Entübe Nedir? Entübasyon Hangi Durumlarda ve Neden Uygulanır?

Entübasyon, bir kişinin nefes almakta zorlandığında hayat kurtarma potansiyeline sahip bir işlemdir. Bu işleme trakeal entübasyon veya endotrakeal entübasyon da denir. Sağlık profesyoneli, bir laringoskop kullanarak endotrakeal tüpü (ETT) ağızdan ve burundan, ses kutusuna ve ardından trakeaya yönlendirir. Tüp, havanın akciğerlere ulaşabilmesi için hava yolunu açık tutar. Bu işlem ile solunumun başlaması ve düzenli hale gelmesi hedeflenir. Entübasyon genellikle acil durumlarda ya da ameliyattan önce hastanede uygulanır. Özellikle acil durumlarda ağız yoluyla yapılan entübasyon hayati önem taşır.

Entübasyon Neden Yapılır?

Entübasyon birçok nedenle yapılabilir. Doktorlar entübasyonu yoğun bakım süreçlerinde ve anestezi uygulamaları esnasında kullanmaktadır. Aynı zamanda genel anestezi altında yapılan ameliyatlarda hava yolunu açık tutmak amacıyla gereklidir; çünkü genel anestezi, nefes almayı ve diğer otomatik vücut işlevlerini baskılar.

İnsanlar solunum yetmezliği gibi durumlarda ya da kendi başlarına yeterince nefes alamadıklarında entübe edilme gereği duyabilirler. Doktorlar, entübasyon işlemini gerçekleştirmek için tüpü bir ventilatöre bağlarlar. Entübasyon adımlar halinde uygulanarak solunum düzenlemeye yardımcı olur.

Entübasyon Hangi Durumlarda Yapılır?

Solunum yolu tıkandığında, hasar gördüğünde veya doğal nefes alınamadığı durumlarda entübasyon gereklidir. Entübasyona yol açabilecek yaygın durumlar şunlardır:

• Hava yolu tıkanıklığı: Solunum yoluna takılan herhangi bir nesne, hava akışını engellediğinde entübasyon yapılması gerekebilir.
• Kalp durması: Ani kalp fonksiyonu kaybı durumlarında hasta yeterli nefes alamayabilir. Bu durumlarda entübasyon uygulanır.
• Boyun, karın ve göğüs bölgesinin hava yolunu etkileyen yaralanma veya travma.
• Bilinç kaybı veya düşük bilinç düzeyi: Kişinin hava yolunun kontrolünü kaybetmesine neden olabilecek bu durumlar entübasyon gerektirebilir.
• Ameliyat: Kişinin kendi başına nefes almasını zorlaştıracak olan anestezi etkisindeki cerrahi işlemler için entübasyon gerekebilir.
• Solunum yetmezliği veya apne (solunumun geçici olarak durması) gibi durumlarda tercih edilir.
• Aspirasyon riski: Yiyecek, kusmuk veya kan gibi yabancı maddelerin solunması, solunumda düzensizlik yaratabileceği için entübasyon gerektirebilir.

Entübasyon Nasıl Uygulanır?

Trakeostomi işlemleri, hava yolunda tıkanıklık olması ve entübasyonun mümkün olmaması durumlarında, hastanın oksijen iletiminin yetersiz olduğu ya da sekresyon problemi olduğu zaman yapılır. Entübasyon, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir. Bu yöntemler şunlardır:

Endotrakeal Entübasyon (Ağız yoluyla entübasyon): Ağız yoluyla gerçekleştirilen entübasyon tekniğidir. Nazotrakeal entübasyona göre genellikle daha hızlı olduğundan acil durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Endotrakeal entübasyonun aşamaları şu şekildedir:

