Menopoz Nedir? Menopozun Belirtileri Nelerdir?

Menopoz, bir kadının yumurtalıklarının işlevini yitirmesiyle birlikte adet döngüsünün sona erdiği bir dönemdir. Genellikle yaşlılığın doğal bir parçası olarak kabul edilen bu durum, üremenin sona erdiğinin işareti olarak değerlendirilir. Belirtileri, zaman zaman artış ya da azalış gösterebilir.

Menopoz Nedir? Aşamaları Nelerdir?

Menopoz, adet kanamalarının sona erdiği dönemi ifade eder. Menopoza kadarki aşama “perimenopoz” olarak adlandırılır ve genellikle menopozdan 8-10 yıl önce, yani 40’lı yaşlarda başlar. Bu dönemde yumurtalıklar giderek daha az östrojen hormonu salgılar. Perimenopoz, yumurtlama durana dek, yani menopoz aşamasına kadar devam eder. Menopoz aşamasına yaklaşırken östrojen seviyelerindeki düşüş hızlanır. Bu aşamada veya bitişine yakın bazı kadınlar menopoz belirtileri yaşayabilir, ancak adet döngüsü devam eder ve hamile kalma olasılığı vardır.

Perimenopozdan sonra gelen menopoz aşamasında adet döngüsü artık gerçekleşmez. Östrojen hormonu üretimi önemli ölçüde azalır. Postmenopoz, menopozdan sonraki tüm yaşam dönemini kapsar. Bu aşamada belirtiler azalabilir, ancak bazı kişiler yine de postmenopoz döneminde bile 10 yıl veya daha uzun süre belirtiler yaşayabilir.

Menopoz Neden Olur?

Menopoz, doğal yaşlanmanın bir parçasıdır ve başka bir faktör etkisi yoksa, yaşlandıkça üreme döngüsü yavaşlar ve östrojen seviyeleri azalır. Bu süreç, ilk adet gördükten itibaren başlar. Östrojen seviyelerindeki azalma, adet döngüsünde değişikliklere yol açabilir.

Ancak, bazı faktörler menopozun daha erken yaşanmasına neden olabilir. Bunlar arasında doğum kontrol hapları, radyasyon tedavisi, kemoterapi, yumurtalıkların cerrahi olarak alınması ve birincil yumurtalık yetmezliği yer almaktadır. Normal menopoz yaşı genellikle 45 ile 55 arasındadır; bu yaş aralığından önceki menopoz durumu “erken menopoz” olarak adlandırılır.

Menopoz Belirtileri Nelerdir?

Menopoz belirtilerinin şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Bazı kadınlar kısa süreli belirtiler yaşarken, diğerleri 10 yıl boyunca bu semptomları yaşayabilir. Menopozda görülebilecek belirtiler şunlardır:

• Ani sıcak basmaları,
• Geceleri terleme veya üşüme,
• Vajinal kuruluk,
• Sık idrara çıkma isteği,
• Uykuya dalmada zorluk,
• Ani duygusal değişimler (sinirlilik vb.),
• Gözde, ağızda ve ciltte kuruluk,
• Göğüslerde hassasiyet,
• Adet dönemlerinde görülen belirtiler (şişkinlik, yorgunluk vb.),
• Kalp çarpıntısı,
• Baş ağrısı,
• Kas ve eklemlerde ağrılar,
• Cinsel isteksizlik,
• Kilo alımı,
• Saçların incelmesi veya dökülmesi.

Bu belirtilere ek olarak, zamanla vücuttaki tüylerin artabileceğini görebilirsiniz. Bunun sebebi, östrojen hormonunun testosteron oranına göre düşüklüğüdür. Bu gibi semptomlar yaşıyorsanız, mutlaka bir sağlık uzmanına danışmalısınız.

Menopoz Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, 12 ay boyunca adet görmeyen bir kadına menopoz tanısı koyabilir. Genellikle ek bir test gerekmese de bazı durumlarda kan testi ile hormon seviyeleri kontrol edilebilir:

• FSH ve östrojen: Menopozda FSH seviyesi artarken, östrojen seviyesi azalır. Testle bu durumun varlığı kontrol edilebilir.
• TSH: Hipotiroidizm, menopoz ile benzer belirtiler gösterir. Bu nedenle TSH seviyesine de bakılabilir.

