sağlamakta, döllenmiş yumurtanın (embriyo) ise rahim içerisine yerleştirilmesine yardım eden bir üreme yöntemidir.

Klasik tüp bebek yönteminin dışında uygulanan mikroenjeksiyon (ICSI) tekniğinde, baba adayından alınan tek bir sperm hücresi, anne adayından elde edilen yumurta hücresi içerisine mikroskop altında özel bir iğneyle yerleştirilerek döllenme sağlanmaktadır. Özellikle erkek kaynaklı infertilite durumlarında mikroenjeksiyon yöntemi ile döllenme ve gebelik elde etme şansı daha fazla tercih edilmektedir.

Doğal bir hamilelikte, erkek spermi bir kadının yumurtasına nüfuz eder ve yumurtalar olgunlaştığında vücutta döllenme gerçekleşir. Döllenen yumurta daha sonra rahme yerleşerek embriyonun gelişimine başlar. Eğer bu süreç doğal yollarla gerçekleşemezse, 1970’lerin sonlarından itibaren tüp bebek yöntemi (IVF) uygulanmaktadır. Bu yöntem, yardımcı üreme teknolojileri arasında en etkili olanlardan biridir.

25 Temmuz 1978’de ilk tüp bebek olan Louise Brown dünyaya gelmiştir ve bu yöntemi geliştiren Robert Edwards ve Patrick Steptoe, IVF yönteminin öncüleri olarak kabul edilmektedir. Kadınların doğal yollarla hamile kalamadığı durumlarda, tüp bebek tedavisi pek çok yöntem ile uygulanmaktadır.

Tüp Bebek (IVF) Tedavi Süreci Nasıldır?

Tüp bebek tedavisi, kadından alınan yumurta hücrelerinin ve erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesiyle, döllenen embriyonun kadının rahmine yerleştirilmesine yönelik bir süreçtir.

1. Aşama: Hormon tedavisi ile yumurta üretiminin uyarılması

Normalde kadınlarda her ay bir yumurta büyümekte ve olgunlaşmaktadır. Ancak tüp bebek süreçlerinde yalnızca tek yumurta alınması, döllenme ya da sağlıklı bir embriyo gelişimini olanaksız hale getirebilir. Bu nedenle, IVF uygulamalarında Yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar kullanılarak çok sayıda yumurta elde edilmesi amaçlanmaktadır. Adetin 2. günü yapılan vajinal ultrasonografi ve kan testleri ile tedaviye başlanır. İlaç dozları, bireyin vücut kitle indeksine, yumurtalık rezervine, önceki IVF deneyimlerine göre ayarlanır. Tedavi sürecinde kullanılan ilaçlar şu şekildedir:

Yumurtalık uyarımı ilaçları: Folikül uyarıcı hormon (FSH), luteinize edici hormon (LH) gibi ilaçlar kullanılarak birden fazla yumurtanın büyümesi hedeflenir.

Oosit olgunlaştırıcı ilaçlar: Yumurtaların olgunlaşması için HCG ya da diğer ilaçlar kullanılır.

Erken yumurtlamayı önleyici ilaçlar: Bu ilaçlar, gelişen yumurtaların zamanından önce çatlamasını engeller.

Rahmin iç yüzeyini hazırlamak için ilaçlar: Yumurtaların alındığı gün veya embriyo transferi sırasında progesteron takviyesi önerilebilir.

Yumurtalıkların uyarılması işlemi kişiden kişiye değişmekle birlikte yaklaşık 10-12 gün sürmektedir. Bu süreç içerisinde 2-3 günlük aralıklarla vajinal ultrason ile yumurtalıkların gelişimi izlenir ve kanda hormon seviyesi kontrol edilir. Yumurtalıklardaki foliküller belirli bir boyuta ulaştığında, yumurtaların olgunlaşması için rhCG veya GnRH analoğu yapılır. Bu iğnenin tam zamanında yapılması kritik bir öneme sahiptir; aksi takdirde yumurta yeterince olgunlaşamayabilir. Bu son iğneden yaklaşık 36 saat sonra yumurta toplama işleminin gerçekleştirilmesi süreçten biridir.

2. Aşama: Yumurtalıktan yumurtaların alınması

Anne adayı, gerekirse hafif anestezi altında, doktor tarafından ultrason yardımıyla yumurtalıklardan yumurta elde edilir. Bu işlem genellikle 12-30 dakika sürer ve alınan yumurtalar hızlıca laboratuvara gönderilir. Doktor, yumurtaların alınmadığı durumlarda abdominal ultrason kullanarak yönlendirmeler yapar. Yumurtalar, bir emme cihazı ile foliküllerden çıkarılırken, anne adayları yumurta alımından sonra kramp ve baskı hissi yaşayabilir.

