HPV Aşısı: Nedir, Kimler İçin Uygundur ve Ne Zaman Uygulanabilir?

İnsan papilloma virüsü (HPV), papillomaviridae ailesine ait bir DNA virüsüdür.

HPV, 200’den fazla türe sahip olan ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara sebep olabilen bir virüstür. Bu virüs türünün bulaşıcılığı oldukça yüksektir. Yaklaşık 40 çeşidi genital siğillere yol açarken, bazı türleri kanserle ilişkilidir.

HPV enfeksiyonları sıkça görülen enfeksiyonlardandır. Neredeyse herkes hayatlarının bir döneminde en az bir tür HPV ile enfekte olur. Çoğu HPV enfeksiyonu zamanla kendiliğinden geçer; fakat bazıları daha uzun sürebilir ve ilerleyen zamanlarda kansere neden olabilir. HPV enfeksiyonlarının çoğu geçici olup genellikle belirti göstermez, bu durum erkenden teşhis konulmasını zorlaştırır. HPV’den korunmanın yolu, enfeksiyonun risk faktörlerini bilmek ve sağlık kuruluşları tarafından risk altındaki bireylerin izlenmesidir.

HPV Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?

HPV enfeksiyonu, vücuttaki lezyonlar veya cinsel ilişki yoluyla çeşitli yollarla bulaşabilir. En yaygın bulaş şekli cinsel yolla olmaktadır. Çok eşlilik ve genç yaşta cinsel ilişki yaşamak bulaş riskini artırmaktadır. HPV bulaş sonucu genital bölgede siğiller oluşabilir ve bazı kanser türlerine yol açabilir. Bu kanser türleri şunlardır:

• Kadınlarda vajina, vulva ve rahim ağzı kanserleri
• Erkeklerde penis kanseri
• Kadınlar ve erkeklerde anal kanserler, bademcik, dil kökü ve orofaringeal kanserleri

HPV Enfeksiyonundan Nasıl Korunur?

HPV, virüsün bulaştığı yüzeylerle ve cilt temasıyla ya da cinsel ilişki yoluyla bulaşır. Geçmişte korunma yöntemleri arasında tek eşlilik ön plandayken, günümüzde HPV aşısı önemli bir koruma yöntemidir. HPV’den korunmak için HPV-DNA testi, pap testi ile tarama ve erken teşhis önemlidir. Bulaş riskini azaltacak önlemler şu şekildedir:

• Aşı Olmak: HPV aşısı, enfeksiyonlardan korunmada etkin ve güvenilir bir yöntemdir. Önerilen yaş aralığında ve dozlarda aşılanmak, virüse karşı koruma sağlar.
• Rahim Ağzı Kanseri Taraması Yaptırmak: HPV, kadınlarda rahim ağzı kanserine sebep olabilen bir virüstür. Bu nedenle, belirli aralıklarla tarama yaptırmak önemlidir.
• Prezervatif Kullanmak: HPV’nin önemli bulaş yollarından biri korunmasız cinsel ilişkilerdir. Aktif cinsel yaşamı olan bireylerin prezervatif kullanması gereklidir; ancak prezervatif her bulaş riskini ortadan kaldırmayabilir. Bu yüzden tek eşli ilişkiler de korunma açısından önemlidir.

HPV Aşısının Kansere Etkisi

HPV, genital siğillere ve kanserlere neden olan önemli bir enfeksiyondur. Enfekte olduktan sonra kanser gelişmesi genellikle yıllar alır. HPV, rahim ağzı, vulva, vajina, penis ve anüs dahil olmak üzere birçok kanser türünü tetikleyebilir.

HPV, ağız, gırtlak, dudak ve diğer baş-boyun kanserleri gibi çeşitli kanser türlerine de yol açabilir. Orofaringeal kanserler bunlar arasında yer almakta olup, boğazda uzun süreli rahatsızlık, kulak ağrısı ve yutkunma güçlüğü gibi semptomlar gösterebilir. Ancak bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilir.

Bağışıklık sistemi, HPV ile mücadelede kritik bir rol oynar. Zayıf bağışıklık sistemine sahip bireyler, HPV’ye karşı koruma sağlamakta zorlanabilir ve sağlık sorunlarıyla karşılaşabilir. HPV aşısı, bu tür kanserleri önlemek için geliştirilmiş etkili bir yöntemdir; yeni HPV enfeksiyonlarını engeller ama mevcut enfeksiyonları önlemez. Bu nedenle, aşıyı virüse maruz kalmadan önce yaptırmak önemlidir.

HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, insan papilloma virüsünün sebep olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan bir yöntemdir. Hem cinsel yönden aktif hem de pasif kişilere uygulanabilir. HPV enfeksiyonu tek başına bir tedavi yöntemi değildir; esas amaç virüs kaynaklı hastalıkların tedavisidir. 11-12 yaşlarındakilere uygun dozlarla aşılanmaları önerilir. Aşı 9 yaşından itibaren uygulanabilir ve 26 yaşına kadar herkese önerilmektedir. Ayrıca, risk grubuna göre 27-45 yaş arasındaki yetişkinlere de aşı yapılabilir. Aşılama genellikle iki veya üç doz şeklinde gerçekleştirilir. 15 yaşından önce aşılanan kişiler iki doz alırken, sonrasında aşılananlar üç doz alabilir. Hamile kadınlara aşı uygulanması önerilmez ve doğum sonrasına ertelenmelidir.

HPV Aşısı ve Dozları

HPV aşısı, ilk cinsel ilişkiden ve 25 yaşından önce yapılması önerilmektedir. 15 yaş öncesi aşılama 2 doz şeklinde yapılırken, ikinci doz 6-12 ay içerisinde uygulanmalıdır. 15-26 yaş arasında aşılanan kişiler ve bağışıklığı baskılanmış bireyler için üç doz önerilir; ilk dozdan sonra ikinci doz 1-2 ay içinde, üçüncü doz ise 6 ay sonra uygulanmalıdır.