Baş Ağrısına İyi Gelen Yöntemler: Nasıl Geçer?

Baş ağrısı, en yaygın sağlık sorunlarından biridir ve her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir. Dünya nüfusunun neredeyse yarısını etkileyen bu rahatsızlık, kadınlarda erkeklere göre daha fazla gözlemlenir. Baş ağrısı, baş ve boyun kaslarının yanı sıra kulak, burun, boğaz, damarlar ve periost adı verilen kemik zarının bası, kasılma veya kayma durumlarında oluşabilir. Bu rahatsızlık, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve günlük aktiviteleri zorlaştıracak kadar şiddetli olabilir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği (IHS), baş ağrısı çeşitlerini 14 ana kategori ve 100’den fazla alt grup şeklinde sınıflandırmaktadır. Baş ağrıları arasında en yaygın olanları ise migren ve gerilim tipi baş ağrılarıdır.

Baş Ağrısı Nedir?

Baş ağrısı, hemen herkesin hayatında en az bir kez deneyimlediği oldukça yaygın bir rahatsızlıktır. Başın herhangi bir bölgesinde hissedilen ağrı, kafanın tamamında ya da yalnızca bir kısmında meydana gelebilir. Baş ağrıları, primer ve sekonder baş ağrısı olmak üzere iki ana kategoride değerlendirilir. Primer baş ağrısı, kişi başka bir sağlık sorunu yokken kendiliğinden gelişir ve bu baş ağrılarının %90’ını oluşturur. Küme baş ağrısı, gerilim tipi baş ağrısı ve migren primer baş ağrısına örnek olarak gösterilebilir. Sekonder baş ağrısı ise mevcut bir sağlık problemi nedeniyle ortaya çıkan baş ağrılarındandır.

Beyin damar hastalıkları, beyin tümörleri, menenjit, hipertansiyon, göz hastalıkları, sinir sistemi sorunları, enfeksiyonlar ve sinüzit, sekonder baş ağrısına neden olabilecek durumlar arasındadır. Dolayısıyla baş ağrısının oluşumunda pek çok faktör etkili olabilir. Bazı hallerde baş ağrısı, felç, ensefalit veya Covid-19’un bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu nedenle yüksek ateş, görme kaybı, kafa karışıklığı, bayılma, konuşma bozukluğu, dengesizlik, mide bulantısı veya kusma gibi belirtiler varsa, derhal bir nöroloji uzmanına danışmak gerekmektedir. Ayrıca, kişinin daha önce yaşamış olduğu baş ağrılarından daha şiddetli bir ağrı hissetmesi ya da mevcut ağrının artması durumunda, acil servise gitmek şarttır.

Baş Ağrısı Çeşitleri

Farklı bölgelerde ve nedenlerle ortaya çıkan baş ağrıları çeşitlilik göstermektedir. Toplumda en yaygın baş ağrısı türleri migren, gerilim tipi ve küme baş ağrısıdır. Her baş ağrısının sebepleri ise türüne göre değişkenlik göstermektedir. En sık görülen baş ağrıları şu şekilde sıralanmaktadır:

Migren

Baş ağrısının yaygın sebeplerinden biri olan migren, bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen nörolojik bir rahatsızlıktır. Migrenin iki ana türü bulunmaktadır: auralı ve aurasız. En yaygın formu aurasız migren olup, baş ağrısı genellikle tek taraflı ve zonklayıcı bir niteliğe sahiptir. Ataklar halinde ortaya çıkan migren, fiziksel aktivite ile daha da kötüleşebilir. Çocukluk, ergenlik veya yetişkinlik döneminde ortaya çıkabilen migren atakları sırasında kişide ışık ve ses hassasiyeti gözlemlenir. Birinci derece yakınlarında migren bulunan kişilerde daha sık rastlandığı bilinmektedir. Çevresel faktörler de migren ataklarını tetikleyebilmektedir; örneğin sıcaklık, nem, basınç değişimleri, lodos ve hava kirliliği gibi etkenler migreni tetikleyebilir.

Ek olarak, gürültü, koku, aşırı ışık, düzensiz uyku ve bazı gıdalar (örneğin çikolata ve kuru yemişler) migren ataklarını başlatabilir. Genellikle 4 ila 72 saat sürebilen migren ataklarında auralı formda özellikle baş ağrısından önce parlak ışıklar ve zigzag çizgiler görülebilir. Migren, yalnızca baş ağrısına yol açmakla kalmaz, aynı zamanda bulantı, bulanık görme, gibi ek semptomlarla da birlikte görülebilir.

