Kızıl Hastalığı Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

A grubu Streptococcus’tan kaynaklanan, halk arasında Kızıl hastalığı olarak bilinen boğaz ağrısı, vücudun her yerinde parlak kırmızı, engebeli döküntülere neden olur. Hastalığın adı da bu döküntülerden gelmektedir. Genellikle çocukları etkiler; ancak yetişkinlerde de görülebilir. Ateş, boğaz ağrısı ve döküntü gibi belirtilerle rahatsızlık yaratmakta, fakat tedavi ile hızla geçmektedir.

Kızıl Hastalığı Nedir?

Kızıl, kırmızı döküntülerle seyredebilen bir bakteriyel enfeksiyondur. Bu hastalık, A grubu streptokok bakterileri tarafından tetiklenir ve boğaz iltihabı, impetigo, cilt enfeksiyonları veya romatizmal ateşe neden olabilir. Bu bakterilere ait toksinler, vücudun dört bir tarafında parlak kırmızı döküntüler oluşturur. Döküntüler ilginç bir şekilde zımpara kağıdı gibi görünür ve genellikle ilkokul çağında olan çocukları etkiler. Tedavi ile çoğu hasta yaklaşık bir hafta içinde iyileşirken, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kızıl Hastalığı Neden Olur?

Kızıl hastalığı, A grubu Streptococcus bakterilerinden kaynaklanır. Bu bakteriyi taşıyan biriyle yakın temas halinde olduğunuzda, aşağıdaki yollarla enfekte olabilirsiniz:

• Öksürük veya hapşırıklarla yayılan damlacıkları soluyarak
• Damlacıklarla kontamine olmuş yüzeylere dokunup, ardından ağız veya buruna temas ederek
• Enfekte cilt yaralarıyla temasta bulunarak

Herkes bu enfeksiyona yakalanabilir. Ancak, özellikle risk altında olan gruplar şunlardır:

• 5 yaş altı çocuklar, özellikle yeni doğan bebekler
• Gebelik durumundaki veya yeni doğum yapmış olan kadınlar
• Yaşlı bireyler
• Hijyen koşulları kısıtlı olanlar
• Kalabalık ortamlarda yaşayan ya da zaman geçirenler
• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
• Diyabet ve hipertansiyon gibi kronik hastalığı olan kişiler

Çocuklar, yetişkinlere göre daha fazla risk altındadır; çünkü hijyen konusunda daha az bilgili olabilirler. Ayrıca, okullardaki kalabalık ortamlarda yakın fiziksel temasta bulunma olasılıkları yüksektir. Kızıl hastalığının kuluçka süresi genellikle 2 ila 4 gün arasında değişir; yani enfekte bir kişiyle temas ettikten 2-4 gün sonra belirtiler ortaya çıkar.

Kızıl Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Hastalık ilk olarak grip benzeri belirtilerle başlar. Bunlar arasında yüksek ateş, boğaz ağrısı ve lenf bezlerinde şişme bulunmaktadır. Bu semptomlar 12 ila 48 saat sonra küçük döküntülerin belirmesiyle devam eder. Döküntü, cildin zımpara kağıdı gibi pürüzlü hissetmesine yol açar. Daha koyu cilt tonlarında döküntüler daha zor görünür; ancak dokusu belirginleşir. Döküntüler genellikle göğüs ve karından başlayarak diğer vücut bölgelerine yayılır; kulaklar, boyun, dirsekler, iç uyluklar ve kasıkta görülme eğilimindedir.

Kızarıklık çoğunlukla yüze yayılmaz, ancak yanaklar kızarırken ağız çevresi soluk kalır. Döküntüler beyazlığa dönebilir; bu nedenle üzerine bir bardak konulduğunda beyazlaşır. Döküntüler genellikle bir hafta içinde geçse de, ellerde ve ayaklarda dış deri katmanlarının birkaç hafta boyunca soyulması mümkündür. Döküntü dışında belirtiler arasında şunlar da yer alabilir:

• Şişmiş boyun bezleri
• Ateş
• İştah kaybı
• Mide bulantısı
• Kas ağrıları ve titreme
• Boğaz ağrısı ve yutkunma zorluğu
• Bademcikte beyaz veya sarı kaplama ya da irin noktaları
• Döküntü geçtikten sonra birkaç gün sürebilen koltuk altı gibi vücut kıvrımlarında kırmızı çizgiler
• Döküntü geçtikten 7-10 gün sonra parmaklarda soyulma
• Dilde beyaz bir tabaka
• Genel olarak hasta hissetme

Dildeki beyaz tabaka birkaç gün sonra soyulacak ve dilin kırmızı ve şiş oluşmasına sebep olacaktır; buna “çilek dili” denir.