3. Aşama: Spermin alınması

Yumurta toplama ile aynı gün baba adayından sperm örneği istenir. Mastürbasyon ile sağlanan sperm derhal laboratuvara gönderilir. Eğer sperm yoksa, cerrahi yol ile yumurtalıklardan sperm alınabilir.

4. Aşama: Laboratuvar ortamında döllenme

Klasik tüp bebek tedavisinde (IVF) sperm ve yumurtalar petri kabında karıştırılır ve döllenmeleri için bekletilir. Bu aşamada, doktor döllenme belirtilerini kontrol eder ve embriyoların gelişimini takip eder. Mikroenjeksiyon (ICSI) durumlarında ise sperm, doğrudan yumurtanın içine enjekte edilir. ICSI genellikle sperm kalitesi veya sayısında sorun olan çiftlerde uygulanır.

5. Aşama: Döllenmiş yumurtaların rahme yerleştirilmesi

Döllenme sonrası embriyo gelişimi takip edilerek uygun transfer gününde işlemler yapılır. Transfer günleri, tüp bebek merkezlerinin stratejilerine, kadından alınan yumurta sayısına ve embriyonun kalitesine göre değişir. Transfer edilecek embriyo sayısı, kadın yaşı ve önceki tüp bebek denemelerine göre belirlenir. Embriyo transferi ince bir kateter yardımıyla rahme yapılır. Ayrıca, implantasyonu desteklemek için günlük progesteron veya HCG uygulamaları önerilir. Çoğu kadın hormon enjeksiyonlarında minimal rahatsızlık hisseder. Transfer sonrası, yarım saat dinlenmek yeterlidir; bu süreden fazla yatak istirahati ile gebelik şansı artmadığı bilinmektedir.

Embriyo transferi sonrasında görülebilecek tipik yan etkiler şunlardır:

• İşlem sonrası az miktarda berrak veya kanlı sıvının gelmesi (serviksin sürüntülenmesi nedeniyle).
• Yüksek östrojen seviyeleri nedeniyle meme hassasiyeti.
• Hafif şişkinlik hissi.
• Hafif kramp.
• Kabızlık.
• Adet ağrısına benzer bel ve kasık ağrıları.

Anne adayları, gebelik testine kadar cinsel ilişkiden kaçınmalı, sigara içmemelidir. Doktor önerisi olmaksızın herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır (ağrı kesiciler tercih edilmemelidir). Ayrıca, anne adayları yemek yapabilir, yürüyüş yapabilir, merdiven inip çıkabilir; fakat embriyo transferinden sonra gebelik testinin sonuçlanmasına kadar spor ve ağır işler yapmamalıdırlar.

Anne adayları tuvalete çıkabilir, banyo yapabilir; ancak taharetlenme sırasında vajenin içini yıkamaktan kaçınılmalıdır çünkü bu, enfeksiyon riskine neden olabilir.

6. Aşama: Yumurtalıkların dondurulması

Transfer edilmemiş embriyolar eğer uygun kalitedeyse dondurulup saklanabilir. Türkiye’de yasal olarak dondurulan embriyolar, 5 yıl boyunca saklanabilir. Kullanılmadığı süre zarfında aile merkezle irtibat kurarak her yıl saklanmayı onaylamalıdır.

7. Aşama: Gebelik testinin yapılması

Embriyo transferinin üzerinden ortalama iki hafta sonra, gebeliğin oluşup oluşmadığını kan testleri ile kontrol etmek gerekir. Test sonuçlarının pozitif çıkması halinde, yaklaşık 10 gün sonra ultrason ile gebelik kesesinin durumu kontrol edilir.

Tüp bebek tedavisi sonrası ne zaman test yapılmalı?

Bu sebeplerle tüp bebek tedavisinde doktorun önerisiyle embriyo transferinden 10-12 gün sonra gebelik testi yapılması en sağlıklı sonucu verecektir. Zira idrarda yapılan testler, belirli hormon seviyelerine hassas olduğu için erken gebelikte yanlış negatif sonuç verebilir. Ayrıca, görsel sonuçlar yanlış yorumlanabilir. Doğal yolla gebelikte, kanda gebelik hormonu en erken ilişkiden 2 hafta sonra tespit edilebilir. Ayrıca bilinmesi gereken önemli bir bilgi; sağlıklı bir gebelikte kanda gebelik testi iki günde bir takip edildiğinde yaklaşık iki kat artış göstermektedir, 2000 gibi bir değere ulaştığında gebelik ultrasonografide görülebilir hale gelir.

İlaçsız tüp bebek tedavisi yapılabilir mi?

Tüp bebek tedavisinde olgunlaşan yumurtalar toplanarak mikroenjeksiyon ile döllenme sağlanır. İlaçsız tüp bebek tedavisinde (IVM), olgunlaşmadan toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında olgunlaştırılır. Bu tedavi, yumurtaların olgunlaşması için kullanılan ilaçlardan zarar görebilecek hastalar için alternatif bir yol sunar.