• Kişi sırtüstü düz bir şekilde yatırılır.
• Sağlayıcı, kendini kişinin başının üstünde, ayaklarına bakacak şekilde konumlandırır.
• Kişinin ağzı açılır ve dişleri korumak için bir koruyucu takılabilir.
• Dilin uzak tutulmasını sağlayan ışıklı bir aletle, sağlayıcı ET tüpünü dikkatlice kişinin boğazına yönlendirir ve nefes yoluna doğru iter.
• Tüpün ucundaki küçük bir balon şişirilerek sabitlenir ve havanın kaçağı önlenir.
• Ağzın dışındaki tüp, bantla sabitlenir.
• Tüp daha sonra bir ventilatöre bağlanabilir veya anestezi ya da ilaç vermek için kullanılabilir.
• Sağlayıcı, bir stetoskop, göğüs röntgeni ve/veya kapnograf adındaki bir alet yardımıyla tüpün yerleşiminin doğruluğunu kontrol eder.

Nazotrakeal Entübasyon (Burun yolu ile entübasyon): Nazotrakeal entübasyon süreci, endotrakeal entübasyona benzer ancak kişi tamamen veya kısmen sedasyona tabi tutulabilir. Bu yöntem burun içinden başlayarak nefes borusuna doğru uygulanır. Doktorlar genellikle bu yaklaşımı uyanık ve normal nefes alan bireylerde ya da ağız kullanımından kaçınması gereken durumlarda tercih ederler. Nazotrakeal entübasyon daha kontrollü bir ortamda yapıldığı için ilave araçlar da kullanılabilir. Örneğin, bir sağlayıcı burun kanamasını önlemek için dekonjestan bir sprey, ağrıyı azaltmak için topikal bir anestezik ve öğürmeyi önlemek üzere bir kas gevşetici kullanabilir. Bazı sağlayıcılar ayrıca burun trompeti adında bir cihazla geçişi genişletebilir. Nazotrakeal Entübasyon aşamaları şunlardır:

• Tüp burun deliğine yerleştirildikten ve boğazın orta kısmına girdikten sonra laringoskop adı verilen fiberoptik bir mikroskop, tüpün ses telleri arasından nefes borusuna yönlendirilmesine yardımcı olur.
• Tüp daha sonra nefes borusuna yerleşmek üzere sabitlenir.
• Tüp, hareket etmemesi için bantla dışarıdan sabitlenir.

Entübasyonun Riskleri Nelerdir?

Entübasyon, bir kişinin hayatını kurtarmaya yardımcı olabilecek yaygın ve genel olarak güvenli bir yöntemdir. Birçok kişi birkaç saat veya gün içinde iyileşir, ancak bazı nadir komplikasyonlar meydana gelebilir:

• Aspirasyon: Entübe edilen bir kişi, kusmuk, kan veya çeşitli sıvıları soluyabilir.
• Endobronşiyal entübasyon: Trakeal tüp, trakeayı akciğere bağlayan bronşlardan birine inebilir. Bu şarta ana entübasyon da denir.
• Yemek borusu entübasyonu: Eğer tüp trakea yerine yemek borusuna girerse, bu durum hızlı bir şekilde müdahale edilmezse beyinsel hasara veya ölüme yol açabilir.
• Hava yolunun güvence altına alınamaması: Entübasyon başarılı olmazsa sağlık profesyonelleri hastayı tedavi edemeyebilir.
• Enfeksiyonlar: Entübe edilen kişilerde sinüzit gibi enfeksiyonlar gelişebilir.
• Yaralanma: İşlem, ağız, dişler, dil, ses telleri veya solunum yolu üzerinde hasar oluşturabilir. Yaralanma kanamaya veya şişmeye neden olabilir.
• Anesteziden kaynaklanan sorunlar: Çoğu insan anestezi sonrası iyi bir şekilde iyileşirken, bazıları uyanma güçlüğü çekebilir veya tıbbi acil durumlar yaşayabilir.
• Tansiyon pnömotoraks: Göğüs boşluğunda hava birikmesi sonucu akciğerlerin çökmesine yol açabilir.