Anjiyo Ameliyatı Nedir? | Anadolu Sağlık Merkezi

Anjiyo (anjiyografi), kalp damarlarının iç yapısını incelemek amacıyla uygulanan bir tanı prosedürüdür. Ancak halk arasında “anjiyo ameliyatı” terimi genellikle damar tıkanıklığının belirlenmesiyle birlikte balon ve stent işlemleri gibi invaziv tedavi yöntemlerini ifade eder. Bu işlem, kasık ya da el bileğinden yapılan girişle, bir kateter aracılığıyla damar içine yerleştirilir. Uygulama sırasında kontrast madde verilerek damarların görüntülemesi sağlanır. Tıkanıklık bulunursa, balonla açılır veya stent yerleştirilir. Anjiyo, tanı ve tedavi amaçlı olarak yapılabilmekte olup genellikle lokal anestezi altında, hastanın bilinci açıkken gerçekleştirilir.

Kadınlarda Anjiyo (Anju) Ameliyatı Nasıl Olur?

Kadınlarda anjiyo ameliyatı genel olarak erkeklere benzer şekilde uygulanmakla birlikte, anatomik ve hormonal farklılıklar dikkate alındığında daha fazla özen gerektirebilir. Kadınların kalp damarları genellikle daha incedir, bu sebeple kateter yerleştirme işlemi daha dikkatli yapılmalıdır. Ayrıca, kadınlarda göğüs ağrısı şikayetleri bazen klasik damar tıkanıklığından ziyade mikrovasküler disfonksiyon veya spazmlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durumlar, geleneksel anjiyo görüntülerinde her zaman belirgin olmayabilir.

Bu nedenle, kadın hastalarda yapılan anjiyo işlemi sadece damar açıklığını değil, aynı zamanda kan akış dinamiklerini ve semptomların kökenini de detaylı bir şekilde incelemelidir. İşlemler genellikle bilekten uygulanır, ancak bazen kasık girişi de tercih edilebilir. Kadınlar, anjiyo sonrası morarma, damar spazmı ve ağrıya karşı daha duyarlı olabilirler; bu nedenle işlem sonrası dinlenme süresi daha dikkatli yönetilmelidir.

Erkeklerde Anjiyo (Anju) Ameliyatı Nasıl Olur?

Erkeklerde anjiyo işlemi standart prosedürlere uygun olarak uygulanır. Genellikle koroner arter hastalığı daha erken yaşlarda ve belirgin damar tıkanıklıklarıyla kendini gösterdiği için anjiyo, tanı koymak ve müdahale etmek için sık kullanılmaktadır. El bileği veya kasık bölgesinden yapılan girişle, kalp damarlarındaki daralma veya tıkanıklıklar açık bir şekilde görüntülenir.

Erkeklerde damar yapısı genellikle daha geniş olduğundan, kateterin ilerletilmesi işlemi teknik olarak daha kolay hale gelebilir. Tespit edilen tıkanıklığa bağlı olarak, yalnızca tanı amaçlı anjiyo yapılabilir ya da aynı seansta stent takılarak müdahale edilebilir. İşlem sonrası iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulama yöntemine göre değişiklik gösterir; ancak çoğu hasta birkaç gün içinde günlük yaşam aktivitelerine dönebilir.

Yaşlılarda Anjiyo (Anju) Ameliyatı Nasıl Olur?

İleri yaş grubunda yapılan anjiyo işlemleri, özel dikkat ve multidisipliner bir değerlendirme gerektirir. Yaşlı hastalarda genellikle hipertansiyon, diyabet, böbrek yetmezliği gibi eşlik eden kronik hastalıklar bulunur; bu nedenle işlem öncesi risk analizi oldukça önemlidir. Damar duvarlarının yaşla birlikte sertleştiği ve elastikiyetini kaybettiği için kateterin ilerletilmesi işlemi daha dikkatli şekilde gerçekleştirilmelidir. Ayrıca, kontrast madde kullanımı böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir, bu nedenle kontrast nefropati riski de göz önünde bulundurulmalıdır.

Bu yaş grubunda genellikle el bileğinden ziyade kasığın tercih edilmesi önerilir; çünkü bilek damarları yaşla birlikte daha incelmiş olabilir. Ancak, deneyimli merkezlerde bilekten anjiyo güvenli bir şekilde yapılabilir. İşlem sonrası kanama, morarma ve iyileşme süresi daha uzun olabilir. Yaşlı hastalar için anjiyo öncesi ve sonrası dikkatli takip, düşük riskli girişim teknikleri ve kısa süreli hastanede kalış planlaması gerekebilir.