Bu yöntemle, yumurtaların istenen boyuta ulaştığında toplanması ve laboratuvar ortamında 24 saat olgunlaştırılması sağlanır. Ardından eşten alınmış sperm, mikroenjeksiyon yöntemi ile yumurtalara enjekte edilir ve elde edilen embriyolar dondurulur. Günümüz protokollerinde, IVM yöntemine daha az ihtiyaç duyulmaktadır.

Tüp Bebek Merkezlerinde Sunulan Hizmetler Nelerdir?

Tüp bebek merkezleri, üreme teknikleri, erkek üreme sağlığı, endoskopik üreme cerrahisi, laboratuvar ve genetik alanlarda hizmet sunmaktadır.

Yardımcı Üreme Teknikleri:

• Klasik tüp bebek tedavisi
• ICSI (mikroenjeksiyon)
• Lazer hacking yuvalama
• Microchip yöntemi
• IMSI (intracytoplasmic morphologically selected sperm injection)
• Tekrarlayan IVF başarısızlıkları ve tüp bebek düşüklerinde başarıyı artırmak için GM-(SF) eklentili solüsyonlar kullanımı
• Metabolomik profiling ile yüksek tutunma potansiyeli gösteren embriyonun seçimi
• Sperm, oosit (yumurta) ve embriyo dondurma
• Mikro-TESE (mikroskobik büyütme ile mikro cerrahi sperm elde edilmesi)
• Preimplantasyon genetik tanı (PGT)
• Blastosist (5. gün) transferi
• Endometrial co-culture
• Embriyo havuzu
• Kanser tedavisi gören bireylerde fertilitenin korunması
• UI (intrauterin inseminasyon – aşılama)
• Ovulasyon indüksiyonu (yumurtlama tedavileri)

Erkek Üreme Sağlığı:

• Erkek infertilitesi ilaç tedavisi
• Erkek infertilitesi cerrahi tedavisi
• Micro TESE
• Micro MESA
• TESE

Endoskopik Üreme Cerrahisi:

• Tanısal laparoskopi
• Laparoskopik endometriozis ameliyatları
• Laparoskopik yumurtalık kist ve tümör çıkarılması
• Laparoskopik myomektomi
• Laparoskopik dış gebelik ameliyatları
• Laparoskopik tübal re-anastomoz
• Laparoskopik salpenjektomi
• Laparoskopik neosalpingostomi
• Ofis histeroskopi
• Histeroskopik polip/miyom çıkarılması
• Histeroskopik adezyolizis
• Histeroskopik septum rezeksiyonu

Laboratuvar alanı:

Genetik alanı:

• Preimplantasyon genetik tanı
• Preimplantasyon genetik tarama

Tüp Bebek (IVF) Tedavisi Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

Tüp Bebek Tedavisine ihtiyaç duymanın başlıca nedenleri:

Fallop tüpü hasarı veya tıkanması:

Fallop tüpünün hasarı ya da tıkanması, yumurtanın döllenmesi ya da embriyonun uterusa ulaşmasını zorlaştırır.

Yumurtlama bozuklukları:

Düşük yumurtalık rezervi veya anovulasyon, infertilite nedenlerinin %5-25’ini oluşturmaktadır. Yumurtlama olup olmadığını ultrason (USG) ile takip edilerek veya serum progesteron seviyeleri (adetin 19. 21. ve 23. günlerinde) incelenerek analiz edilebilir. USG’de yumurtanın büyümediği ya da tekrarlayan progesteron ölçümlerinin 3 mg/ml altında olması, yumurtlamanın olmadığını gösterir.

Endometriozis: Uterus doku dışına yerleştiğinde ortaya çıkar ve yumurtalıklar ile fallop tüplerinin işlevini etkiler.

Rahim fibroidleri: Miyomlar rahim duvarında ortaya çıkan iyi huylu tümörlerdir ve 30’lu ve 40’lı yaşlarda kadınlarda yaygındır. Miyomlar döllenmiş yumurtanın implantasyonuna engel olabilir.

Önceki tüp sterilizasyonu veya çıkarılması: Tüp ligasyonu (fallop tüplerinin gebeliği kalıcı olarak önlenmesi) uygulanmışsa, IVF bu durumu tersine çevirmek için bir seçenek olabilir.

Bozulmuş sperm üretimi veya işlevi: Düşük sperm konsantrasyonu ya da zayıf hareketlilik halinde tüp bebek tedavisi önerilir.

Açıklanamayan kısırlık: Kısırlığın nedeni ortada yoksa ve diğer nedenler değerlendirilmişse bu durumda IVF tercih edilir.

