Karaciğer Kisti Nedir ve Nasıl Geçer?

Karaciğer kistleri, karaciğerde oluşan iyi huylu (kanserli olmayan) kitlelerdir. Semptomlar mevcut değilse, bu sıvı dolu keseler genellikle karaciğerin işlevini etkilemediğinden dolayı tedavi gerektirmez. Çoğu durumda, tek bir kisti (basit kist olarak adlandırılır) olan bireylerde herhangi bir belirti ortaya çıkmaz. Diğerleri ise polikistik karaciğer hastalığı adı verilen bir durum geliştirebilir ve karaciğerlerinde birçok kistik oluşum görülebilir. Polikistik karaciğer hastalığı olan bireyler bile genellikle karaciğerlerinin normal şekilde çalışmaya devam etme yeteneğini kaybetmezler.

Genel olarak, karaciğer kistleri 30 ile 70 yaş arasındaki bireyleri etkileyebilir; ancak, sadece bireylerin %10 ila %15’inde belirgin semptomlar ortaya çıkar. Kadınlar, erkeklerden daha fazla karaciğer kisti ile doğmakta, buna karşın erkeklerde kist gelişme oranı daha yüksektir. Karaciğer kistleri genellikle başka bir durum için yapılan taramalar sırasında tesadüfen tespit edilir. Çoğu karaciğer kisti herhangi bir soruna neden olmaz ve tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Karaciğer Kisti Nedir?

Karaciğer kistleri, hava, sıvı veya yarı katı maddelerle dolu ince duvarlı keseciklerdir. Karaciğer kisti insanlarda yaklaşık %5 oranında görülmektedir. Kistlerin büyük kısmı iyi huyludur, fakat her kanser türü kötü huylu kistlere neden olabilir. Hastalar genellikle tek bir karaciğer kisti ile başvururken, bazen birden fazla kist gelişimi de söz konusu olabilir. Karaciğer kistleri, nadiren karaciğerin işlevselliğini etkiler.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki insanların %15 ila %18’i ile dünya genelindeki insanların %5 ila %10’unda karaciğer kistlerinin bulunduğu tahmin edilmektedir.

Karaciğer Kisti Belirtileri Nelerdir?

İyi huylu veya kanserli karaciğer kistlerine sahip bireylerin çoğunda semptom görülmez. Ancak bazı durumlarda karaciğer kisti belirtileri aşağıdaki gibi yaşanabilir:

• Karın sağ üst kısmında hafif bir ağrı
• Şişkin karın bölgesi
• Mide bulantısı ve kusma
• Az miktarda yemek yediğinde tokluk hissi ve iştahsızlık
• Nefes almakta zorluk
• Sarılık: Karaciğer kistleri safra kanallarını tıkarsa bu durum ortaya çıkabilir.
• Ateş ve keskin karın ağrısı: Bu, kistin patlaması durumunda meydana gelebilir.

Karaciğer Kisti Neden Olur?

Karaciğer kisti nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bazı bireylerde karaciğer kistleri gelişirken, kimileri doğuştan kistlerle birlikte gelmektedir. Eğer karaciğer kistleri doğumda mevcutsa bile, yaşamın ilerleyen dönemlerinde belirtiler ortaya çıkana kadar fark edilmeyebilirler.

Polikistik karaciğer hastalığı olan bireyler, bu durumu kalıtsal olarak alabilir, fakat bazen ailede geçmişi olmayan kişilerde de görülebilir. Kirli gıda yoluyla bulaşabilen ekinokok paraziti, karaciğer kistlerinin gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir.

Karaciğer Kisti Türleri Nelerdir?