Gerilim Tipi Baş Ağrısı

Nadir görülen tek taraflı gerilim tipi baş ağrısı, genellikle tüm başta hissedilir. Başın arka kısmından başlayarak öne yayılabilir. Bu baş ağrısı, başın tepe noktasında baskı ve sıkışma hissi yaratır. Başta ağırlık hissi oluşturan bu iltihap türü genellikle hafif şiddette meydana gelir. Stresle baş etme konusunda zorlanan ve detaycı bireylerde sıkça görülen bu baş ağrısı, aynı zamanda yorgunlukla da bağlantılıdır.

Küme Baş Ağrısı

Küme baş ağrısı, çok şiddetli bir baş ağrısı türüdür ve genellikle hastalar tarafından kafaya bıçak saplanma hissi ile tarif edilir. Yarım baş ağrısı olarak da bilinen bu durum, tek taraflı baş ağrısı ile karakterizedir; ağrının bulunduğu tarafta göz ve şakakta da rahatsızlık hissedilebilir. Baş ağrısı genellikle gözde sulanma ve göz kapağında düşme ile de ilişkilidir. Mide bulantısı, aşırı terleme ve soğuk his gibi belirtilerle ortaya çıkan küme baş ağrısı özellikle 20 ila 50 yaş grubundaki bireylerde sıkça yaşanır ve dayanılması güç bir ağrı türüdür.

Küme baş ağrıları genellikle erkeklerde daha yaygındır. Dönemsel olmasına rağmen yıl boyunca herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir; en çok sonbahar aylarında, günde bir ya da iki kez gerçekleşir ve bazen bir gün içinde 8’e kadar atağı çıkabileceği bilinir. Küme baş ağrıları kişiyi uyandırabilecek kadar şiddetli olabilir.

Baş Ağrısı Nedenleri

Baş ağrısının nedenleri, baş ağrısı çeşidine göre değişkenlik gösterir. Primer baş ağrılarında (migren ve küme baş ağrısı gibi) genetik faktörler etkili olabilir ve çevresel faktörler ağrıyı tetikleyebilir. Bu tür baş ağrılarının nedenini belirlemek için ilk önce ağrının türünün tespit edilmesi ve tanı alınması gerekmektedir. Sekonder baş ağrılarında ise etken, farklı bir tıbbi durumdur. Dolayısıyla sekonder baş ağrısının nedenini anlayabilmek için, odak noktası olan hastalığın belirlenmesi şarttır. Bu tür baş ağrıları basit bir enfeksiyondan, tümör oluşumuna kadar geniş bir yelpazeye yayılabilir. Özellikle gebeliğin ilk üç ayında gebelerin baş ağrısı sık sık görülmektedir. Bu durumda anne adaylarının bol su içmesi ve kesinlikle doktor tavsiyesi olmadan ilaç almaması önerilmektedir.

Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?

Baş ağrısı sırasında bol su içmek ve duş almak önerilmektedir. Baş bölgesine ıslak bir bez ile kompres yapılıyor olması da faydalı olabilir. Bulunduğunuz ortamın havalandırılması baş ağrısını hafifletebilir. Baş ağrısı yaşayan kişiler, sigara ve alkol kullanmaktan kaçınmalıdır. Baş ağrıları için ilaç almadan önce mutlaka bir doktora danışılmalı ve ağrının türüne göre uygun ilaçlar tercih edilmelidir.

Baş Ağrısı Nasıl Geçer?

Baş ağrısı şikayeti ile bir doktora başvurulduğunda, hekim öncelikle hastanın öyküsünü alır ve muayenesini yapar. Gereken durumda tanıyı desteklemek için laboratuvar testleri ve radyolojik incelemeler yapabilir. Elde edilen bulgular doğrultusunda baş ağrısının türü belirlenir ve tanı konur. Baş ağrısı tedavisinin çoğu genelde ilaçla yapılmaktadır fakat migrenin türüne göre değişiklik gösterebilir; örneğin, kronik migren tanısı konuyorsa botulinum toksin uygulaması gibi alternatif tedaviler de uygulanabilir.

Botoks uygulamasının, her 10 hastadan 6-8’ine olumlu sonuçlar sunduğu bilinmektedir ve bu, ilaç tedavisinden fayda göremeyen hastalar için iyi bir alternatif olabilir. Uygulama, 3 ila 6 aya kadar rahatlama sağlayabilir.

Daha önce yaşanmayan ve ansızın ortaya çıkan baş ağrıları, ağrının giderek yoğunlaşması, tedaviye yanıt vermemesi ve bambuk gibi ek belirtilerle birlikte gelmesi durumunda acil tıbbi yardım almak önemlidir. Bu tür ek belirtiler, baş ağrısının altında yatan başka bir nörolojik hastalığın olabileceğini düşündürmektedir. Eğer siz de baş ağrısı yaşıyorsanız, en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli kontrolleri yaptırmalısınız.