Genetik bir bozukluk: Ailede genetik hastalık varsa, preimplantasyon genetik testlerinden yararlanılabilir. Tüp bebek tedavisinde, yumurtalar toplandıktan sonra genetik tarama yapılır; ancak tüm genetik problemler belirlenemez. Tanımlanmış bozukluklara sahip embriyolar rahme transfer edilir.

Kanser veya diğer sağlık koşulları nedeniyle doğurganlığın korunması: Radyoterapi ya da kemoterapi gibi tedaviler öncesinde yumurtaların toplanması ve dondurulması, ileride anne/baba olma şansı için önemlidir.

Tüp Bebek (IVF) Tedavisinde Başarı Faktörleri Nelerdir?

1. Anne adayının yaşı: Daha genç anne adaylarının tüp bebek tedavisinde başarı oranı daha yüksektir.
2. Embriyo durumu: Tüm embriyolar gelişim sürecinde hayatta kalamadığı için embriyo kalitesi önemlidir.
3. Daha önce doğum yapma: Daha önce doğum yapmış olan kadınların gebe kalma şansı daha fazladır.
4. Kısırlık nedeni: Normal yumurta kaynağına sahip olanlar için başarı oranı daha yüksektir. Şiddetli endometriozis olanların şansı daha düşüktür.
5. Yaşam tarzı: Sigara içimi, tüp bebek tedavisi sırasında daha az yumurta toplama ve daha fazla düşük riski ile ilişkilidir. Obezite de gebe kalma şansını düşürmektedir.

Tüp Bebek (IVF) tedavisinde başarıyı artıran faktörler

Kadınlarda kilo artışı (VKİ >30) tüp bebek sonrası canlı doğum oranlarını azaltmaktadır. Obez kadınların ideal kiloya ulaşması, tüp bebek başarısını artırmak için faydalı olabilir.
Polikistik over sendromu ve kısırlığı olan fazla kilolu kadınlarda yaşam tarzı değişiklikleri ile sıkça iyileşme görülmektedir.

Yüksek proteinli, düşük yağlı, demir, magnezyum, kalsiyum ve potasyum yönünden zengin beslenme önerilmektedir.
Yeşil yapraklı sebzeler ile folik asit ve Omega-3 zengin gıdalar; avokado, yumurta, kuruyemiş, fasulye ve somon tüketilmelidir.

Amerikan Kalp Derneği, haftada 5 gün, günde 30 dakika egzersiz yapmayı önermektedir.
Sigara içmek ve fazla kafein alımı, tüp bebekteki başarı oranlarını olumsuz etkilemektedir. Günlük kafein alımı 3 fincanı geçmemelidir.

Stres, bireyin üreme potansiyelini olumsuz etkileyebilir, bu yüzden stresle başa çıkmak önemlidir. Yoga, meditasyon ve yürüyüş gibi aktiviteler stresi azaltma konusunda faydalı olabilir.

https://www.youtube.com/embed/H98cPl1vYdQ

Tüp bebek tedavisinde beslenme önerileri

Bebek sahibi olma sürecinde tüp bebek tedavisi gören çiftlerin dikkat etmeleri gereken bazı öneriler mevcuttur:

• İdeal kiloda olmak, tüp bebek tedavisinde büyük önem taşır; diyetisyen yardımı alınmalıdır.
• Bol sıvı almak gereklidir; günde en az 2-3 litre su tüketilmelidir.
• Tüp bebek tedavisi süresince kuru baklagiller (nohut, kuru fasulye) en az iki gün tüketilmelidir.
• Yeterli protein, mineral ve omega-3 yönünden zengin gıdalar tercih edilmelidir; balık haftada en az üç kez tüketilmelidir.
• D vitamini ve iyot eksiklikleri kontrol edilmelidir.
• Kızartma ve ızgara yerine, haşlama ya da fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.
• Folik asit ve omega-3 zengini gıdalar, sağlıklı bir hamilelik için faydalı olabilir.
• Şeker yerine tatlandırıcılar kullanılmamalıdır.
• Sigara içiliyorsa, derhal bırakılmalıdır.

Tüp Bebek (IVF) Tedavisinin Riskleri Nelerdir?

Tüp bebek tedavisinin her aşamasında bazı riskler ve yan etkiler bulunabilir. Bu riskler arasında şunlar bulunmaktadır:

Çoklu (çoğul) gebelik

Eğer birden fazla embriyo transfer edilirse çoklu gebelik riskini artırır. Her dört tüp bebek denemesinden birinde çoklu gebelik görülebilir.

Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riski

Yapılan bilimsel araştırmalar, IVF’nin bebeğin erken doğum veya düşük doğum ağırlığı riski oluşturabileceğini göstermektedir.