Menopozun Tedavisi Var mı?

Menopoz, yaşlanmanın doğal bir süreci olduğundan çoğu zaman herhangi bir tedavi gerektirmeyebilir. Ancak, menopoz belirtilerini hafifletmek için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Bunlar arasında hormonal tedavi ve hormonal olmayan yöntemler bulunmaktadır. Hormonal olmayan tedavilerde bazı düşük doz antidepresanlar ve diğer semptomları hafifleten ilaçlar kullanılabilir. Her bireyin ihtiyaçları farklı olduğundan en uygun tedavi yöntemi konusunda doktorunuza danışmalısınız.

Yumurtalıklar yeterli seviyede östrojen ve progesteron üretmediğinde hormon tedavisi uygulanabilir. Bu tedavi ile hormon seviyeleri yükseltilerek sıcak basması ve vajinal kuruluk gibi belirtilerin azalmasına yardımcı olunur. Aynı zamanda olası risk faktörlerinin önlenmesi sağlanabilir. Hormon tedavileri, östrojen tedavisi ve östrojen-progesteron tedavisi olarak ikiye ayrılır. Östrojen tedavisinde yalnızca östrojen hormonu kullanılırken, diğer tedavide her iki hormon da verilmektedir. Hormon tedavisinin bazı riskleri bulunmaktadır. Bu riskler şunlardır:

• Endometrial kanser,
• Safra taşı oluşumu veya diğer safra kesesi hastalıkları,
• Kan pıhtısı oluşumu,
• Derin ven trombozu,
• Pulmoner emboli (akciğer pıhtısı),
• Felç.

Menopozdan sonraki 10 yıl içinde hormon tedavisi uygulanırsa bu risklerin gerçekleşme oranı düşmektedir.

Menopoz Döneminin Risk Faktörleri Nedir?

Menopoza giren kadınlarda belirli sağlık durumları veya hastalıklara yakalanma ihtimali artar. Bu risk, genetik, menopoz öncesi sağlık durumu veya yaşam tarzı gibi birçok faktöre bağlıdır. Menopoz ile birlikte osteoporoz (kemik hastalığı) ve koroner arter hastalığı riski yükselebilir.

Osteoporoz, kemiklerin iç yapısının zayıflaması nedeniyle kırılgan hale geldiği bir hastalıktır. Bu hastalığın gelişmesine, östrojen hormonunun seviyesinin düşmesi neden olur; çünkü östrojen, kemiklerin korunmasında önemli bir rol oynar. Menopoz dönemi boyunca östrojen seviyeleri azaldığı için, yaklaşık 60 yaşına kadar kemik kütlesinin %25’i kaybolmuş olur. Zamanla zayıflayan kemikler, daha kolay kırılabilir hale gelir. Koroner arter hastalığı, kalp kasına kan taşıyan atardamarların daralması ya da tıkanması olarak tanımlanır ve ateroskleroz sonucu plak oluşumları nedeniyle gerçekleşir. Koroner arter hastalığının menopozda ortaya çıkmasının nedenleri arasında östrojen kaybı ve fiziksel aktivitenin azalması sayılabilir. Ayrıca, idrar kaçırma ve kilo alma gibi durumların riski de artabilir.

Menopoz döneminde vajina ve idrar yollarının elastikiyet kaybı nedeniyle ani idrara çıkma isteği görülebilir. Gülme, öksürme veya ağırlık kaldırma sırasında idrar kaçırma yaşanabilir. İdrar kaçırmaları, sık sık idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir. Bunun önüne geçmek için Kegel egzersizleri yapmak, ilgili kasların güçlendirilmesine yardımcı olabilir. Menopoz sürecinde metabolizma yavaşlayarak kilo alımına neden olabilir. Bu durumu kontrol altına almak için daha az yemek tüketmek veya düzenli egzersiz yapmak önerilir.

Menopoz, tüm kadınların yaşadığı fizyolojik bir durumdur ve cinsiyet karakteri ile hormonlarının bir sonucudur. Ancak, menopozun psikolojik etkileri ve sonrasında ortaya çıkabilecek sağlık sorunları da görülmektedir. Bu konuda destek almak için kadın hastalıkları ve doğum hekimine başvurabilirsiniz.