Mesane Kanseri Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Mesane kanseri, idrar kesesi olarak bilinen mesanenin iç yüzeyinde bulunan hücrelerin anormal bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu gelişen bir kanser türüdür. Genellikle, bu kanser mesanenin iç tabakasındaki hücrelerde ortaya çıkar. Tedavi edilmediği takdirde mesane duvarının daha derin katmanlarına yayılabilir. Dünya genelinde en yaygın görülen kanser türlerinden biridir ve genellikle daha ileri yaşlarda daha sıklıkla gözlemlenir. Kimyasal maddelere maruz kalma ve genetik faktörler bu hastalığın oluşumunda önemli bir rol oynamaktadır.

Mesane Kanseri Nedir?

Mesanenin iç yüzeyini kaplayan ürotelyal hücrelerin kontrolsüz ve anormal bir şekilde büyümesi ile oluşan bir kanser türüdür. Mesane, idrarın böbrekler tarafından süzülmesinin ardından vücuttan atılmadan önce geçici olarak depolandığı, pelvis bölgesinde bulunan kas yapısındaki bir organdır. Mesane kanseri genellikle mesanenin iç yüzeyini kaplayan hücrelerde başlangıç gösterir. Bu hücrelere ürotelyal hücreler denir ve ayrıca böbrek ile idrar yollarının diğer bölümlerinde de bulunurlar. Tedavi edilmediği takdirde, zamanla mesane duvarının daha derin katmanlarına, çevre dokulara, lenf nodlarına ve diğer organlara yayılma riski taşır. Hastalık, oluşan hücre tipine ve mesanede yayılma yöntemine göre sınıflandırılmaktadır. En yaygın mesane kanseri türleri şunlardır:

• Ürotelyal Karsinom (Transizyonel Hücreli Karsinom): Mesane kanserlerinin %90’ından fazlasını oluşturur. Mesanenin iç yüzeyini döşeyen ürotelyal hücrelerden kaynaklanır. Bu hücreler, idrarın depolanıp mesaneden geçerken genişleyip büzülebilen hücrelerdir. Ürotelyal karsinom, en sıklıkla görülen mesane kanseri çeşididir ve genellikle erken evrelerde teşhis edilebilir.
• Skuamöz Hücreli Karsinom: Uzun süreli iltihaplanma ve enfeksiyonlar sonucunda gelişen hücre değişikliklerinden kaynaklanır. Skuamöz hücreli karsinom genellikle daha agresif bir seyir izler.
• Adenokarsinom: Nadir bir kanser türüdür. Mesanenin mukus üreten glandüler hücrelerinden gelir. Adenokarsinom da genellikle agresif bir seyir izler ve bu nedenle tedavisi zor olabilir.

Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Genellikle erken evrelerde belirti gösteren bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığın erken teşhisi mümkündür. Ancak belirtiler, diğer hastalıklarla karıştırılabileceği için dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Mesane kanserinin en yaygın belirtisi, idrarda kan görülmesidir. Bunun dışında idrar yapma alışkanlıklarındaki değişiklikler ve ağrılar da mesane kanseri belirtisi olabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• İdrarda Kan (Hematüri): İdrardaki kan genelde ağrısızdır. Bazı durumlarda çıplak gözle görülebilirken, bazen mikroskopik inceleme ile tespit edilebilir. İdrarın rengi kırmızı, pembe veya koyu kahverengi olabilir. Ancak idrarda kan bulunması her zaman mesane kanserini göstermez. Enfeksiyonlar, böbrek taşları veya başka idrar yolu hastalıkları da idrarda kana yol açabilir.
• İdrar Sırasında Yanma ve Ağrı: Bu durum genellikle idrar yolu enfeksiyonları ile karıştırılabilir. Ancak enfeksiyon dışındaki nedenlerle de ortaya çıkabilmektedir. Sürekli ve açıklanamayan idrar yaparken yaşanan ağrı, mesane kanserinin erken belirtilerinden biri olabilir.
• Sık İdrara Çıkma: Bazı hastalar normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilir. Özellikle geceleri sık idrara çıkma durumu, hastaların yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu belirti, mesanenin irritasyonuna veya kanserin mesane kaslarına baskı yapmasına bağlı olabilir.
• İdrar Yapamama veya Kesik Kesik İdrar Yapma: Mesane kanseri, iç duvarında veya mesane kasları yakınında büyüyerek idrar akışını etkileyebilir.
• Pelvis ve Alt Karında Ağrı: Kanser ilerledikçe, pelvis bölgesinde ve alt karında ağrı hissedilebilir. Özellikle mesane duvarını tutmuş ve çevresindeki dokulara yayılmış kanserlerde bu tür ağrılar yaygın olarak görülür.
• Sırt Ağrısı: Kanser, idrar yollarında tıkanıklığa neden olursa bu durum böbrek işlevlerini etkileyebilir. Sırtın yan kısmında ağrıya yol açabilir. Bu belirti, kanserin ilerlediğine işaret edebilir ve böbreklerden mesaneye idrar akışında bir engel bulunduğunu gösterir.
• Genel Yorgunluk ve Kilo Kaybı: İleri evrelerde genel bir yorgunluk, halsizlik ve iştahsızlık gibi sistemik belirtiler ortaya çıkabilir. Kanserli hücrelerin vücutta yayılması enerji kaybına ve istemsiz kilo kaybına neden olabilir. Bu belirtiler genellikle hastalığın ilerlemiş safhalarında görülür.

Mesane Kanseri Neden Olur?