Yumurtalık hiperstimülasyon sendromu

Yumurtalıkların aşırı uyarılması durumunda ortaya çıkan bu sendrom, bazı anne adaylarında yan etkilere neden olabilir. Hafif karın ağrısı, şişkinlik ve bulantı gibi belirtiler yaşayabilirler.

Düşük riski

Tüp bebekle elde edilen gebeliklerin düşük riski, normal yolla oluşan gebeliklerle benzerdir. Ancak bazı durumlarda genetik anomali riski daha yüksek olabilir.

Yumurta toplama prosedürü komplikasyonları

Yumurta toplama işlemi sırasında kanama, enfeksiyon ve diğer komplikasyonlar görülebilir. Ayrıca, anestezi ile ilgili riskler de mevcuttur.

Ektopik gebelik (Dış gebelik)

Tüp bebek tedavisi uygulanan kadınların %2-5’i ektopik gebelik yaşayabilir. Döllenmiş yumurta, rahim dışında bir tüpe yerleşirse gebeliğe devam olamaz.

Doğum kusurları

Anne yaşının, doğum kusurları üzerindeki etkisi daha yüksektir. Ancak araştırmalara ihtiyaç vardır.

Stres

Tüp bebek süreci, hem fiziksel hem de duygusal olarak zorlayıcı olabilir.

Tüp Bebek Tedavisinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Tüp bebek tedavi kararı alındığında, süreç başlamış demektir. Hastanın psikolojik olarak hazırlıklı olması önemlidir. Stresi azaltmak adına doğa yürüyüşleri yapmak, doğru beslenmek ve zihinsel olarak hazır olmak tedavi başarısını destekleyen faktörlerdir.

Baba adayının da bu süreçte destekçi olması gerekmektedir. İletişimi kuvvetli tutmak ve olumsuz sonuç endişesinden uzak durmak önemlidir. Tüp bebek tedavisini, doğal bir gebelik süreci olarak kabul etmek gerekir.

Beslenmeye dikkat ederek, doktor önerilerine uymak ve bir diyetisyenle görüşerek sağlıklı bir plan oluşturmak gereklidir. Fast food ve abur cuburdan ziyade organik gıdalar tercih edilmelidir. Sıvı alımı da çok önemlidir; maden suyu, kola yerine günde en az 2 litre su içilmelidir.

Tüp Bebek (IVF) Tedavisi ile İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Tüp bebek tedavisi ile ilgili yaygın yanlış tanımlar şunlardır:

1. Tüp bebek, sadece kısırlık durumlarında başvurulacak bir yöntemdir.

Hayır. Bazı ebeveynlerin çocuk sahibi olması için tüp bebek tedavisi, gerekli ilk ve tek tedavi olabilir. Akraba evliliği, genetik hastalık riskleri gibi durumlar nedeniyle de tercih edilebilir.

2. Tüp bebek tedavisi herkes için uygundur.

Tüp bebek tedavisi için bazı koşullar gerekmektedir. Çiftlerin evli olması, kadının yumurta sayısının ve erkeğin sperm sayısının bulunması önemlidir. İleri yaşlarda bu rezervlerin azalması, tüp bebek tedavisini sınırlayabilir.

3. Tüp bebek tedavisi acı veren bir işlemdir.

Tüp bebek tedavisi genellikle ağrılı değildir; hatta embriyo transferi anestezi gerektirmez. Tedavi süreci, hastaların günlük yaşamlarına devam edebileceği konforlu bir yapıdadır.

4. Tüp bebek tedavisi ilk denemede hamilelik sağlamaz.

Her deneme kendine özgü bir başarı şansına sahiptir. İlk denemede hamile kalınması mümkündür; yine de gerekli önlemlerle ikinci ya da üçüncü denemeler daha başarılı olabilir.

5. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar kilo aldırır.

İlaçlar doğrudan kilo alımına sebep olmaz. Ancak bazı hastalarda iştah artışı ve ödem görülebilir.

6. Tüp bebek tedavisi sadece infertil çiftlere yapılır.

Genetik hastalık nedeniyle gebeliği sonlandırmak zorunda kalan çiftler için de tüp bebek tedavisi sağlıklı bir bebek sahibi olma konusunda bir seçenektir.

7. Tüp bebek tedavisinde 9 ay yatma gerekliliği vardır.

Tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebelik, normal gebelikle aynıdır. Dolayısıyla eğer süreç sağlıklıysa yatma zorunluluğu yoktur.

8. Tüp bebek tedavisi, çoğul gebelik riskini artırır.

Son zamanlarda yapılan dondurma uygulamaları ve tek embriyo transferi sebebiyle çoğul gebelik riski azalmıştır.

9. Tüp bebek tedavisindeki ilaçlar kansere sebep olur.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar, kanser riski ile ilişkilendirilmemektedir. Bu konuda yapılan araştırmalar bu tür bir ilişkiyi göstermemektedir.

