Hipertiroidi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı hormon üretmesi sonucu gelişen bir durumdur. Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan küçük bir organdır ve metabolizmanın, enerji dengesinin, kalp hızının ve vücut sıcaklığının düzenlenmesi için hormonlar üretir. Hipertiroidi, T3 ve T4 hormonlarının aşırı salınımı ile metabolizmanın hızlanmasına neden olur. Bu durum, kalp çarpıntısı, kilo kaybı, sinirlilik ve aşırı terleme gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Hipertiroidi Nedir?

Hipertiroidi; Graves hastalığı gibi otoimmün hastalıklar, tiroid nodülleri, tiroidit (tiroid iltihabı) ve fazla iyot alımı gibi çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Graves hastalığı, hipertiroidinin en yaygın nedenidir ve bağışıklık sisteminin tiroid bezini aşırı hormon üretmeye teşvik etmesiyle ortaya çıkar. Ayrıca, sıcak nodül olarak bilinen tiroid bezindeki anormal büyümeler de tiroid hormonlarının kontrolsüz üretimine yol açabilir. Hipertiroidi, her yaştaki bireyi etkileyebilir, ancak kadınlarda erkeklerden daha sık görülmektedir. Genellikle 20-40 yaş arasındaki bireylerde daha yaygındır. Belirtileri arasında kalp çarpıntısı, sinirlilik, kilo kaybı, aşırı terleme ve sıcaklığa karşı duyarlılık bulunur. Bazı durumlarda, gözlerin çıkıntılı görünmesine neden olan Graves oftalmopatisi de yaşanabilir. Teşhis veya tedavi edilmediğinde hipertiroidi ciddi komplikasyonlara neden olabilir; örneğin, kalp ritim bozuklukları, osteoporoz ve tirotoksik kriz. Bu sebeple belirtiler fark edildiğinde hızlı bir şekilde bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir?

Tiroid hormonlarının aşırı üretimi, vücutta pek çok sistemi etkileyerek çeşitli belirtiler ortaya çıkarır. Bu belirtiler, metabolizmanın hızlanması, sinir sisteminin aşırı uyarılması ve enerji dengesizliği ile ilişkilidir. Hipertiroidinin belirtileri şunlardır:

• Kilo Kaybı: İştah artmasına rağmen hızlı metabolizma nedeniyle istem dışı kilo kaybı sık görülür.
• Kalp Çarpıntısı ve Hızlı Kalp Atışı: Taşikardi ve kalp ritim bozuklukları yaygındır.
• Aşırı Terleme: Hızlanan metabolizma, vücut sıcaklığını artırarak terlemeyi artırır.
• Isıya Karşı Hassasiyet: Sıcak havalarda rahatsızlık hissi ve tahammülsüzlük yaşanabilir.
• Titreme: Ellerde hafif titreme yaygındır ve sinir sistemi aktivitesine bağlıdır.
• Kas Güçsüzlüğü: Özellikle üst bacak ve kollarda kas zayıflığı görülebilir.
• Ciltte İncelme ve Saç Dökülmesi: Cilt incelir ve saç dökülmesi artabilir.
• Sinirlilik ve Huzursuzluk: Aşırı tiroid hormonları, sinir sistemi üzerinde olumsuz etki yaratarak duygusal dengesizliklere yol açabilir.
• Uykusuzluk: Uykuya dalmakta güçlük çekme ve sık uyanmalar göze çarpar.
• Konsantrasyon Bozukluğu: Dikkat eksikliği ve zihinsel karışıklık yaşanabilir.
• İshal ve Bağırsak Hareketlerinde Artış: Sindirim sisteminin hızlanması nedeniyle bağırsak hareketlerinde artış görülebilir.
• Boyunda Şişlik (Guatr): Tiroid bezinin büyümesiyle boynun görünümünde belirgin bir şişlik oluşabilir.
• Adet Düzensizlikleri: Kadınlarda adet döngüsünde kısalma veya düzensizlikler görülebilir.
• Kronik Yorgunluk: Metabolizma hızlansa bile enerji seviyelerinin dengelenememesi yorgunluk hissine neden olabilir.

Hipertiroidi Nedenleri Nelerdir?