Normal şartlarda, hücreler bölünme ve büyüme süreçlerini belirli bir düzen içinde yönetir. Ancak DNA hasarı veya genetik değişiklikler bu süreci bozduğunda hücreler anormal bir şekilde büyüyerek tümör olarak adlandırılan kitleler oluşturabilirler. Mesane kanserinin nedenleri tam olarak anlaşılamasa da, risk faktörleri ve çevresel etkenler bu süreci tetikleyebilir. Süreçte etkili olan risk faktörlerinden biri uzun süreli enfeksiyonlardır. Uzun süreli idrar yolu enfeksiyonları, mesanede kronik iltihaplanmalara yol açabilir. İdrar yollarında tekrarlayan enfeksiyonlar ve iltihaplanmalar, mesanenin iç yüzeyinde değişiklikler yaratıp kansere zemin hazırlayabilir; özellikle skistosomiyazis gibi parazit kaynaklı enfeksiyonların yaygın olduğu bölgelerde mesane kanseri riski artabilir.

Genetik faktörler de mesane kanserinin gelişiminde etkili olabilir. Ailede mesane kanseri öyküsü olan kişiler, bu kanser türüne yakalanma açısından daha yüksek risk taşır. Bazı kalıtsal genetik mutasyonlar, mesane hücrelerinin DNA’sında hasara yol açarak kanser gelişimini tetikleyebilir. Ayrıca, genetik olarak belli kimyasallara karşı duyarlılığı olan bireylerde mesane kanseri riski daha fazladır.

Mesane Kanseri Evreleri Nelerdir?

Mesane kanseri, diğer kanser türleri gibi evrelere ayrılarak değerlendirilir. Bu evreleme sistemi, hastalığın mesane duvarında ne kadar yayıldığına ve vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığına göre belirlenir. Mesane kanseri genellikle 4 ana evrede sınıflandırılır. Bu evreleme, kanserin ne seviyede ilerlediğini anlamakta kullanılır.

Evre 0 (Yüzeyel Mesane Kanseri)

Bu evrede, kanser sadece mesanenin iç yüzeyinde bulunur ve mesane duvarının diğer katmanlarına yayılmamıştır. Tümör genellikle mesane duvarından dışa doğru bir çıkıntı yapar ve polip benzeri bir görünüm alır. Erken teşhis edildiğinde bu evre oldukça tedavi edilebilir.

Evre I

Kanser hücreleri, mesanenin iç yüzeyindeki mukozanın altındaki bağ dokusuna yayılmıştır ancak mesane kas tabakasına henüz ulaşmamıştır. Bu evrede kanser, mesanenin kas dokusunu etkilemez ve genellikle tedaviye olumlu yanıt verir. Yüzeyel kanser olarak değerlendirilir ve tedavi şansı oldukça yüksektir.

Evre II

Kanser, mesane duvarının kas tabakasına yayılmıştır. Ancak mesanenin dışındaki yağ dokusuna veya çevre dokulara henüz yayılmamıştır. Bu aşama, kas invazyonlu mesane kanseri olarak adlandırılır. Evre II’nin tedavisi daha zorlayıcı olabilir; ancak cerrahi müdahaleler ve ek tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir. Tedaviye ek olarak radyoterapi veya kemoterapi uygulanması sıkça tercih edilen bir yöntemdir.

Evre III

Evre III’te kanser hücreleri, mesanenin kas tabakasını aşarak mesane dışındaki yağ dokusuna ve çevresindeki doku ve organlara yayılmıştır. Bu evrede kanser, genellikle prostat, rahim, vajina veya mesanenin yakınındaki diğer yapıları da etkileyebilir. Lenf düğümlerine yayılma ihtimali mevcuttur. Tedavi daha karmaşık hale gelir ve genellikle cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi kombinasyonlarını içerir.

Evre IV

Bu, en ileri aşamadır. Kanser, mesane dışına yayılmanın yanında vücudun diğer uzak bölgelerine de metastaz yapmıştır. Bu evredeki tedavi, genellikle kanserin ilerlemesini yavaşlatmaya ve semptomları hafifletmeye odaklanır. Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapiler gibi yöntemler bir arada kullanılabilir.

Mesane Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Hastalar belirtilerle doktora başvurduklarında öncelikle doktor tarafından detaylı bir tıbbi öykü alınır. Ardından fizik muayene yapılır. Mesane kanseri teşhisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:

• İdrar Tahlili: İdrarda kan veya kanser hücrelerinin bulunup bulunmadığını tespit etmek üzere yapılan bir temel testtir.
• Sistoskopi: Mesanenin içini incelemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Doktor, ince bir tüp ve ışık kullanarak mesanenin iç yüzeyini gözlemleyip anormallikleri tespit edebilir. Gerekirse biyopsi alınabilir.
• Biyopsi: Mesaneden alınan doku örneği laboratuvar ortamında kanser hücreleri açısından incelenir. Bu analiz, kesin teşhis sağlamakta işlevseldir.
• Görüntüleme Testleri: Ultrason, BT taraması veya MR taraması gibi teknikler, tümörün yerini ve yayılımını belirlemek için kullanılmaktadır.

Mesane Kanseri Tedavisi

Mesane kanseri tedavisi, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Erken evrelerde, Transüretral Rezeksiyon (TUR) ile kanserli doku mesaneden çıkartılırken, ilerlemiş vakalarda Radikal Sistektomi ile mesanenin tamamı alınabilir. Bununla birlikte, ameliyat öncesi veya sonrası kemoterapi uygulanabilir. Erken evrelerde mesane içine doğrudan intravezikal kemoterapi yapılabilir. Özellikle yüzeyel kanserlerde İmmünoterapinin uygulanması da söz konusudur; bu yöntem bağışıklık sistemini güçlendirir. İlerdeki vakalarda tümör büyümesini durdurmak amacıyla radyoterapi veya hedefe yönelik tedavi yöntemleri tercih edilebilmektedir.