10. Tüp bebek tedavisi son derece pahalıdır.

Tüp bebek tedavisi, oldukça etkili ve hastaya dost bir yöntemdir. Düşük dozda ilaç kullanımı ile yapılabilmektedir.

11. Tüp bebek tedavisi ile gebeliği elde eden kadınlar vajinal doğum yapamaz.

Tüp bebek tedavisi sadece gebelik sürecini etkilemektedir; doğum şekli, hekim ve çiftin kararlarıyla belirlenir.

Tüp Bebek (IVF) Tedavisi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

İnfertilite (kısırlık) nedir?

En az 1 yıl boyunca korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik elde edememek, infertiliteyi tanımlar. Ayrıca gebeliğin sona ermediği durumlar da dikkate alınmaktadır.

Embriyo kalitesini etkileyen faktörler nelerdir?

Yumurta sayısı kadar kalitesi de önemlidir. Tek kaliteli yumurta, hamile kalma şansı sunar. Kaliteyi etkileyen faktörler:

• Kadın yaşı
• Sigara kullanımı
• FSH düzeyi
• Yumurtalıkların uyarılmasında kullanılan hormonların dozu
• Yumurta toplama zamanlaması
• Genetik faktörler

Kaliteli sperm seçimi, tecrübeli embriyologlar ve laboratuvar teknolojisi, tüp bebek tedavisindeki başarıyı artırmaktadır. Optimallik sağlandığında kaliteli embriyoların tutunma şansı yüksektir.

Klasik tüp bebek ve mikroenjeksiyon tedavisi farkları nelerdir?

“Tüp bebek yöntemi”, sperm ile yumurtanın bir araya getirilip döllenmesidir. Mikroenjeksiyon uygulamasında ise tek bir sperm, özel iğne ile yumurta içerisine yerleştirilir. Bu yöntem, erkek kaynaklı infertilitede daha fazla tercih edilmektedir.

Kadınların doğurganlığını etkileyen faktörler nelerdir?

Genetik, evlenme yaşı, adet düzenleri, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, aşırı kilo, sigara ve alkol gibi faktörler doğurganlığı etkileyebilir.

Tüp bebek tedavisi sonucunda kadınların yumurta rezervi tükenir mi?

Hayır, kadınlar belirli bir yumurta rezervi ile doğar; ergenlik öncesi bir miktarı kaybolur. Tüp bebek tedavisinde alınan yumurtalar, o ay için ayrılanlardır ve ardından bir sonraki ay için yenileri gelişir.

Tüp bebek tedavisi olan kadınlar erken yaşta menopoza girer mi?

Hayır, kadınlar belirli bir yumurta rezervi ile doğarlar. Tüp bebek tedavisi, yumurtaların gelişmesini artırarak dolayısıyla genetik yaşa göre değişecektir.

Gelişen her yumurta döllenir mi?

Hayır, tüm yumurtalar aynı hızda olgunlaşmaz. Döllenme sürecinde bazıları gelişim gösteremez.

Tüp bebek (IVF) tedavisinde yaş gebelik şansını etkiler mi?

40 yaşından sonra gebelik şansı azalır. 45 yaşında ise bu oran %1-5 arası düşer.

Tüplerin tıkalı olması gebe kalmaya engel olur mu?

Tüplerdeki tıkanıklık doğal gebelik için engel teşkil etmektedir. Tüp bebek tedavisinde dışarıda döllenme yapıldığı için gebelik şansı etkilenmez.

Miyomların olması gebelik şansını azaltır mı?

Miyomlar rahim iç boşluğuna uzanıyorsa embriyonun yerleşmesine engel olabilir. Gerekirse hekim muayenesi sonrası cerrahi müdahale önerilebilir.

Miyomların varlığı yumurta rezervini azaltır mı?

Hayır, yumurta rezervi ile miyomlar arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Tedavi seçiminde uzman bir hekim rehberliği önemlidir.

Kullanılan hormon ilaçları kanser riskini artırır mı?

Hayır, tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların kanser riskini artırdığına dair herhangi bir kanıt yoktur.

Kullanılan hormon ilaçları kilo yapar mı?

Bu ilaçlar ödem ve iştah artışına neden olabilir; ancak direkt olarak kalıcı kilo alımına sebep olmaz.

Kullanılan hormon ilaçlarının yan etkisi var mıdır?

İğne yerlerinde hafif hassasiyet, kaşıntı, yanma veya morluk gibi şikayetler olabilir. Ayrıca göğüslerde hassasiyet ve kasık ağrısı gibi sorunlar da ortaya çıkabilir.

Tüp bebek tedavisi süresince saç boyatılabilir mi?

