Perinatoloji Nedir ve Hangi Hastalıklara Odaklanır?

Perinatoloji, yüksek riskli gebeliklerin tanı, tedavi ve takibine odaklanan bir tıp dalıdır. Kadın doğum uzmanlığının bir alt uzmanlık alanı olan perinatoloji, anne ve bebeğin sağlığını doğum öncesinden doğum sonrasına kadar detaylı bir şekilde izlemeyi hedefler. Bu alan, özellikle gebelik sürecinde komplikasyon riski taşıyan durumlarla ilgilenir. Anne sağlığı kadar bebeğin gelişimini de dikkatle takip eder. Perinatologlar, hem anne hem de bebeğin sağlığını korumak için multidisipliner bir yaklaşım benimser ve gerektiğinde diğer uzmanlık dallarıyla işbirliği yapar.

Perinatoloji Nedir?

Anne ve bebeğin sağlığını doğum öncesi, doğum sırasında ve sonrasında detaylı bir şekilde izleyen perinatoloji, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığının bir alt dalıdır. Bu alan, yüksek risk faktörü taşıyan gebeliklerin erken tanı ve tedavisinde, hem anne hem de bebeğin hayatını tehdit edebilecek komplikasyonların önlenmesinde önemli bir rol oynar. Ayrıca, gebelik sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ile anne adayındaki kronik hastalıkların (diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları gibi) etkilerini değerlendirir. Fetüsün sağlığını ve gelişimini etkileyebilecek durumların tespit edilmesi ve bunlara yönelik tedavi planlarının oluşturulması da bu uzmanlık alanının temel hedefleri arasındadır. Gelişmiş ultrasonografi teknikleri, genetik tarama testleri ve diğer tanı yöntemleri ile anne karnındaki bebeği detaylı bir şekilde incelemeye olanak tanır. Doğumsal anomalilerin teşhisi, genetik hastalıkların taranması gibi konular perinatoloji uzmanlık alanına dahildir. Ayrıca, çoğul gebeliklerin izlenmesi, preterm doğum riskinin yönetimi ve plasenta sorunlarının değerlendirilmesi de perinatologların sıkça ilgilendiği konulardır.

Perinatoloji, anne ve bebeğin sağlığıyla ilgili komplikasyonların yönetimi için diğer tıp branşlarıyla işbirliği yapar.örn. kardiyoloji, endokrinoloji, genetik uzmanları ve yenidoğan bakım ekipleri ile çalışarak anne ve bebeğin ihtiyaçlarına en uygun tedavi yaklaşımlarını planlar. Bu sayede, riskli durumların kontrol altına alınması ve sağlıklı bir doğum sürecinin sağlanması hedeflenir.

Perinatoloji Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Gebelik döneminde hem anne hem de bebeği etkileyebilecek sağlık sorunlarıyla ilgilenir. Özellikle yüksek risk taşıyan gebeliklerin takibi, tanı ve tedavisi bu alanın uzmanlık konusudur. Bu çerçevede, anne adayında mevcut olan kronik hastalıklar, gebelik sırasında ortaya çıkan komplikasyonlar ve fetüsün sağlığını etkileyebilecek durumlar perinatologlar tarafından değerlendirilir. Perinatoloji, anne karnındaki bebeğin gelişimini izleyerek, doğum öncesi olası komplikasyonları tespit etmekte ve bu sorunların yönetimi için uygun tedavi planları geliştirmektedir. Riskli gebeliklerde erken komplikasyonların tanı ve tedavisi, hem anne hem de bebeğin yaşamını kurtarabilir. Perinatoloji, çoğul gebelikler, erken doğum riski, doğumsal anomaliler ve genetik hastalıklar gibi birçok konuda uzmanlaşmıştır. Plasenta problemleri ve enfeksiyonlar gibi gebelikle ilgili durumların tedavisinde de önemli bir rol oynar.

Perinatologların ilgilendiği anne kaynaklı hastalıklar şunlardır:

• Diyabet: Gebelik öncesi veya gebelikte ortaya çıkan diyabetin (gestasyonel diyabet) yönetimi.
• Hipertansiyon: Kronik hipertansiyon ya da gebelikte görülen preeklampsi ve eklampsi gibi durumlar.
• Tiroid Hastalıkları: Anne adayında hipotiroidi veya hipertiroidi gibi hormonal dengesizliklerin kontrolü.
• Kalp ve Damar Hastalıkları: Anne adayında mevcut kardiyovasküler problemler.
• Obezite: Gebelikte obezite ile ilişkili risklerin yönetimi.
• Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: Sistemik lupus eritematozus ya da diğer otoimmün rahatsızlıklar.

Fetüs kaynaklı durumlar arasında şunlar yer alır:

• Doğumsal Anomaliler: Fetüste görülen yapısal bozukluklar (örneğin, spina bifida, kalp anomalileri).
• Genetik Hastalıklar: Down sendromu gibi genetik bozuklukların teşhis ve yönetimi.
• Fetal Gelişim Geriliği: Bebeğin büyüme ve gelişim sorunlarının tespiti ve tedavisi.
• Fetal Enfeksiyonlar: Rubella, toksoplazma, CMV gibi enfeksiyonların etkilerinin izlenmesi.