Anjiyo (Anju) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İşlem sırasında hasta uyanık kalmakta ve lokal anestezi uygulanmaktadır. Yani işlem yapılan bölgede (el bileği veya kasık) uyuşukluk sağlanmaktadır. Genellikle el bileğindeki (radial arter) veya kasıktaki (femoral arter) bir damardan giriş yapılır. Bu aşamada, damarlar aracılığıyla kalbe yönlendirilen ince ve esnek bir tüp olan kateter kullanılır.

Kateter kalp damarlarına ulaştığında, içinden kontrast madde (boya) verilir. Bu madde, damarların röntgen görüntüsünde görünür hale gelmesini sağlar. Damarların açıklığı, daralma veya tıkanıklık olup olmadığı net bir şekilde değerlendirilebilir. Eğer damarda ciddi bir daralma varsa, aynı seansta balonla genişletme (anjiyoplasti) yapılabilir ve gerekirse stent yerleştirilebilir. İşlem süresi genellikle 15–45 dakika kadardır. Sonrasında hasta birkaç saat gözlem altında tutulur. Müdahalenin karmaşıklığına bağlı olarak hastanede kalış süresi genelde 1 günü geçmez. İşlem sonrası iyileşme süreci çoğunlukla hızlıdır.

Anjiyo (Anju) Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Anjiyo, günümüzde oldukça güvenli kabul edilen ve yaygın olarak uygulanan bir prosedürdür. Ancak, her tıbbi girişimde olduğu gibi belirli riskler ve yan etkiler de söz konusudur. Bu risklerin çoğu nadirdir ve ortaya çıktıklarında genellikle tedavi edilebilir durumdadır.

Riskler, hastanın yaşı, var olan sağlık sorunları (örneğin diyabet, böbrek yetmezliği), damar yapısı ve uygulanan giriş yolu (bilek veya kasık) gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Özellikle yaşlı hastalarda veya daha önce stent, bypass, kalp yetmezliği gibi geçmişi olan bireylerde komplikasyon riski biraz daha yüksek olabilmektedir. Anjiyo ameliyatının potansiyel riskleri şunlardır:

• Kanama ve morarma: İşlem yapılan bölgede damar zedelenmesinden kaynaklanabilir.
• Damar tıkanıklığı veya spazmı: Kateterin damarda hareket etmesi nedeniyle geçici spazmlar meydana gelebilir.
• Enfeksiyon riski: Nadir de olsa, giriş bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Alerjik reaksiyon: Kontrast maddeye karşı ciltte döküntü, nefes darlığı gibi reaksiyonlar görülebilir.
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma: Kontrast madde, böbrek hastalığı bulunan kişilerde risk taşıyabilir.
• Kalp ritim bozuklukları: Kateter kalbe yakın çalıştığı için kısa süreli ritim bozuklukları yaşanabilir.
• Damar yırtılması (çok nadir): Özellikle kireçlenmiş damar yapısında ciddi ama nadir bir komplikasyon olabilir.
• Pıhtı oluşumu: Kateter hareketi sırasında pıhtı oluşabilir ve emboliye yol açabilir.
• İnme veya kalp krizi (çok nadir): İleri yaş ve yüksek risk gruplarında, işlem sırasında damara pıhtı kaçması durumunda görülebilir.

Anjiyo (Anju) Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?

İşlem tanı amaçlı yapılmışsa ve ek bir müdahale (balon, stent) uygulanmamışsa, hastalar çoğunlukla aynı gün içinde taburcu olabilirler. El bileğinden yapılan anjiyolarda, hasta genellikle 4–6 saat içerisinde yürüyebilir ve ertesi gün normal aktivitelerine dönebilir. Kasık bölgesinden yapılan girişimlerde ise iyileşme süresi biraz daha uzun sürebilir. Yatak istirahati 6–12 saat sürebilir ve tam hareket özgürlüğü 2–3 gün içinde sağlanabilir.

Eğer anjiyo sırasında stent yerleştirildiyse veya balon uygulaması yapıldıysa, birkaç gün daha dikkatli olunması gerekebilir. Bu durumda 1 haftaya kadar ağır egzersizlerden kaçınmak ve doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak önemlidir. Yara bölgesinin temiz tutulması, şişlik ve morarma belirtilerinin gözlemlenmesi gerekmektedir. Genel olarak anjiyo işlemi sonrası tam iyileşme süresi 3 ila 7 gün arasında değişmektedir. Ancak kalp hastalığının nedeni ortadan kalkmadığı için yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontroller, kalıcı sağlık için gereklidir.