Saç boyama işlemleri, tüp bebek tedavisi ve hamilelikte genelde zararsızdır; ancak organik bazlı ve amonyak içermeyen ürünler tercih edilmelidir.

İşe ne zaman dönebilirim?

Embriyo transferinden sonra istirahat gerekmemekte ve ertesi gün işe dönmek mümkündür.

Embriyo transferi sonrası ve tedavi sırasında araba ve uçak yolculuğu yapılmasının sakıncası var mıdır?

Hayır, tedavi sonrası seyahat etmekte bir sakınca yoktur.

Bir denemede en fazla kaç embriyo transferi yapılabilir?

Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen kuralara göre; 35 yaş üzerindeki kadınlarda maksimum 2, 35 yaş altında ise 1 embriyo transferi yapılabilir.

Artan embriyolara ne oluyor?

Artan embriyolar, çiftlerin onayı ile dondurulabilir. Negatif sonuç alınması durumunda veya daha sonraki gebelik planları için kullanılabilir.

Çiftlerde sorun olmadığı ve gebelik elde edilemediği durumlarda nasıl bir yol izlenir?

Açıklanamayan infertilite, infertil çiftler arasında yüksek oranda tüp bebekle gebelik elde edilen gruptur. Sorunun ne olduğu ortaya çıkmayabilir; dolayısıyla gereken testler yapılmalıdır.

Tüp bebek tedavisi uzun sürer mi?

Adetin 2-3. günü başlayan tedavi, yaklaşık 16-17 gün sürecektir. Embriyo transferinden sonra 10-12 gün beklenir.

Tüp bebek ile gebe kaldıktan sonra düşük riski normal gebeliğe göre daha fazla mıdır?

Tüp bebekle elde edilen gebelikler normal takip edilir; çoğul gebelik dışında risk oranı doğaldır.

Embriyo transferi sonrası istirahat edilmeli mi?

Embriyo transferi sonrası yoğun istirahat önerilmez; ancak 20 dakika kadar dinlenmekte fayda vardır.

Tüp bebek tedavisi ile cinsiyet seçimi yapılır mı?

Evet, genetik incelemelerle cinsiyet seçimi yapılabilir; ancak yasal olarak Türkiye’de bu seçenek sınırlıdır.

Tüp bebek uygulamaları ile elde edilen gebeliklerden doğan bebeklerle, normal doğan bebekler arasında fark var mı?

Hayır, tüp bebek ile doğan bebekler normal gebelikten farklı değildir.

Tüp bebek tedavisi öncesinde özel bir diyet uygulanmalı mıdır?

Tüp bebek tedavisinde beslenme önemlidir; sağlıklı bir diyet, başarılı sonuçlar için gereklidir. Sigara kullanımı, ideal kilo, düzenli protein tüketimi önemlidir.

Gebelik kayıpları ve kürtaj sonucu tüp bebek denemelerinde gebelik şansımı azaltır mı?

Gebelik kaybı sonrası komlikasyon olmadıysa yeniden gebelik şansı devam eder. Fakat bazı durumlarda genetik test yapılması gerekebilir.

Tüp bebek tedavisi öncesi istenen testler için belirli bir gün var mıdır?

FSH, LH, östrojen, progesteron gibi hormon testleri adetin belirli günlerinde yapılırken, diğerleri için zaman kısıtlaması yoktur.

Tüp bebek tedavisinde seçilen protokole göre tedavi süresi değişir mi?

Tüp bebek tedavisinde kadın hazırlığının süresi ve stratejisi değişebilir. Embriyo transferi, hastanın özel durumuna göre belirlenir.

Semen analizinde sperm sayısı çok az ise veya hiç bulunamamışsa ne yapılmalıdır?

Kesin bir karar vermek için ikinci bir analiz gerekmektedir. Eğer sperm bulunamazsa, Mikro TESE gibi cerrahi müdahalelerle çözüm aranabilir.

Adetlerim sancılı ve çocuk sahibi olmak istiyorum. Ne yapmalıyım?

Adet sancısı ve çocuk isteği durumunda bir uzmana başvurmak ve muayene olmak faydalıdır.

Dondurulmuş embriyo transferi ile taze transfer arasında gebelik oranları açısından bir fark var mı?

Dondurulmuş embriyo transferi ile taze transfer arasında gebelik oranları açısından ciddi bir fark bulunmamaktadır; bazen dondurulmuş embriyolar daha iyi sonuçlar verebilir.

Erkeklerde morfoloji bozukluğu olması durumunda tedavi planı nasıl yapılmalıdır?

Mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi ile morfolojik değerlendirme yapılmakta, uygun spermlerle tedavi süreci başlatılmaktadır.

Yumurta rezervi kontrolü için AMH (anti müllerien hormon) testini ne zaman yaptırmalıyım?