Hipertiroidinin gelişimindeki en yaygın sebep, otoimmün hastalık olan Graves hastalığıdır. Bunun yanı sıra, tiroid nodülleri, tiroidit ve iyot fazlalığı da hipertiroidiye sebep olabilir. Hipertiroidinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Graves Hastalığı: Hipertiroidinin en sık görülen nedenidir. Bağışıklık sistemi, tiroidi uyararak aşırı hormon salınımına yol açar. Genellikle genetik eğilim ile ilişkilidir.
• Tiroid Nodülleri (Toksik Nodüler Guatr): Tiroid bezinde oluşan nodüller, bağımsız olarak hormon üretebilen anormal dokulardır.
• Tiroidit (Tiroid İltihabı): Tiroid bezinin iltihaplanması, hormonların kontrolsüz bir şekilde kana karışmasına neden olabilir.
• Fazla İyot Alımı: Tiroid fonksiyonu için gerekli olan iyotun aşırı tüketimi, tiroid hormonlarının fazla üretimine yol açabilir. İyot içeren ilaçlar veya besin takviyeleri hipertiroidi gelişiminde etkili olabilir.
• Tiroid Bezi Tümörleri: Nadir de olsa, tiroid bezindeki tümörler hormon üretimini artırabilir.
• Gebelik ve Doğum Sonrası Dönem: Gebelik sırasında tiroid fonksiyonlarında değişiklikler meydana gelebilir ve bazı kadınlarda doğum sonrası hipertiroidi görülebilir.

Hipertiroidi ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

Hastalık, metabolizmanın hızlanmasıyla vücutta birçok sistemi etkileyerek değişik semptomlara yol açar. Bu semptomlar, tiroid hormonlarının aşırı salınımı nedeniyle fiziksel, psikolojik ve hormonal değişiklikler şeklinde görülebilir. Hipertiroidinin semptomları genellikle belirgin olsa da, bazı hastalarda hafif seyredebilir. Ancak tedavi edilmediğinde daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Hipertiroidi semptomları arasında şunlar bulunur:

• Kilo Kaybı: İştah artmasına rağmen hızlı metabolizma nedeniyle kilo kaybı yaşanır.
• Kalp Çarpıntısı: Kalbin hızlanması (taşikardi) ve düzensiz kalp ritimleri (aritmi) sık görülmektedir.
• Sinirlilik ve Huzursuzluk: Aşırı tiroid hormonları, merkezi sinir sistemini uyararak sinirlilik, huzursuzluk ve anksiyeteye yol açabilir.
• Isıya Karşı Hassasiyet: Sıcak havalarda rahatsızlık ve aşırı terleme görülebilir.
• Aşırı Terleme: Metabolizmanın hızlanması nedeniyle terleme artar.
• Uykusuzluk: Hormon seviyelerindeki artış, uykuya dalmayı zorlaştırır ve sık uyanmalara neden olabilir.
• Kas Güçsüzlüğü: Özellikle üst bacak ve kollarda kas zayıflığı tespit edilebilir.
• Titreme: Ellerde hafif titreme yaygın bir bulgudur.
• Bağırsak Hareketlerinde Artış: Sindirim sistemi hızlandığından, sık dışkılama veya ishal görülebilir.
• Görme Problemleri: Graves hastalığında, gözlerin dışa doğru çıkıklığı (egzoftalmi), kuruluk ve tahriş görülebilir.

Hipertiroidi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, hastanın semptomlarını, tıbbi geçmişini ve ailesinde tiroid hastalığı öyküsünü inceler. Fiziksel muayenede tiroid bezinin boyutu, boyun bölgesindeki şişlikler (guatr) veya düzensizlikler kontrol edilir. Ayrıca, kalp çarpıntısı, hızlı nabız, titreme ve gözlerde dışa doğru çıkma gibi belirtiler de gözlemlenir. Kesin tanı için kan testleri yapılır; tiroid fonksiyon testleri hipertiroidi tanısında en önemli araçlardır.

Hipertiroidi Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Hastaların vücut ihtiyaçlarını karşılayarak tiroid bezinin aşırı hormon üretimini dengelemeye ve semptomları hafifletmeye yönelik bir beslenme programı izlemeleri önemlidir. Hipertiroidi metabolizmayı hızlandırdığı için hasta bireylerin enerji ve besin ihtiyaçları artmaktadır. Bu nedenle yeterli miktarda kalori, protein, vitamin ve mineral alımına özen gösterilmelidir. Özellikle D vitamini, kalsiyum ve magnezyum gibi kemik sağlığını destekleyen besinler, hipertiroidinin olası etkilerini azaltmada faydalı olabilir. Bununla birlikte, iyot açısından zengin gıdalardan kaçınılmalıdır; zira iyot, tiroid hormonlarının üretimini artırabilir.

Hipertiroidi Yasak Yiyecekler

Hipertiroidi hastalarının, iyot içeriği yüksek besinlerden, işlenmiş ve rafine gıdalardan kaçınmaları önerilir. Deniz ürünleri, iyotlu tuz ve iyot içeren gıdalar, tiroid hormonlarının üretimini artırabileceği için sınırlı miktarda tüketilmelidir. Ayrıca, kafein içeren çay, kahve ve enerji içecekleri sinirlilik ve çarpıntı gibi belirtileri şiddetlendirebilir. Goitrojenik özelliklere sahip bazı sebzeler de tiroid fonksiyonlarını etkileyebileceğinden dikkatli tüketilmelidir. Aşırı şekerli ve işlenmiş gıdalar ise enerji dalgalanmaları ve yorgunluğa yol açabilmektedir.