Gebelikle ilgili komplikasyonlar, doğum ve doğum sonrası sorunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Çoğul Gebelik: İkiz, üçüz veya daha fazla fetüsün bulunduğu gebeliklerin takibi.
• Preterm Doğum Riski: Erken doğum tehdidinin yönetimi.
• Plasenta Problemleri: Plasenta previa, plasenta dekolmanı ve plasenta akreata gibi durumlar.
• Amniyon Sıvısı Anormallikleri: Amniyon sıvısının azlığı (oligohidramnios) veya fazlalığı (polihidramnios).
• Doğum Eylemi Komplikasyonları: Zor doğum, rahim yırtılması ve benzeri durumların yönetimi.
• Kanama Bozuklukları: Doğum öncesi ve sonrası anormal kanamaların kontrolü.
• Sezaryen Sonrası Gebelik: Sezaryen doğum sonrası oluşabilecek risklerin takibi.

Perinatoloji, gebelik sırasında annenin veya fetüsün sağlığını tehdit eden enfeksiyonlarla da ilgilenir. HIV ve Hepatit gibi durumlarda annenin hastalığının fetüse bulaşma riskinin azaltılmasına yönelik çalışmalar yapar. Ayrıca, anne ve fetüs arasında kan grubu uyuşmazlıklarının yönetimi ve annenin kan pıhtılaşma sorunlarının gebelik üzerindeki etkilerinin kontrolü de bu alanın çalışma kapsamındadır.

Kimler Perinatolojiye Başvurmalıdır?

Yüksek risk taşıyan durumlarla ilgilendiği için bazı anne adaylarının bu uzmanlığa başvurması önerilir. Özellikle gebelikte komplikasyonlar veya var olan kronik hastalıklar perinatolog desteğini gerektirebilir. Aşağıdaki gruplardan kişiler perinatolojiye başvurmalıdır:

• Yüksek Riskli Gebelik Yaşayanlar: Önceki gebeliklerinde erken doğum, düşük ya da ölü doğum yaşamış anne adayları. Çoğul gebeliği (ikiz, üçüz vb.) olanlar ve geçmişte rahim ameliyatı ya da sezaryen geçirmiş olanlar.
• Kronik Hastalığı Olan Anne Adayları: Diyabet, hipertansiyon, böbrek hastalıkları, kalp rahatsızlıkları gibi kronik sağlık sorunları olanlar.
• Gebelikte Komplikasyonlar Gelişenler: Gebelik sırasında hipertansiyon, preeklampsi veya gestasyonel diyabet bu durumda olanlar. Fetüs gelişim geriliği veya anormal ultrason bulguları olan gebelikler. Plasenta previa, plasenta dekolmanı gibi plasenta sorunları yaşayanlar.
• Genetik veya Doğumsal Riskleri Olan Gebelikler: Ailede genetik hastalık öyküsü bulunanlar. Fetüste genetik bozukluklar veya doğumsal anomaliler saptanan gebelikler. İleri yaşta (35 yaş üstü) gebe kalan kadınlar.
• Enfeksiyon veya Bulaşıcı Hastalık Riski Taşıyanlar: Gebelik sırasında toksoplazma, rubella, CMV gibi enfeksiyonlara maruz kalanlar. HIV veya hepatit gibi enfeksiyon hastalıkları olan anne adayları.
• Daha Önce Sorunlu Gebelik Geçirenler: Tekrarlayan düşükler ya da dış gebelik öyküsü olanlar. Daha önce düşük doğum ağırlıklı bebek doğuranlar. Erken membran rüptürü geçmişi olanlar.

Perinatoloji Tanı ve Takip Hizmetleri

Perinatoloji, hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak için detaylı tanı ve takip hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmetler, gebelik sırasında olası komplikasyonların erken teşhisi ve yönetimi için gelişmiş tanı araçları ve multidisipliner bir yaklaşımı içermektedir. Perinatoloji tanı hizmetleri şunlardır:

• Gelişmiş Ultrasonografi: Fetal gelişim, anatomik yapıların ve organların incelenmesi. Fetal büyüme geriliği, doğumsal anomaliler ve plasenta sorunlarının tespiti. Doppler ultrason ile bebeğin kan akışının değerlendirilmesi.
• Genetik Testler: Non-invaziv prenatal testler (NIPT) ile kromozom anomalilerinin taranması. Amniyosentez ve koryon villus biyopsisi ile genetik bozuklukların doğrulanması.
• Risk Analizleri: İleri anne yaşı, aile öyküsü ya da önceki gebeliklerde yaşanan sorunlara dayalı risk değerlendirmesi.
• Laboratuvar Testleri: Gestasyonel diyabet taraması, enfeksiyon testleri ve kan uyuşmazlığı değerlendirmesi. Annenin kan pıhtılaşma bozukluklarının analizi.

Perinatoloji takip hizmetleri, kronik hastalığı olan veya komplikasyon riski taşıyan anne adaylarının düzenli izlenmesini, çoğul gebeliklerin takibi ve doğum planlaması gibi konuları kapsar. Ayrıca fetüsün gelişimi, hareketleri ve sağlığının düzenli olarak değerlendirilmesi gerçekleştirilir. Fetal distres veya oksijen yetersizliği belirtilerinin erken tespiti, amniyon sıvısı anormalliklerinin izlenmesi ve yönetimi sağlanır. Perinatoloji uzmanları, gebelikte anne ve bebeğin karşılaşabileceği riskleri en aza indirmek ve sağlıklı bir gebelik süreci sağlamak için kapsamlı ve bireye özel bir yaklaşım sunar.