AMH testi, özel bir zaman aralığı gerektirmeden yapılabilecek bir testtir. Sonuçlar uzman hekimle değerlendirilmelidir.

Yumurta dondurma yöntemi kimlere önerilir?

30 yaş üstü kadınların yumurta rezervi azalma riski taşıdığı için dondurma işlemi önerilmektedir. Ayrıca kanser tedavisi gören bireylere de bu yöntem uygulanabilir.

İki tüp bebek denemesi arasında ne kadar ara vermek gerekir?

İlk deneme sonrası negatif sonuçta, bir sonraki adet sonrası 1 ay beklenmesi önerilir.

İleri yaş tüp bebek tedavisinde yumurta kalitesini artırmak için yöntemler var mı?

Piyasada bazı vitaminler ve antioksidanlar bulunsa da bu ürünlerin kaliteleri artırma etkisi kesin olmayabilir.

Embriyo transferi tarihine göre gebelik haftası nasıl hesaplanır?

Embriyo transferi gününden geriye 14 gün giderek gebelik haftası hesaplanır.

Yumurta toplama ve embriyo transferi sonrası denize ve havuza girebilir miyim?

Sauna ve hamam gibi yerlerden uzak durulması önerilmektedir; deniz ve havuza girmekte genel anlamda bir sakınca yoktur.

Adet görmeyen kadınlar gebe kalabilir mi?

Adet görmemek, menopoz anlamına gelmez; ancak adet düzensizliği tanı için mutlaka uzman muayenesi gereklidir.

Kanser tedavisi çocuk sahibi olmaya engel midir?

Kanser tedavisi, anne olma şansını sınırlayabilecek etkilere sahiptir; ancak öncesinde dondurma işlemleri ile korunmak mümkündür.

Cerrahi müdahaleler çocuk sahibi olmaya engel midir? Üreme sağlığını nasıl koruyabilirim?

Yumurtaların dondurulması, çocuk sahibi olma şansını korumaya yardımcı olabilir; ancak rahim kaybı durumda alternatif yöntem gereklidir.

Bekarım, yumurtalarımı ve anne olma şansımı saklayabilir miyim?

Türkiye’de bekar kadınların yumurta dondurması yasal olarak mümkün; ancak bir uzmanla muayene edilmesi gereklidir.

Tüp bebek ile ilgili bir merkeze görüşmeye giderken yanınızda neler getirmelisiniz?

Ön görüşme için daha önceki tüm test ve tetkiklerinizi yanınızda getirmeniz önemlidir.

Rahimde polip, septum (perde), sineşi (yapışıklık) olması gebe kalmaya engel midir? Tüp bebek tedavisinde gebelik oranını azaltır mı?

Rahim içinde bu tür durumlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir; doktorunuz size gereken bilgileri verecektir.

Laparoskopi nedir, ne zaman önerilir?

Laparoskopi, karın içinin gözlenebildiği endoskopik bir prosedürdür. Tüplerle ilgili problemlerde altın standarttır. Diğer sorunlar için de uygulanabilmektedir.

Aşılama nedir? Başarı oranı nasıldır?

İlaçlarla yumurta büyümesini sağlamanın ardından spermler, kateter ile rahme verilir. Başarı oranı %15-20 civarındadır.

Aşılama tedavisi kimlere önerilir? Aşılama kaç kez denenebilir?

İnseminasyon yapılması için tüplerin açık olması, rahmin normal olması ve yeterli sperm sayısına sahip olunması gerekir. Deneme sayısı ise çiftin bireysel özelliklerine bağlıdır.

Dış gebelik sonrası tedaviye ne kadar ara verilmelidir?

Dış gebelik tedavisinden sonra üç adet sonrası yeni bir denemeye başlanabilir; operasyon durumunda bir süre beklemek gerekebilir.

Tüp bebek tedavisi planlarken kullanılacak ilaç dozu neye göre belirlenmektedir? Tedavi sırasında hangi günler izin kullanmalıyım?

Hasta dostu tedavi, düşük doz ilaçlar ile yapılmakta ve bu süreçte yalnızca yumurta toplama ve embriyo transferinde izin alınması gerekmektedir.

Tüp bebek tedavisinde başarı mevsimlere göre değişir mi?

Tüp bebek tedavisinin başarısı, aylara veya mevsimlere göre değişiklik göstermemektedir.

Obezite çocuk sahibi olmayı etkiler mi?

Fazla kilolu kadınların tüp bebek tedavisinde başarı oranı, obezite durumunda düşmektedir. Diyet ve egzersiz ile zayıflamanın tedaviye olumlu etkisi olabilir.

Tüp bebek fiyatları ne kadar?

Tedavi sürecinde ihtiyaç duyulan tetkik ve işlemler, tüp bebek fiyatını etkilemektedir; dolayısıyla fiyatlar farklılık göstermektedir.