Kızıl Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Hastalık genellikle grip benzeri belirtilerle başlar. Yüksek ateş, boğaz ağrısı ve şişmiş lenf bezleri bu belirtilerin başında gelir. Bu belirtilerin ardından, 12 ile 48 saat içinde döküntüler belirir. Döküntü, küçük, kabarık ve zımpara kağıdı gibi pürüzlü bir yapıya sahiptir. Daha koyu tenlerde döküntülerin görünmesi zor olabilir, ama dokusu belirgindir. Döküntüler başlangıçta göğüs ve karın bölgesinde görülerek vücutta yayılacaktır; genellikle kulaklar, boyun, dirsekler, iç uyluklar ve kasıklarda ortaya çıkar.

Kızarıklığın yüz bölgesine yayılması sık görülmese de, yanaklar kızarır ve ağız çevresi soluk kalır. Döküntüler üzerine bastırıldığında beyazlaşır ve genellikle bir hafta içinde kaybolur; ancak ellerde ve ayaklarda dış deri katmanlarının soyulması birkaç hafta sürebilir. Bazı durumlarda döküntü, tek belirti olarak da kalabilir. Kızıl hastalığının belirtileri arasında şunlar da olabilir:

• Şişmiş boyun bezleri
• Ateş
• İştah kaybı
• Mide bulantısı
• Kas ağrıları ve titreme
• Boğaz ağrısı ve yutkunma güçlüğü
• Bademcikteki beyaz ya da sarı kaplama veya irin noktaları
• Döküntüler geçtikten sonra koltuk altı gibi vücut kıvrımlarında kırmızı çizgiler
• Döküntüler geçtikten 7-10 gün sonra parmaklarda soyulmalar
• Dilde beyaz bir tabaka
• Genel olarak hasta hissetme

Dildeki beyaz tabaka birkaç gün içinde soyularak, dilin kırmızı ve şiş olmasına sebep olur; buna çilek dili denir.

Kızıl Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar, çoğu durumda kızıl hastalığını belirtilerinden yola çıkarak teşhis edebilir. Bakterilerin türünü belirlemek amacıyla laboratuvara gönderilen bir boğaz sürüntüsü ile tanıyı doğrulamak da mümkündür. Bu test genellikle grup A streptokok bakterisini kontrol etmek için yapılır ve sonuç, bakterinin hastalığın sebebi olup olmadığını hemen gösterir. Ancak, streptokok vakalarının %30’u gözden kaçabilir. Test negatifse, doktor boğaz kültürü yapabilir. Bu kültür, bakterinin numuneden büyüyüp büyümediğini belirlemek için 24 ila 48 saat gözlemlenir. Boğaz kültürü, bazen hızlı streptokok testinin gözden kaçırdığı enfeksiyonları tespit edebilir. Gerektiğinde ek bir kan testi de isteme durumları söz konusu olabilir.

Kızıl Hastalığında Neler Tüketilmemelidir?

Kızıl hastalığında kaçınılması gereken yiyecekler genellikle sert gıdalardır. Sert yiyecekler, yutma zorluğuna neden olabilir ve boğazı tahriş edebilir. Bu nedenle bu tür gıdalardan kaçınılmalıdır. Çiğ ve çıtır yiyecekler de boğazı rahatsız edebilir. Hastalık süresince asidik gıdalar (portakal, sirke, limon, domates vb.) önerilmez; çünkü bunlar boğaz ağrısını artırabilir. Ayrıca baharatlı yemekler, boğazda yanma hissine yol açabilir ve bu yüzden uzak durulmalıdır.

Hastalığın devamında, et suları ve çorbalar tüketilebilir; çünkü bunlar yutulması kolaydır ve boğazı rahatlatır. Ayrıca yoğurt, bağışıklık sistemini güçlendirdiği için de hastalık süresince beslenme programına eklenebilir. Asitsiz olan muz, avokado ve ahududu gibi meyveler de boğazı fazla tahriş etmediği için diyetle birlikte alınabilir.

Kızıl Hastalığı Bulaşıcı Mıdır?

Kızıl hastalığı bulaşıcıdır. Genellikle enfekte bir kişinin öksürmesiyle yayılır. Hastalığı olan biriyle yakın temas kuranlarda boğaz veya cilt enfeksiyonu hızla gelişebilir. Hastalık, kirli havlular, giysiler veya yatak örtüleri ile de geçebilir. Hastalığın yayılmasını engellemek için aşağıdaki önlemlere dikkat edilmelidir:

• Hastalığa yakalanmış kişilerden uzak durmak
• Elleri düzenli olarak en az 20 saniye süreyle sabunlu su ile yıkamak
• Sabun ve su yoksa alkol bazlı dezenfektan kullanmak
• Hapşırırken ağız ve burunu kapatmak
• Strep enfeksiyonu olan kişinin diş fırçasını diğer aile bireylerinden ayrı tutmak
• Hastayken okula veya işe gitmeyecek, evde kalmak

Kızıl hastalığının belirtileri rahatsız edici olabilse de, tedavisi hızlı ve mümkündür. Doktor hastalığınız olup olmadığını hemen anlayacaktır. Eğer hastaysanız, tedavi planı oluşturacaktır ve bu sayede kısa sürede daha iyi hissedeceksiniz. Tedavi sürecinde doktorun önerilerine uyulması oldukça önemlidir; zira hastalığın tedavi edilmemesi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.