Karaciğerde bir veya daha fazla kist olduğu söylendiğinde, kistin türünü öğrenmek oldukça önemlidir. Karaciğer kisti türleri şunlardır:

• Basit kistler: En yaygın karaciğer kisti türüdür. Çoğu durumda herhangi bir belirti yaşanmaz ve kistler genellikle başka bir durum için yapılan taramalar sırasında tesadüfen bulunur. Yalnızca belirtiler belirdiğinde tedaviye ihtiyaç vardır.
• Karaciğer hidatik kistleri: Ekinokokkoz veya hidatik hastalık olarak bilinir. Kistlerin oluşumuna sebep olan bir tür parazittir. Bu kistler karaciğerde veya vücudun diğer bölgelerinde bulunabilir. Tedavi genellikle ilaç ve ameliyat ile yapılır.
• Polikistik karaciğer hastalığı: Genetik bir bozukluk olarak karaciğerde çok sayıda kistin oluşmasına neden olur.
• Biliyer kistadenom: Genellikle büyük bir karaciğer kistidir ve kadınlarda daha sık görülür. Dolgunluk ve karın ağrısı semptomlarına yol açar. Kanser riskini artırabilir ve tedavi genellikle karaciğer ameliyatı ile gerçekleşir.
• Karaciğer hemanjiyomu: İyi huylu ve genellikle tedavi gerektirmeyen, kan damarlarından oluşan karaciğer kistidir.
• Travmatik kistler (psödokistler): Karaciğer yaralanmaları sonrası oluşabilir.

Karaciğer Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Genellikle, sağlık uzmanları diğer rahatsızlıklar için yapılan görüntüleme testleri sırasında karaciğer kisti teşhisi koyarlar. Karaciğer kistlerini tespit etmeye yardımcı olabilecek görüntüleme testleri şunlardır:

• Ultrason: Ultrason, inner organların veya diğer dokuların gerçek zamanlı görüntülerini ve videolarını yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak oluşturur.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taramaları, yumuşak dokuların ve kemiklerin üç boyutlu görüntülerini üretmek için birden fazla röntgen ve bilgisayar kullanır.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Ağrısız bir test olan MRI, organların ve yapıların çok net görüntülerini büyük mıknatıs, radyo dalgaları ve bilgisayar kullanarak sağlar.

Sağlık uzmanları görüntüleme testlerinde karaciğer kistlerini tespit ederse, kanser öncesi veya kanserli karaciğer kistleri, polikistik karaciğer hastalığı ya da parazit kökenli karaciğer kistleri gibi durumları teşhis etmek için aşağıdaki adımları takip edebilir:

• Fiziksel Muayene
• Tıbbi geçmiş: Sağlık profesyonelleri, kronik karaciğer hastalığı geçmişinin olup olmadığını ve ailenin tıbbi geçmişini sorgulayabilir.
• Serodiyagnostik testler: Bu testler, kan örneklerindeki belirli antikorları tespit etmek için kullanılır.
• Kontrastlı ultrason: Yüksek frekanslı ses dalgaları ile vücut dokuları üzerinden gönderilerek yankılar kaydedilir ve video ya da fotoğraf haline dönüştürülür.

Karaciğer Kisti Ameliyatı

Polikistik böbrek hastalığının sebep olduğu böbrek yetmezliğinin aksine, PLD karaciğer yetmezliğine yol açmaz; aslında çoğu hastada ameliyat gerektirmemektedir. Ancak, karaciğer kistleri aşırı büyüyüp çevre organlara baskı yapıyorsa, açılması veya çıkarılması amacıyla cerrahi bir müdahale gereklidir.

Karaciğer kisti ameliyatı, büyük kesiler açılmadan, laparoskopik yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Bu kapalı cerrahi işlem sırasında cerrah, karın içini daha iyi görebilmek için karın bölgesine 3-4 adet küçük kesiler açar. Açılan kesilerden karbondioksit enjekte edilerek karın şişirilir. Ardından karnın içine laparoskop yerleştirilir ve cerrah sürecin doğru işlemesine yöneliktir. Diğer kesitlerden cerrahi ekipmanlar içeri alınarak işlem başlatılır.

Kist çıkarılır ve çevre dokular temizlenerek işlem sonlandırılır. Kesilen bölgeler özel bantlar veya küçük dikişler ile kapatılır. Bu cerrahi işlem sonrası hastalar için bir veya iki gün hastanede dinlenme önerilir. Hasta taburcu olurken ameliyat bölgesinde enfeksiyon riskine karşı antibiyotik verilebilir. Ameliyat sonrası dönemde yumuşak yiyeceklerden oluşan bir diyet ve ağır kaldırmalardan kaçınma önerilmektedir.